Nghĩa vụ cấp dưỡng và phân chia tài sản sau khi ly hôn

Năm 2014, khi em gái tôi sinh đứa thứ 03 (Con trai đầu sinh 2003, con gái thứ 02 sinh 2006 và con gái thứ 03 hiện được 30 tháng tuổi) thì chồng em gái tôi ngoại tình bên ngoài. Em gái tôi phát hiện và bắt gặp được quả tang và có bằng chứng chụp điện thoại tại nhà người tình em gái tôi. Nhưng khi về nhà, chồng em gái tôi hứa hẹn sẽ không qua lại với người tình nữa rồi hủy bằng chứng chụp bằng điện thoại. Đầu năm 2016 thì chồng em gái tôi vẫn qua lại với người tình (có bắt gặp chồng em gái tôi ở nhà người tình khi đang mặc quần đùi, em gái tôi có chụp hình lại) và chồng em gái tôi làm đơn ly hôn (khởi kiện đơn ly hôn đơn phương). Chồng em gái tôi tự thuê thẩm định tài sản chung bao gồm (mảnh đất gắn liền nhà: 220 triệu đồng, tài sản gắn trên đất, vật dụng: 306 triệu đồng).  Hiện đơn đề nghị ly hôn (do chồng em gái tôi đơn phương gửi tòa án). Tòa án đã tiến hành hòa giải nhiều lần nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả vì chồng em gái tôi yêu cầu em gái tôi đi khỏi nhà hiện đang sống cùng các con, vì cho rằng đây là nhà của mẹ chồng (mẹ chồng mất đã lâu), em gái tôi là con dâu nên không được ở đây và đặt vấn đề chia đôi số tài sản thẩm định cho em gái tôi 150 triệu (chưa bao gồm đất), đồng thời chu cấp cho 03 con mỗi tháng 2,4 triệu đồng. Trước sự việc trên, tôi có một số nội dung kính mong luật sư tư vấn để đảm bảo quyền lợi cho em gái và các cháu tôi khi ly hôn:

 1. Về đất và nhà ở: Trước năm 2002, mẹ chồng em gái tôi có mảnh đất (chưa có giấy chứng nhận sử dụng đất rộng 12m, dài 30m), trên đất có ngôi nhà cũ (năm 2007 đập phá đi để xây nhà mới hoàn toàn, trong đó bán một phần miếng đất bên cạnh để xây nhà).  Em gái tôi kết hôn năm 2002 sống cùng với gia đình nhà chồng gồm có (mẹ chồng, chồng (là con duy nhất), cha chồng em gái tôi chết sớm, 02 cháu là con của vợ/chồng em gái tôi).

Năm 2008 mẹ chồng em gái tôi bệnh tật, đau ốm suốt em gái tôi luôn bên cạnh bà chăm sóc bà. Khi mẹ chồng em gái tôi chết không có để lại di chúc và giấy tờ cho tặng vợ/chồng em gái tôi. Từ đó vợ/chồng em gái tôi làm ăn sinh sống và tôn tạo, xây dựng thêm nhà cửa mới trên mảnh đất mẹ chồng em gái tôi (không có đăng ký sở hữu quyền sử dụng đất) và sắm thêm vật dụng trong nhà. Như vậy trong trường hợp ly hôn, để đảm bảo quyền lợi của em gái tôi và các cháu, em gái tôi và 03 cháu (02 cháu, cháu lớn 13 tuổi, cháu giữa 10 tuổi đã được tòa án gọi ra hỏi và 02 cháu đều ở với mẹ) có được quyền ở lại ngôi nhà này hay không? Em gái tôi sống liên tục 15 năm tại ngôi nhà này, đã có công sức và đóng góp tiền kinh doanh buôn bán để xây dựng, cải tạo ngôi nhà này; vừa làm tốt vai trò người con dâu trong gia đình khi chăm sóc, nuôi dưỡng mẹ chồng, vừa làm tròn chức trách của người vợ lo cho chồng, cho con. Hàng ngày bươn trải kinh doanh buôn bán để đảm bảo kinh tế lo cho gia đình (em tôi buôn, bán hàng tại nhà). Chồng của em gái tôi đi làm xa 20 km, sáng đi chiều về nhưng thời gian rất thất thường. Chỉ có thứ 7 và chủ nhật mới ở nhà nhưng rất thất thường, ngày mùa thì làm cả ngày thứ 7. Hai năm gần đây thì cuối tuần rất ít thường xuyên về có khi tới thứ 2 mới về). Nếu được xử ở lại ngôi nhà làm ăn nuôi các con của em gái tôi thì chồng em gái tôi ra đi và được chia như thế nào? Cho tôi hỏi như trình bày ở trên em gái tôi có được chia tài sản phần hơn chồng em gái tôi không? vì chồng em gái tôi “lỗi” ngoại tình.

 Chồng em gái của tôi quyết đuổi em gái tôi và các con ra ngoài và đưa 150 triệu (tài sản chung là 306 triệu chia đôi 2 vợ chồng không bao gồm đất). Tòa án cũng theo hướng của chồng em gái tôi là như vậy và có phụ cấp cho 03 con của em gái tôi mỗi tháng 2 triệu 4 (lương cơ bản của chồng em gái tôi là 6 triệu 2 là Trưởng bộ phận cơ khí nhà máy đường của 1 tập đoàn lớn và nơi làm cách nhà khoảng 20 km). Chồng em gái của tôi đưa thêm 10 triệu đồng để bù vào công sức đóng góp 15 năm qua. Trong thời hạn 3 tháng sẽ ra khỏi nhà. Tòa án cho chồng em gái tôi ở lại ngôi nhà một mình như vậy có đúng luật không? Phụ cấp nuôi con có hợp lý?

Mảnh đất của mẹ chồng em gái tôi phân xử như thế nào? Em gái tôi và các con em gái tôi có được quyền chia không? Mảnh đất đó giờ là thuộc của ai? Luật thờ cúng văn hóa phong tục Việt Nam mà chồng tôi yêu cầu phải ở lại ngôi nhà đó. Nếu như vậy thì con trai của chồng em gái tôi cũng có quyền như vậy không?

 2. Bù đắp thiệt hại do không buôn bán được vì chồng em gái tôi thường xuyên gây khó dễ với khách hàng đến mua hàng:  Ngày 20/04/1016 chồng em gái tôi làm đơn xin ly hôn đơn phương và không có phụ cấp cho em gái của tôi đồng nào và gây khó dễ với em gái của tôi trong việc làm ăn buôn bán, làm cho công việc buôn bán của em gái tôi ế ẩm, không có thu nhập. Một mình nuôi 03 con nhỏ, nhưng không buôn bán được gì, phải nhờ vào sự giúp đỡ, hỗ trợ của cha me, anh em ruột.  Vậy em gái của tôi có đòi được số tiền trong mấy tháng chờ tòa phân xử ly hôn không?

 3. Trong thời gian chờ ly hôn làm sao để chồng em gái tôi không quậy phá nữa: Em gái tôi đã có đơn trình báo đến Công an, Hội phụ nữ, Chi bộ khu phố, nơi cư ngụ về tình trạng chồng em gái đơn phương gửi đơn xin ly hôn và thường về kiếm chuyện với vợ con (đồng thời đã gửi đơn tố cáo, khiếu nại đến Ban Tổ chức Thị ủy, Ủy Ban Kiểm tra Thị ủy, Đảng ủy Phường về tư cách, đạo đức của đảng viên đối với người có quan hệ bất chính với chồng em gái tôi), ban đầu đã có kết luận là viết bản kiểm điểm. Nhưng để đảm bảo tính mạng của em gái tôi và các cháu và đảm bảo cho chồng em gái tôi không về nhà quậy phá (khi chờ quyết định ly hôn và phân xử tài sản) thì em gái tôi nên làm gì?

 4. Mảnh đất của bố mẹ tôi cho 2 vợ chồng em gái tôi trong thời gian chung sống với nhau, có làm giấy tờ tay - chưa ra phường xác nhận và đóng dấu, chưa chính thức đăng ký quyền sử dụng đứng tên 02 vợ chồng em gái tôi. Giờ 2 vợ chồng em gái tôi ly hôn thì bố mẹ tôi không cho nữa. Như vậy 2 vợ chồng của em gái tôi có được quyền sở hữu, quyền sử dụng mảnh đất đó không? Muốn hủy bỏ việc cho này thì cha mẹ tôi phải làm gì?   Kính mong Luật tư tư vấn giúp cho tôi để tôi hướng dẫn em gái tôi thực hiện đúng trình tự, thủ tục pháp lý theo qui định; đảm bảo quyền lợi cho em gái tôi và các cháu.  

Trả lời tư vấn:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia chúng tôi, chúng tôi xin giải đáp thắc mắc của bạn như sau:

1. Theo như thông tin bạn cung cấp thì khi mất mẹ chồng em gái bạn mất không để lại di chúc và cũng không để lại giấy tờ tặng cho phần đất cho vợ chồng em gái bạn. Do vậy, việc chia tài sản sẽ được chia theo pháp luật về thừa kế. Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định Người thừa kế theo pháp luật như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

…

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Theo quy định trên thì chồng em gái bạn có quyền thừa kế đối với phần đất mà mẹ anh ấy để lại.

Việc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn được quy định tại Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình, như sau:

“1. Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này.

Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ ràng thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này để giải quyết.

…”

Việc chia tài sản khi ly hôn do các bên thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì yêu cầu Toà án giải quyết. Tài sản riêng của bên nào thì thuộc quyền sở hữu của bên đó. Về nguyên tắc tài sản chung vợ chồng sẽ được chia đôi và có tính đến công sức đóng góp của mỗi bên.

Luật pháp không có quy định với lỗi “ngoại tình” thì sẽ được chia tài sản với mức thấp hơn. Trường hợp này em gái bạn  có quyền đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét trách nhiệm hình sự hoặc trách nhiệm hành chính đối với hành vi vi phạm của chồng em gái bạn cũng như của người đàn bà kia tùy theo mức độ vi phạm và hậu quả đã gây ra.

Mức cấp dưỡng cho con quy định tại Điều 116 - Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 như sau:

"Mức cấp dưỡng do người có nghĩa vụ cấp dưỡng và người được cấp dưỡng hoặc người giám hộ của người đó thỏa thuận căn cứ vào thu nhập, khả năng thực tế của người có nghĩa vụ cấp dưỡng và nhu cầu thiết yếu của người được cấp dưỡng... Khi có lý do chính đáng, mức cấp dưỡng có thể thay đổi. Việc thay đổi mức cấp dưỡng do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu tòa án giải quyết”.

Tiền cấp dưỡng nuôi con bao gồm những chi phí tối thiểu cho việc nuôi dưỡng và học hành của con. Tuỳ vào từng trường hợp cụ thể, vào khả năng của mỗi bên mà quyết định mức cấp dưỡng nuôi con cho hợp lý.

Hiện nay chưa có bất kỳ một văn bản nào quy định cụ thể về số tiền cấp dưỡng nuôi con là bao nhiêu do sự phong phú và đa dạng và rất khác nhau của mỗi hoàn cảnh, môi trường và điều kiện cũng như mức thu nhập của người không trực tiếp nuôi con. Tuy nhiên, khi xem xét, quyết định mức cấp dưỡng, Tòa án cũng sẽ cân nhắc mức thu nhập, hoàn cảnh sống hiện nay của anh; đồng thời, xem xét một số yếu tố như: những chi phí tối thiểu cho việc nuôi dưỡng và học hành của con để đảm bảo cho con chung được phát triển đầy đủ về vật chất và điều kiện ăn, mặc, ở, học hành, khám, chữa bệnh; những chi phí sinh hoạt thông thường, không thể thiếu cho cuộc sống của mỗi người. Vì vậy, em gái bạn cần chuẩn bị cho mình những lập luận, những số liệu cụ thể để chứng minh để có thể nhận được mức cấp dưỡng hợp lý nhất.

Nếu không đồng ý với quyết định của Tòa án thì em gái bạn có thể làm đơn kháng cáo lên Tòa án để có thể tiến hành xét xử lại vụ án.

Chồng em gái bạn có quyền ở lại ngôi nhà đó theo phong tục tập quán nếu như việc ở lại đó không xâm phạm quyền lợi của người khác hoặc ngôi nhà đó thuộc sở hữu của anh ấy thì anh ấy hoàn toàn có quyền ở lại ngôi nhà đó. Việc con trai chồng em gái bạn có ở lại ngôi nhà đấy hay không là phụ thuộc vào quyết định cũng như sự thỏa thuận của các bên về việc chăm sóc, nuôi con. Chứ không thể căn cứ vào phong tục tập quán mà quyết định ai có quyền ở lại hay không.

2. Việc chồng em gái bạn thường xuyên gây khó dễ với khách hàng đến mua hàng dẫn đến công việc buôn bán của em gái bạn ế ẩm, không có thu nhập có thể phải bồi thường thiệt hại nếu như em gái bạn có đầy đủ bằng chứng chứng minh hành vi của chồng gây thiệt hại đến công việc kinh doanh của mình.

Tuy nhiên, theo như bạn trình bày thì chồng em gái bạn thường xuyên gây khó dễ với khách hàng. Hành vi này không đủ yếu tố cấu thành tội phạm hình sự. Nếu như em gái bạn có đủ chứng cứ chứng minh rằng anh ấy gây rối, ảnh hưởng đến việc kinh doanh, làm thiệt hại về tài sản thì  em gái bạn có thể nộp cho Tòa án văn bản ghi ý kiến của mình để yêu cầu Tòa án giải quyết cùng vụ việc ly hôn phân chia tài sản. Đồng thời, làm đơn khiếu nại lên chính quyền địa phương hoặc cơ quan công an để có thể ngăn chặn hàng vi quấy rối của chồng.

3. Theo quy định tại Khoản 3 Điều 23 Quyết định 181/QĐ-TW xử lý kỷ luật đảng viên vi phạm về Vi phạm quy định về hôn nhân và gia đình thì trường hợp vi phạm quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều này gây hậu quả rất nghiêm trọng hoăc vi phạm một trong các trường hợp sau thì kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng.

Như vậy, trong thời gian chờ ly hôn để chồng em gái bạn không quậy phá nữa và để đảm bảo tính mạng của em gái bạn và các cháu thì em gái bạn nên trực tiếp hoặc làm đơn trình báo lên cơ quan công an để có thể được can thiệp và bảo vệ. 

4. Điều 167 Luật đất đai 2013 quy định Quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp, góp vốn quyền sử dụng đất - như sau:

"....3. Việc công chứng, chứng thực hợp đồng, văn bản thực hiện các quyền của người sử dụng đất được thực hiện như sau:

a) Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp kinh doanh bất động sản quy định tại điểm b khoản này;

...."

Như vậy, căn cứ theo quy định trên thì hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất buộc phải được công chứng hoặc chứng thực. Theo đó, đối chiếu với quy định tại  Điều 129 Bộ luật dân sự 2015:

Điều 129. Giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức

“Giao dịch dân sự vi phạm quy định điều kiện có hiệu lực về hình thức thì vô hiệu, trừ trường hợp sau đây:

1. Giao dịch dân sự đã được xác lập theo quy định phải bằng văn bản nhưng văn bản không đúng quy định của luật mà một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong giao dịch thì theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của giao dịch đó.

2. Giao dịch dân sự đã được xác lập bằng văn bản nhưng vi phạm quy định bắt buộc về công chứng, chứng thực mà một bên hoặc các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ trong giao dịch thì theo yêu cầu của một bên hoặc các bên, Tòa án ra quyết định công nhận hiệu lực của giao dịch đó. Trong trường hợp này, các bên không phải thực hiện việc công chứng, chứng thực.”

Như vậy, nếu giấy tờ tặng cho quyền sử dụng đất chỉ được lập thành văn bản mà không được công chứng hoặc chứng thực thì việc tặng cho này không có giá trị pháp lý. Bố mẹ bạn vẫn có quyền sử dụng phần đất đó và đương nhiên vợ chồng của em gái bạn không được quyền sở hữu, quyền sử dụng phần đất này.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Nghĩa vụ cấp dưỡng và phân chia tài sản sau khi ly hôn. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận luật sư tư vấn pháp luật Dân sự trực tuyến - Số điện thoại: 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

CV. Hứa Thị Nhàn – CÔNG TY LUẬT MINH GIA