Tư vấn về thủ tục ly hôn khi bị bạo hành gia đình

... Anh ta đã 2 lần đánh em và gần đây nhất là khi em vẫn đang mang thai bé thứ 2. Mỗi khi em hỏi anh ta về kinh tế thì anh ta đều cáu gắt và nếu em hỏi nhiều hơn anh ta lại dọa đánh em. Em không thể tiếp tục chung sống với anh ta và muốn được luật sư tư vấn cho em được rõ về thủ tục cũng như quyền và nghĩa vụ của 2 vợ chồng sau khi ly hôn. Em muốn được nuôi cả 2 bé có được không ạ?. Về tài sản: Vợ chồng mua 1 mảnh đất trị giá 500 triệu (chưa có sổ bìa đỏ) trong đó có 250 triệu là tiền của 2 vợ chồng làm ra. còn lại là số tiền vay mượn. Anh ta tiếp tục xây nhà trên mảnh đất đó và tiếp tục vay mượn. Món tiền này em không hề biết đến. Vậy khi ly hôn phần tài sản và nợ chung sẽ được giải quyết như thế nào thưa Luật sư?

Trả lời: Cảm ơn chị đã tin tưởng và gửi yêu cầu, Công ty Luật Minh Gia xin tư vấn cho chị như sau:

1. Thủ tục ly hôn.

Do bạn không nói rõ là chồng chị có đồng ý ly hôn hay không nên tôi sẽ chia ra 2 trường hợp như sau: 

- Thứ nhất, vợ chồng chị cùng thống nhất ly hôn thì việc ly hôn của anh chị sẽ được thực hiện theo thủ tục thuận tình ly hôn tại Tòa án nhân dân. Thủ tục cụ thể chị có thể tham khảo chi tiết tại bài viết Thủ tục thuận tình ly hôn.

- Thứ hai, chồng chị không đồng ý ly hôn thì việc ly hôn của chị sẽ được thực hiện theo thủ tục đơn phương ly hôn. Thủ tục cụ thể trong bài viết Thủ tục đơn phương ly hôn có hướng dẫn chi tiết nên chị có thể tham khảo. Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định trường hợp một bên yêu cầu việc ly hôn, nếu thấy có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ giữa vợ và chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài được thì Tòa án sẽ quyết định cho ly hôn.

Theo như chị trình bày thì nguyên nhân dẫn đến việc chấm dứt hôn nhân là do người chồng bạo lực, mâu thuẫn giữa vợ chồng căng thẳng không thể giải quyết được. Khi yêu cầu Tòa án giải quyết, chị phải cung cấp được chứng cứ chứng minh những hành vi trên của chồng chị, trừ trường hợp người chồng tự nguyện thừa nhận. Việc cung cấp chứng cứ chứng minh có thể thông qua lời làm chứng của nhân chứng.

2. Vấn đề nuôi con và tài sản khi ly hôn.

a) Vấn đề nuôi con. 

Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 có quy định như sau:

" Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn

1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con."

Theo quy định trên, chị sẽ được trực tiếp nuôi dưỡng cháu bé thứ hai sau khi sinh ra nếu chị đủ điều kiện để trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc cháu. Còn với cháu gái thứ nhất đã trên 36 tháng tuổi thì Tóa án không đương nhiên ưu tiên chị được trực tiếp nuôi cháu. Nếu chị muốn được trực tiếp nuôi cháu, chị phải chứng minh về khả năng nuôi dưỡng, chăm sóc cháu. Khi xem xét ai sẽ là người có quyền nuôi con, Tòa án sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố khác nhau với mục đích tìm được người có thể đáp ứng tối đa yêu cầu cho sự phát triển của đứa trẻ. Nhìn chung Tòa án sẽ dựa trên 2 yếu tố sau:

+ Điều kiện về vật chất bao gồm: Ăn, ở, sinh hoạt, điều kiện học tập…các yếu tố đó dựa trên thu nhập, tài sản, chỗ ở của cha mẹ;

+ Các yếu tố về tinh thần bao gồm: Thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con, tình cảm đã dành cho con từ trước đến nay, điều kiện cho con vui chơi giải trí, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn … của cha mẹ.

Nếu anh thực sự yêu thương con mình và có đủ khả năng chứng minh trước tòa rằng mình có thể đem lại cho con mình cuộc sống tốt đẹp hơn thì việc bạn giành được quyền nuôi con là hoàn toàn có thể.

Nếu bạn không được trực tiếp nuôi con thì vẫn có quyền được cấp dưỡng và thăm nom cháu bé. Không ai có thể cản trở quyền này của bạn. Do vậy chúng tôi khuyên bạn nên cân nhắc. Nếu bạn thực sự có khả năng để nuôi con một cách đầy đủ nhất, điều đó là tốt. Nhưng nếu bạn thấy vợ bạn là người có thể chăm lo tốt hơn cho con mình thì bạn có thể cân nhắc vấn đề này. Vì qua thông tin bạn đưa ra, có thể việc ly hôn này xuất phát từ chuyện riêng của vợ chồng và hai vợ chồng bạn đều yêu thương con mình. Vậy nên chúng tôi mong bạn và vợ bạn có thể cân nhắc kĩ lưỡng vấn đề này vì tương lai con bạn.

b) Vấn đề tài sản.

Theo Điều 59 và Điều 60 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 có quy định:

" 2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;..." 

" Điều 60. Giải quyết quyền, nghĩa vụ tài sản của vợ chồng đối với người thứ ba khi ly hôn

1. Quyền, nghĩa vụ tài sản của vợ chồng đối với người thứ ba vẫn có hiệu lực sau khi ly hôn, trừ trường hợp vợ chồng và người thứ ba có thỏa thuận khác."

Từ những quy định trên, tất cả tài sản và nghĩa vụ của vợ chồng chị sẽ được chia đôi. Theo đó, giá trị mảnh đất và ngôi nhà sẽ được chia đôi, đồng thời khoản nợ mua đất và xây nhà cũng được chia đôi cho hai vợ, chồng. 

3. Nghĩa vụ của vợ chồng sau khi ly hôn

Khi anh chị ly hôn, chị có quyền yêu cầu chồng chị cấp dưỡng tiền nuôi con, nghĩa vụ cấp dưỡng này không liên quan đến khoản nợ chung của vợ chồng, được quy định cụ thể tại Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình:

“Khi ly hôn, cha hoặc mẹ không trực tiếp nuôi con chưa thành niên hoặc con đã thành niên tàn tật, mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con.

Mức cấp dưỡng cho con do cha, mẹ thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết”.

Tiền cấp dưỡng nuôi con bao gồm những chi phí tối thiểu cho việc nuôi dưỡng và học hành của con và do các bên thoả thuận. Trong trường hợp các bên không thoả thuận được thì tuỳ vào từng trường hợp cụ thể, vào khả năng của mỗi bên mà quyết định mức cấp dưỡng nuôi con cho hợp lý.

Về phương thức cấp dưỡng do các bên thoả thuận định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm hoặc một lần. Trong trường hợp các bên không thoả thuận được thì Toà án quyết định phương thức cấp dưỡng định kỳ hàng tháng.

Nghĩa vụ cấp dưỡng là nghĩa vụ bắt buộc đối với người không trực tiếp nuôi con.