Người đóng bảo hiểm xã hội chết có rút tiền BHXH được không?

1. Bảo hiểm xã hội là gì? Các trường hợp được hưởng BHXH

Khoản 1 Điều 3 Luật BHXH 2014 quy định về khái niệm bảo hiểm xã hội như sau:

“Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.”

Như vậy khi người lao động bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết thì họ sẽ được hưởng các chế độ khác nhau của BHXH.

2. Người đóng bảo hiểm xã hội chết có rút tiền BHXH được không?

Theo Điều 60 Luật BHXH 2014 quy định về các đối tượng được hưởng BHXH một lần bao gồm:

“1. Người lao động quy định tại khoản 1 Điều 2 của Luật này mà có yêu cầu thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại các khoản 1, 2 và 4 Điều 54 của Luật này mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội hoặc theo quy định tại khoản 3 Điều 54 của Luật này mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện;

b) Ra nước ngoài để định cư;

c) Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;

d) Trường hợp người lao động quy định tại điểm đ và điểm e khoản 1 Điều 2 của Luật này khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.”

Căn cứ theo quy định nêu trên, người lao động chết không thuộc trường hợp được hưởng BHXH một lần nên thân nhân không thể rút BHXH một lần mà khi người lao động chết, thân nhân sẽ được nhận những khoản sau:

Đối với người lao động đóng BHXH bắt buộc

*Trường hợp chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp:

- Trợ cấp một lần: 36 lần mức lương cơ sở khi người lao động chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp/bị chết trong thời gian điều trị lần đầu do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (Điều 51);

- Trợ cấp mai táng: 10 lần mức lương cơ sở (tại thời điểm người lao động chết) đối với người lao động chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp/chết trong thời gian điều trị (Điều 66);

- Trợ cấp tuất hàng tháng: 50% mức lương cơ sở đối với mỗi thân nhân đủ điều kiện hưởng khi người lao động chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp/chết khi đang hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hằng tháng với mức suy giảm khả năng lao động từ 61 % trở lên (Điều 67);

- Trợ cấp tuất một lần nếu không được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng (Điều 69).

*Trường hợp chết không do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp:

- Trợ cấp mai táng: 10 lần mức lương cơ sở (tại thời điểm người lao động chết) đối với người lao động đang đóng BHXH/đang bảo lưu mà đã có thời gian đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên;

- Trợ cấp tuất hàng tháng: 50% mức lương cơ sở khi người lao động đã đóng BHXH đủ 15 năm trở lên nhưng chưa hưởng BHXH 1 lần thì mỗi thân nhân đủ điều kiện sẽ được hưởng (Điều 67);

- Trợ cấp tuất một lần nếu không được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng (Điều 69);

Đối với người lao động đóng BHXH tự nguyện

- Trợ cấp mai táng (Điều 80): 10 lần mức lương cơ sở (tại thời điểm người lao động chết) đối với người lao động có thời gian đóng BHXH từ đủ 60 tháng trở lên.

- Trợ cấp tuất một lần (Điều 81): người lao động đang đóng bảo hiểm xã hội/đang bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội khi chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần.

Đối với người lao động vừa có thời gian đóng BHXH bắt buộc, vừa có thời gian đóng BHXH tự nguyện (Điều 71)

- Trợ cấp tuất hằng tháng: có từ đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trở lên thì được thực hiện theo chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc;

- Trợ cấp mai táng: có từ đủ 12 tháng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trở lên thì được thực hiện theo chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Như vậy khi người đóng BHXH chết thì thân nhân chỉ có thể được hưởng các khoản trợ cấp hàng tháng hoặc một lần (gọi chung là chế độ tử tuất) chứ không thể rút BHXH. Cũng không thuộc trường hợp rút BHXH một lần nên không thể rút BHXH 1 lần (Điều 60).