Đất bị người khác đứng tên sổ đỏ thì lấy lại bằng cách nào?

Câu hỏi:

Năm 1975 gia đình tôi phải xung công đất ông bà để lại vào hợp tác xã nông nghiệp. Gia đình tôi được chính quyền cấp lại ba sào rưỡi đất để làm nhà và vườn đất ở khu dân cư  (trên1500m2). Khoảng trước năm 1977 tôi được tuyển vào biển chế nhà nước nên phải đi làm xa nhà. Vì điều kiện tôi đi làm công nhân xa nên năm 1983 tôi đưa cả gia đình tôi vào nơi tôi công tác. Mảnh đất và nhà cho gia đình anh tôi mượn canh tác và đóng thuế giúp khi nào chúng tôi cần lấy thì anh tôi trả ngay. Nhưng hiện nay tôi nghỉ hưu, gia đình tôi cần lấy thì anh tôi đã tự ý làm sổ đỏ cách những năm trước và không chịu trả lại đất cho gia đình tôi còn thách đố tôi kiện vì đất đã có sổ đỏ của ông ta rồi. Xin hỏi luật sư:

1. Việc anh ruột tôi tự ý làm sổ đỏ nhập đất của gia đình tôi vào đất vườn của anh tôi mà không có sự chấp nhận của tôi và gia đình tôi có hợp pháp không? Cơ quan chính quỳên cấp sổ đỏ không có chứng minh nguồn gốc mảnh đất mà tự ý cấp sổ đỏ có vi phạm luật không?

2. Nếu việc ra tòa án giải quyết gia đình chúng tôi có đòi lại được không . Cần phải có những giấy tờ gì để lấy lại mảnh đất đó? Hiện tại chính địa phương và anh em hàng xóm thì vẫn xác nhận đó là mảnh đất của gia đình tôi. Tôi xin chân thành cảm ơn.

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã tin tưởng lựa chọn tư vấn bởi Công ty Luật Minh Gia, chúng tôi xin tư vấn cho trường hợp của bạn như sau:

Theo như thông tin mà bạn cung cấp, thì việc anh trai bạn làm sổ đỏ nhập phần đất thuộc quyền sử dụng của gia đình bạn vào đất vườn của anh ta là không có căn cứ pháp luật. Bởi trong trường hợp này, người đứng tên giữ quyền sử dụng mảnh đất đó là bạn chứ chưa hề sang tên cho người anh trai kia, nên anh ta không có căn cứ pháp lý để thực hiện thủ tục cấp sổ đỏ mới mà bao gồm cả phần đất nhà bạn như vậy được.

Trong trường hợp này, cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho anh trai bạn theo căn cứ tại Điểm d, Khoản 2 và Khoản 3 - Điều 106 – Luật Đất đai 2013:

Điều 106. Đính chính, thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp

2. Nhà nước thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp trong các trường hợp sau đây:

d) Giấy chứng nhận đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai, trừ trường hợp người được cấp Giấy chứng nhận đó đã thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật đất đai.

3. Việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp đối với trường hợp quy định tại điểm d khoản 2 Điều này do cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất quy định tại Điều 105 của Luật này quyết định sau khi đã có kết luận của cơ quan thanh tra cùng cấp, văn bản có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về giải quyết tranh chấp đất đai.

Như vậy, theo quy định của Điều luật trên thì anh trai bạn thuộc vào trường hợp , không đúng đối tượng sử dụng đất, nên giấy chứng nhận sử dụng đất đã cấp cho người anh trai sẽ bị thu hồi bởi cơ quan đã cấp giấy chứng nhận đó. Nếu muốn đòi lại mảnh đất, gia đình bạn cần làm đơn gửi đến cơ quan đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất sai đối tượng cho anh trai bạn.

Thủ tục thu hồi quyền sử dụng đất được quy định cụ thể tại Điều 87 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP. Trường hợp của bạn áp dụng khoản 4 Điều này như sau:

Điều 87. Thủ tục thu hồi Giấy chứng nhận, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng đã cấp

4. Trường hợp thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai tại Điểm d Khoản 2 Điều 106 của Luật Đất đai được thực hiện như sau:

a) Trường hợp cơ quan điều tra, cơ quan thanh tra có văn bản kết luận Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật đất đai thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm xem xét, nếu kết luận đó là đúng thì quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp; trường hợp xem xét, xác định Giấy chứng nhận đã cấp là đúng quy định của pháp luật thì phải thông báo lại cho cơ quan điều tra, cơ quan thanh tra;

b) Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật đất đai thì thông báo bằng văn bản cho cơ quan thanh tra cùng cấp thẩm tra; nếu kết luận là Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật thì thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do; sau 30 ngày kể từ ngày gửi thông báo cho người sử dụng đất mà không có đơn khiếu nại thì ra quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp;

c) Trường hợp người sử dụng đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật đất đai thì gửi kiến nghị, phát hiện đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất có trách nhiệm xem xét, giải quyết theo quy định tại Điểm b Khoản này

d) Văn phòng đăng ký đất đai thực hiện việc thu hồi và quản lý Giấy chứng nhận đã thu hồi theo quyết định thu hồi Giấy chứng nhận của cơ quan có thẩm quyền;

đ) Trường hợp người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất không đồng ý với việc giải quyết của cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại các Điểm a, b và c Khoản này thì có quyền khiếu nại theo quy định của pháp luật về khiếu nại.”

Như vậy, nếu có đủ căn cứ về việc giấy chứng nhận đã cấp cho anh trai bạn mà bao gồm cả phần đất của nhà bạn là không có căn cứ pháp luật, bạn có thế gửi kiến nghị đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người anh trai để các cơ quan này xem xét thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nếu thực sự có sai lệch, từ đó xác định lại quyền sử dụng hợp pháp của gia đình bạn đối với mảnh đất này. Qua cách này, bạn có thể đòi lại quyền lợi về đất của gia đình mình.