Đang bị khởi kiện có xuất cảnh được không?

1. Điều kiện xuất cảnh ra nước ngoài

Định nghĩa xuất cảnh

Theo khoản 1 Điều 2 Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019 định nghĩa về xuất cảnh như sau: “Xuất cảnh là việc công dân Việt Nam ra khỏi lãnh thổ Việt Nam qua cửa khẩu của Việt Nam.”

Điều kiện được xuất cảnh ra nước ngoài

Căn cứ khoản 1 Điều 33 Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019 thì công dân Việt Nam được xuất cảnh khi có đủ các điều kiện sau đây:

“Công dân Việt Nam được xuất cảnh khi có đủ các điều kiện sau đây:

a, Có giấy tờ xuất nhập cảnh còn nguyên vẹn, còn thời hạn sử dụng; đối với hộ chiếu phải còn hạn sử dụng từ đủ 06 tháng trở lên;(được sửa đổi bởi khoản 11 Điều 1 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam: a, Có giấy tờ xuất nhập cảnh còn nguyên vẹn, còn thời hạn sử dụng).

b) Có thị thực hoặc giấy tờ xác nhận, chứng minh được nước đến cho nhập cảnh, trừ trường hợp được miễn thị thực;

c) Không thuộc trường hợp bị cấm xuất cảnh, không được xuất cảnh, bị tạm hoãn xuất cảnh theo quy định của pháp luật.

Người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định của Bộ luật dân sự, người chưa đủ 14 tuổi ngoài các điều kiện nêu trên phải có người đại diện hợp pháp đi cùng.

Như vậy, khi công dân Việt Nam muốn xuất cảnh phải có giấy tờ xuất nhập cảnh còn nguyên vẹn, còn thời hạn sử dụng; có thị thực hoặc giấy tờ xác nhận, chứng minh được nước đến cho nhập cảnh, trừ trường hợp được miễn thị thực; và không thuộc trường hợp bị cấm xuất cảnh, không được xuất cảnh hay bị tạm hoãn xuất cảnh theo quy định của pháp luật.

2. Đang bị khởi kiện có xuất cảnh được không?

Hiện nay, pháp luật không quy định cấm xuất cảnh mà chỉ đưa ra các trường hợp tạm hoãn xuất cảnh. Tạm hoãn xuất cảnh theo quy định tại khoản 7 Điều 2 Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019 được hiểu như sau: Tạm hoãn xuất cảnh là việc dừng, không được xuất cảnh có thời hạn đối với công dân Việt Nam. Căn cứ Điều 36 Luật xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam 2019 quy định các trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh cụ thể như sau:

“1. Bị can, bị cáo; người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố mà qua kiểm tra, xác minh có căn cứ xác định người đó bị nghi thực hiện tội phạm và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn hoặc tiêu hủy chứng cứ theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự. 

2. Người được hoãn chấp hành án phạt tù, người được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện trong thời gian thử thách, người được hưởng án treo trong thời gian thử thách, người chấp hành án phạt cải tạo không giam giữ trong thời gian chấp hành án theo quy định của Luật thi hành án hình sự

3. Người có nghĩa vụ theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự nếu có căn cứ cho thấy việc giải quyết vụ án có liên quan đến nghĩa vụ của họ đối với Nhà nước, cơ quan, tổ chức, cá nhân và việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến việc giải quyết vụ án, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc để bảo đảm việc thi hành án.

4. Người phải thi hành án dân sự, người đại diện theo pháp luật của cơ quan, tổ chức đang có nghĩa vụ thi hành bản án, quyết định được thi hành theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự nếu có căn cứ cho thấy việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân hoặc để bảo đảm việc thi hành án.

5. Người nộp thuế, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp đang bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế, người Việt Nam xuất cảnh để định cư ở nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài trước khi xuất cảnh chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.

6. Người đang bị cưỡng chế, người đại diện cho tổ chức đang bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn.

7. Người bị thanh tra, kiểm tra, xác minh có đủ căn cứ xác định người đó vi phạm đặc biệt nghiêm trọng và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn.

8. Người đang bị dịch bệnh nguy hiểm lây lan, truyền nhiễm và xét thấy cần ngăn chặn ngay, không để dịch bệnh lây lan, truyền nhiễm ra cộng đồng, trừ trường hợp được phía nước ngoài cho phép nhập cảnh.

9. Người mà cơ quan chức năng có căn cứ cho rằng việc xuất cảnh của họ ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh.”

Như vậy, khi thuộc một trong các trường hợp quy định nêu trên thì công dân bị tạm hoãn xuất cảnh. Do đó, nếu người đang bị khởi kiện không thuộc trường hợp tạm hoãn xuất cảnh thì có thể xuất cảnh.  

3. Người nước ngoài sinh sống ở Việt Nam đang bị khởi kiện có bị tạm hoãn xuất cảnh không?

Tạm hoãn xuất cảnh là việc người có thẩm quyền của Việt Nam quyết định tạm dừng xuất cảnh có thời hạn đối với người nước ngoài cư trú tại Việt Nam. Điều 28 Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam 2014 sửa đổi, bổ sung 2019 quy định về trường hợp người nước ngoài bị tạm hoãn xuất cảnh nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

“1. Người nước ngoài có thể bị tạm hoãn xuất cảnh nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Đang là bị can, bị cáo, người có nghĩa vụ liên quan trong vụ án hình sự hoặc đang là bị đơn, người bị kiện, người có nghĩa vụ liên quan trong vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính, hôn nhân và gia đình;

b) Đang có nghĩa vụ chấp hành bản án, quyết định của Tòa án, quyết định của Hội đồng xử lý cạnh tranh;

c) Chưa hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế;

d) Đang có nghĩa vụ chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính;

đ) Vì lý do quốc phòng, an ninh.

...”                                       

Căn cứ theo quy định nêu trên, người nước ngoài có thể bị tạm hoãn xuất cảnh nếu là người bị kiện trong vụ việc dân sự, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính, hôn nhân và gia đình.