Nhà xây dựng trên đất của bố mẹ chồng khi ly hôn xử lý thế nào?

1. Xây nhà trên đất của bố mẹ chồng khi ly hôn phân chia thế nào?

Câu hỏi:  Luật sư cho hỏi: Tôi kết hôn: 08/2009. Sau một số sự việc bất hòa trong gia đình. Đến Tháng 07/2012, Vợ tôi trở về nhà bố mẹ đẻ và ở lại đấy cho đến nay. Nay chúng tôi muốn ly hôn, Xin các anh chị cho tư vấn việc chia tài sản như sau: Tháng 11/2012, Tôi có xây một ngôi nhà trên đất của bố mẹ tôi (Chưa tách sổ đỏ- Đứng tên chủ sở hữu là bố tôi- Bố tôi đã mất từ 1998) bằng nguồn tiền riêng:

- Tiền mẹ tôi cho

- Tiền tôi đòi nợ các anh chị tôi và bạn bè ( Đây là nguồn tiền tôi có được trước hôn nhân)

- Tiền tôi vay của bạn bè và anh chị trong nhà.

Vậy khi ly hôn, việc chia tài sản ngôi nhà đó như thế nào? Mong được tư vấn, tôi xin cảm ơn luật sư.

Trả lời: Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi yêu cầu đến Công ty luật Minh Gia, trường hợp bạn hỏi chúng tôi tư vấn cho bạn như sau:

Về quyền sử dụng đất: đất này là của bố bạn (chưa tách sổ đỏ - đứng tên chủ sở hữu là bố bạn). Tuy nhiên, bố bạn đã mất từ năm 1998, vì vậy quyền sử dụng đất này sẽ thuộc về những người thừa kế của bố bạn (bao gồm: mẹ và các anh em của bạn).

Về tài sản thừa kế: Theo quy định tại Khoản 1 Điều 43 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định:

“1. Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo quy định tại các điều 38, 39 và 40 của Luật này; tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng.”

Như vậy, quyền sử dụng đất mà anh được thừa kế là tài sản riêng của bạn.

Về giá trị tài sản trên đất một ngôi nhà được xây trên diện tích đất đó:

Việc xác định tài sản có trong thời kì hôn nhân là tài sản riêng hay tài sản chung của vợ chồng không phải căn cứ người thực hiện giao dịch hay người đứng tên trên các giấy tờ mà phải căn cứ nguồn gốc tạo dựng tài sản đó. Vì vậy, căn nhà tạo lập trong thời kỳ hôn nhân, do công sức đóng góp của cả hai vợ chồng là tài sản chung của vợ chồng.

Trường hợp bạn muốn đòi quyền sở hữu riêng đối với ngôi nhà, bạn phải có nghĩa vụ chứng minh ngôi nhà được tạo dựng từ nguồn tài sản riêng của mình (những chứng cứ để chứng minh như giấy vay nợ...)

2. Phân chia tài sản là nhà xây trên đất của bố mẹ như thế nào?

Câu hỏi: Thưa luật sư, em muốn hỏi về phân chia tài sản khi li hôn. Vợ chồng em lấy nhau năm 2010 và trước khi cưới em xây nhà nhỏ sau cưới 1 tháng ra ở riêng, có vợ góp thêm trả nợ. Sau đó có con và con được 22 tháng thì vợ em theo sắp xếp cty ra nước ngoài làm việc và mỗi năm về phép 2 lần mỗi lần 15 ngày và cũng mới được thanh toán lương. Năm 2015 em xây nhà lớn và có vay nợ, mỗi 6 tháng vợ em về trả 1ít. Hiện vẫn còn nợ 200triệu, em hỏi bây giờ ly hôn thì con và tài sản sẽ tính như thế nào ạ? Con thì em nưôi từ 22 tháng đến nay đã vào lớp 1 ạ. Đất xây nhà là của bố mẹ cho e. Rất mong luật sư chỉ giúp ạ. Cảm ơn luật sư !

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn cho Công ty Luật Minh Gia, chúng tôi tư vấn về vấn đề của bạn như sau:

Theo thông tin cung cấp thì tài sản chung của vợ chồng bạn sẽ là ngôi nhà được xây trên đất của bố mẹ bạn, và khoản nợ 200 triệu là khoản nợ chung của hai vợ chồng.

Tại Khoản 1 Điều 33 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có quy định về tài sản chung vợ chồng của vợ chồng như sau:

“Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.”

Luật hôn nhân gia đình Điều 61 quy định như sau:

"Điều 61. Chia tài sản trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình

1. Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà ly hôn, nếu tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình không xác định được thì vợ hoặc chồng được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình căn cứ vào công sức đóng góp của vợ chồng vào việc tạo lập, duy trì, phát triển khối tài sản chung cũng như vào đời sống chung của gia đình. Việc chia một phần trong khối tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận với gia đình; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

2. Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình có thể xác định được theo phần thì khi ly hôn, phần tài sản của vợ chồng được trích ra từ khối tài sản chung đó để chia theo quy định tại Điều 59 của Luật này."

Mặt khác, tại Khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai năm 2013 có quy định “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất”.

Hiện tại bố mẹ bạn vẫn đứng tên trên giấy chứng nhận duyền sử dụng đất nơi bạn xây nhà, vì vậy, bố mẹ bạn là chủ sở hữu hợp pháp phần đất nói trên. Tuy nhiên, theo thông tin cung cấp, ngôi nhà là tài sản chung của vợ chồng bạn vì vợ chồng bạn cùng đóng góp công sức, tiền bạc để tạo lập nên. Nhưng để đảm bảo quyền lợi thì vợ chồng bạn phải có chứng cứ chứng minh việc đóng góp trên. Trường hợp có căn cứ để chứng minh thì việc chia tài sản sẽ thực hiện theo Điều 61 Luật Hôn nhân và gia đình 2014. 

Sau khi xác định được tài sản chung của vợ chồng (kể cả trong trường hợp đó là khoản tiền bồi thường) thì việc chia tài sản chung sau ly hôn được tiến hành theo Điều 59 Luật hôn nhân gia đình 2014:

"Điều 59. Nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn

1. Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này.

Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ ràng thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này để giải quyết.

2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;

c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;

d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

3. Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.

4. Tài sản riêng của vợ, chồng thuộc quyền sở hữu của người đó, trừ trường hợp tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung theo quy định của Luật này.

Trong trường hợp có sự sáp nhập, trộn lẫn giữa tài sản riêng với tài sản chung mà vợ, chồng có yêu cầu về chia tài sản thì được thanh toán phần giá trị tài sản của mình đóng góp vào khối tài sản đó, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác.

5. Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.

..."

Tài sản chung của vợ chồng bạn sẽ được chia dựa theo những căn cứ nên trên, đồng thời vợ chồng bạn có nghĩa vụ liên đới trong việc thanh toán khoản nợ  200 triệu.

3. Nhà được xây dựng trong thời kỳ hôn nhân có được chia khi ly hôn hay không?

Câu hỏi: Kính mong sự giúp đỡ, tư vấn từ quý Công ty. Bố mẹ tôi kết hôn từ năm 1985. Đến nay là khoảng hơn 30 năm. Sau khi kết hôn bố mẹ tôi có xây 1 căn nhà trên phần đất thừa kế từ ông nội. Bây giờ bố tôi muốn đuổi mẹ tôi mà không qua thủ tục ly hôn. Bây giờ tôi muốn hỏi nếu như mẹ tôi viết đơn xin ly hôn thì có đòi đc quyền lợi của mẹ tôi trên ngôi nhà mà họ xây đã lâu rồi không?

Trả lời: Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia. Trường hợp của bạn, chúng tôi xin được tư vấn như sau:

Tại Khoản 1 Điều 33 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định về tài sản chung của vợ chồng (đã được trích dẫn tại phần 2)

Như vậy, ngôi nhà có được trong thời kỳ hôn nhân là tài sản chung vợ chồng, còn về mảnh đất bố bạn được thừa kế từ ông nội thì đó là tài sản riêng của bố bạn và mẹ bạn sẽ không được chia phần mảnh đất đó khi ly hôn.

Việc chia tài sản chung sau ly hôn được tiến hành theo điều 59 Luật hôn nhân gia đình 2014 (đã được trích dẫn tại phần tư vấn 2)

Thông thường Tòa án sẽ chia đôi tài sản chung của bố mẹ bạn là ngôi nhà nhưng nếu mẹ bạn thuộc một trong các trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì Tòa án sẽ xem xét để mẹ bạn được hưởng nhiều hơn.

Trên đây là nội dung tư vấn về: Nhà xây dựng trên đất của bố mẹ chồng khi ly hôn xử lý thế nào? Nếu còn vướng mắc, chưa rõ bạn vui lòng liên hệ với chúng tôi để được giải đáp.