Khi ly hôn thì tài sản được phân chia như thế nào?

1. Luật sư tư vấn Luật Hôn nhân và gia đình

Khi đời sống hôn nhân – gia đình không hạnh phúc, các bên không tìm được tiếng nói chung, mục đích của hôn nhân không đạt được thì ly hôn là một giải pháp tất yếu để giải phóng các bên khỏi những mâu thuẫn trong cuộc sống.

Từ đó kéo theo các tranh chấp phát sinh như tranh chấp về người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn, tranh chấp về việc phân chia tài sản chung vợ, chồng… Nếu gặp phải những tranh chấp liên quan đến vấn đề này, bạn cần phải tham khảo quy định của pháp luật hoặc hỏi ý kiến luật sư để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trong trường hợp không có thời gian tìm hiểu hoặc không có luật sư riêng, bạn hãy liên hệ Luật Minh Gia để chúng tôi giải đáp và hướng dẫn các phương án cụ thể.

2. Tư vấn về việc phân chia tài sản khi ly hôn

Câu hỏi: Luật sư cho tôi hỏi quy định khi ly hôn chia tài sản thế nào theo luật thế nào, cụ thể: Trước khi cưới tôi có mua một mảnh đất và bố mẹ cho tiền để xây dựng nhà ở. Khi ly hôn tài sản này có được coi là tài sản riêng của tôi không? Sau khi cưới, vợ tôi có vay tiền để mua đồ dùng trong nhà…, Vậy số tiền này hai vợ chồng phải trả hay chỉ mình vợ tôi phải trả? Và thời điểm được tính là vợ chồng bắt đầu từ khi tổ chức đám cưới hay khi đăng ký kết hôn? Xin cảm ơn luật sư!

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi yêu cầu tư vấn luật hôn nhân gia đình đến LUẬT MINH GIA, trường hợp bạn hỏi luật sư tư vấn như sau:

- Thứ nhất: Căn cứ Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì Trong trường hợp vợ chồng khi ly hôn thì việc chia tài sản khi ly hôn theo các nguyên tắc sau:

''1. Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này.

Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ ràng thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này để giải quyết.

2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;

c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;

d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.''

Như vậy, để phân chia tài sản khi ly hôn phải xác định được tài sản chung và tài sản riêng của vợ, chồng. Theo đó Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định cụ thể như sau:

+ Tài sản chung của vợ chồng: 

Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.

Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.

+ Tài sản riêng của vợ, chồng:

Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo quy định tại các điều 38, 39 và 40 của Luật này; tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng.

Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ, chồng. Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân được thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 33 và khoản 1 Điều 40 của Luật này.

- Thứ hai: Trước khi cưới bạn có mua một mảnh đất và bố mẹ cho tiền để xây dựng nhà ở đây là tài sản riêng bố mẹ cho bạn trước khi kết hôn. Theo các quy định trên thì sau khi ly hôn tài sản đó vẫn là tài sản riêng của bạn vì nó được hình thành trước hôn nhân.

- Thứ ba: Về việc sau khi cưới vợ bạn có vay tiền để mua đồ dùng trong nhà…Đó là tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân vì vậy sau khi ly hôn  số tiền nợ do hai người thỏa thuận trả nếu không thỏa thuận được thì tòa án sẽ giải quyết theo quy định của pháp luật.

- Thứ tư: về thời điểm được tính là vợ chồng bắt đầu từ khi tổ chức đám cưới hay khi đăng ký kết hôn? Theo quy định của pháp luật thì thời điểm được tính là vợ chồng khi đăng ký kết hôn.

3. Phân chia tài sản trong khối tài sản chung khi ly hôn theo quy định pháp luật thế nào?

Nội dung câu hỏi: Em cũng làm và xây tiệm làm tóc tại nhà đó. Trong khoảng thời gian 2 năm ở đó, 1,5 năm là tiền em làm được lo hết cho gia đình vì chồng thất nghiệp ở nhà cờ bạc rượu chè. Bây giờ chồng em muốn li hôn vì đã yêu người mới để có thể kết hôn.

Em xin hỏi luật sư em có thể lấy lại được số tiền đã mất như trên không ạ? Và phải làm cách nào ạ?

Mong luật sư chỉ giùm em đường đi nước bước để e có thể lấy lại tài sản của mình, không phải ra đi tay trắng ạ! Mong phản hồi sớm từ luật sư! Em xin cảm ơn ạ

Trả lời tư vấn: Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Theo như những gì bạn đã trình bày ngôi nhà không phải tài sản chung của bạn và chồng bạn vì mẹ chồng bạn vẫn đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở. Do đó, phần tài sản này sẽ không được chia đều khi vợ chồng bạn ly hôn. Để có thể đòi được phần tài sản mà gia đình bạn đã giúp để xây nhà và tiền bạn đã đóng góp để làm tiệm, bạn cần phải chứng minh được phần đóng góp của mình theo Khoản 1 Điều 61 Luật Hôn nhân và gia đình 2014:

“1. Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà ly hôn, nếu tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình không xác định được thì vợ hoặc chồng được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình căn cứ vào công sức đóng góp của vợ chồng vào việc tạo lập, duy trì, phát triển khối tài sản chung cũng như vào đời sống chung của gia đình. Việc chia một phần trong khối tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận với gia đình; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.”

Vậy, trong trường hợp này, bạn có thể thỏa thuận yêu cầu gia đình chồng trả lại số tiền mà bạn đã đóng góp trên thực tế. Trường hợp không thỏa thuận được, bạn có thể khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu Tòa án phân chia; tuy nhiên, khi khởi kiện ra Tòa án, bạn cần phải có bằng chứng như: giấy tờ liên quan đến việc bố mẹ bạn cho tiền; giấy tờ liên quan đến các chi phí xây dựng tiệm làm tóc, ...

---

3. Vợ chồng đã ly hôn nhưng chưa phân chia tài sản nay có tranh chấp thì giải quyết thế nào?

Câu hỏi: Chào Luật Sư. Từ năm 1982 tôi kết hôn và có chung với chồng 03 người con. Hiện nay cả ba đã trưởng thành. Năm 2009 tôi li hôn. Vì các con muốn theo ở cùng tôi. Do đó theo quyết định của toà án quận thì các con theo mẹ, còn tài sản chúng tôi tự thoả thuận. Sau đó tôi có nhờ đến phòng tư pháp tại Uỷ ban nhân dân phường lập biên bản hoà giải với nội dung dựa trên quyết định ly hôn là các con theo sống với tôi. Riêng còn tài sản lúc đó tôi và chồng cũ có chung là  miếng đất thì chia đôi dựa trên tổng diện tích của miếng đất. Một phần cho tôi và một phần cho chồng cũ của tôi. Hiện mỗi bên giữ một biên bản hoà giải có chữ kí của ba bên (chữ kí của ba đại diện bên phòng tư pháp và người kí thay chủ tịch của Uỷ ban phường, tôi và chồng cũ).Nhưng đến nay, sau 8 năm, khi tôi muốn thực hiện dựa trên biên bản nêu trên thì chồng cũ của tôi nhất quyết không đồng ý (hiện sổ chứng nhận QSDĐ chồng cũ của tôi đang giữ). Vậy xin luật sư cho tôi biết. Với biên bản hoà giải của Uỷ ban Nhân dân phường đã ra, thì tôi có thể làm những gì? để chồng cũ của tôi phải thực hiện việc tách thửa cho tôi và các con của tôi? Trong trường hợp với biên bản hoà giải trên. Tôi có thể khởi kiện chồng cũ của tôi ở đâu? Để chồng cũ của tôi thi hành theo biên bản này? Và câu hỏi cuối cùng. Liệu chồng tôi có thể một mình đứng tên để bán miếng đất này mà không cần sự đồng ý của tôi?
Rất chân thành cám ơn luật sư.

Trả lời: Cám ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi đến Công ty Luật Minh Gia, với yêu cầu của bạn chúng tôi xin được tư vấn như sau:

Theo quy định của điều 59 luật hôn nhân và gia đình 2014 về nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn thì vợ chồng có thể tự thỏa thuận với nhau về vấn đề tài sản, nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật.

"Nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn (đã được trích dẫn tại phần tư vấn trên)

..."

Như vậy, theo quy định trên thì việc hai vợ chồng bạn tự thỏa thuận với nhau và yêu cầu ủy ban nhân dân xã xác nhận vào biên bản thỏa thuận là không trái với quy định của pháp luật. Tuy nhiên, việc ủy ban nhân dân xác nhận vào biên bản thỏa thuận của vợ chồng bạn chỉ có giá trị chứng minh hai vợ chồng bạn đã có thỏa thuận phân chia tài sản chứ ủy ban xã không có thẩm quyền bắt buộc chồng bạn phải thực hiện thủ tục tách thửa, chuyển quyền sử dụng đất sang tên bạn. Mặt khác, việc phân chia tài sản của hai vợ chồng bạn chỉ là sự thỏa thuận của hai bên chứ không phải do tòa án ra bản án, quyết đinh phân chia tài sản nên bạn không thể yêu cầu cơ quan thi hành án yêu cầu chồng bạn thực hiện nội dung trong thỏa thuận.

Nếu trong trường hợp chồng bạn không thưc hiện việc tách thửa đất như trong thỏa thuận thì theo quy định của pháp luật đối với những tài sản chung chưa phân chia thì bạn vẫn là đồng chủ sở hữu mặc dù hai bạn không còn là vợ chồng. Theo đó, bạn có quyền khởi kiện ra tòa án nhân dân quận, huyện nơi có chồng bạn cư trú yêu cầu tòa án giải quyết chế độ tài sản.