Cơ cấu tổ chức công ty cổ phần theo quy định năm 2024

1. Quy định chung về công ty cổ phần

- Công ty cổ phần là một trong những loại hình doanh nghiệp theo quy định của Luật doanh nghiệp 2020, đây là loại hình công ty có tính chất đối vốn nên khả năng huy động vốn của loại hình doanh nghiệp này tương đối cao. Do đó, để đảm bảo quyền và nghĩa vụ cho cổ đông công ty thì pháp luật đã quy định rất chặt chẽ về cơ cấu hoạt động của Công ty cổ phần.

- Công ty cổ phần là một hình thức công ty hoàn thiện cả về mặt vốn và tổ chức. Cơ cấu tổ chức công ty cổ phần có kết cấu chặt chẽ nhằm bảo vệ cao nhất quyền lợi các cổ đông, tạo các điều kiện tốt nhất cho việc quản lý công ty dân chủ, có hiệu quả. Các thiết chế trong công ty cổ phần bao gồm: Đại hội đồng cổ đông, hội đồng quản trị, ban kiểm soát, giám đốc và các chức danh quản lý khác.

2. Cơ cấu tổ chức công ty cổ phần theo quy định pháp luật

Theo quy định tại Điều 137 Luật doanh nghiệp 2020 thì cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần được chia thành hai mô hình:

- Mô hình thứ nhất là mô hình không bắt buộc phải có Ban kiểm soát: Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc). Mô hình này áp dụng đối với trường hợp công ty cổ phần có dưới 11 cổ đông và các cổ đông là tổ chức sở hữu dưới 50% tổng số cổ phần của công ty.

- Mô hình thứ hai là mô hình bắt buộc phải có Ban kiểm soát: Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc).

Chi tiết như sau:

Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) công ty cổ phần

Đại hội đồng cổ đông gồm tất cả cổ đông có quyền biểu quyết, là cơ quan quyết định cao nhất của công ty cổ phần. Công ty cổ phần có nhiều loại cổ phiếu khác nhau trong đó có cổ phiếu có quyền biểu quyết và không có quyền biểu quyết nên quyền biểu quyết của cổ đông phụ thuộc vào loại cổ phiếu và số lượng cổ phiếu mà cổ đông đang nắm giữ.

Quyền và nghĩa của ĐHĐCĐ được quy định tại khoản 2 Điều 138 Luật doanh nghiệp 2020 bao gồm:

- Thông qua định hướng phát triển của công ty;

- Quyết định loại cổ phần và tổng số cổ phần của từng loại được quyền chào bán; quyết định mức cổ tức hằng năm của từng loại cổ phần;

- Bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm thành viên Hội đồng quản trị, Kiểm soát viên;

- Quyết định đầu tư hoặc bán số tài sản có giá trị từ 35% tổng giá trị tài sản trở lên được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất của công ty, trừ trường hợp Điều lệ công ty quy định một tỷ lệ hoặc một giá trị khác;

- Quyết định sửa đổi, bổ sung Điều lệ công ty;

- Thông qua báo cáo tài chính hằng năm;

- Quyết định mua lại trên 10% tổng số cổ phần đã bán của mỗi loại;

- Xem xét, xử lý vi phạm của thành viên Hội đồng quản trị, Kiểm soát viên gây thiệt hại cho công ty và cổ đông công ty;

- Quyết định tổ chức lại, giải thể công ty;

- Quyết định ngân sách hoặc tổng mức thù lao, thưởng và lợi ích khác cho Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát;

- Phê duyệt quy chế quản trị nội bộ; quy chế hoạt động Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát;

- Phê duyệt danh sách công ty kiểm toán độc lập; quyết định công ty kiểm toán độc lập thực hiện kiểm tra hoạt động của công ty, bãi miễn kiểm toán viên độc lập khi xét thấy cần thiết;

- Quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của Luật doanh nghiệp và Điều lệ công ty.

Quy định này cho thấy, ĐHĐCĐ có quyền quyết định các vấn đề quan trọng bao trùm tất cả các vấn đề liên quan đến quá trình hoạt động và chấm dứt hoạt động của doanh nghiệp.

Hội đồng quản trị (HĐQT)

Hội đồng quản trị là cơ quan quản lý công ty, có toàn quyền nhân danh công ty để quyết định mọi vấn đề liên quan đến mục đích, quyền lợi của công ty, trừ những vấn đề thuộc thẩm quyền của Đại hội đồng cổ đông.

Số lượng hội đồng quản trị

- Theo quy định tại khoản 1 Điều 134 Luật doanh nghiệp 2020 thì số lượng HĐQT sẽ từ 03 đến 11 người, số lượng sẽ do Điều lệ công ty quy định.

- Nhiệm kỳ của HĐQT không quá 5 năm và có thể bầu lại với nhiệm kỳ không hạn chế.

Quyền và nghĩa vụ của Hội đồng quản trị

Hội đồng quản trị có quyền và nghĩa vụ được quy định tại khoản 2 Điều 153 Luật doanh nghiệp 2020, cụ thể là:

- Quyết định chiến lược, kế hoạch phát triển trung hạn và kế hoạch kinh doanh hằng năm của công ty;

- Kiến nghị loại cổ phần và tổng số cổ phần được quyền chào bán của từng loại;

- Quyết định bán cổ phần chưa bán trong phạm vi số cổ phần được quyền chào bán của từng loại; quyết định huy động thêm vốn theo hình thức khác;

- Quyết định giá bán cổ phần và trái phiếu của công ty;

- Quyết định mua lại cổ phần theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 133 của Luật doanh nghiệp;

- Quyết định phương án đầu tư và dự án đầu tư trong thẩm quyền và giới hạn theo quy định của pháp luật;

- Quyết định giải pháp phát triển thị trường, tiếp thị và công nghệ;

- Thông qua hợp đồng mua, bán, vay, cho vay và hợp đồng, giao dịch khác có giá trị từ 35% tổng giá trị tài sản trở lên được ghi trong báo cáo tài chính gần nhất của công ty, trừ trường hợp Điều lệ công ty có quy định tỷ lệ hoặc giá trị khác và hợp đồng, giao dịch thuộc thẩm quyền quyết định của Đại hội đồng cổ đông theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 138, khoản 1 và khoản 3 Điều 167 của Luật doanh nghiệp;

- Bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch Hội đồng quản trị; bổ nhiệm, miễn nhiệm, ký kết hợp đồng, chấm dứt hợp đồng đối với Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc) và người quản lý quan trọng khác do Điều lệ công ty quy định; quyết định tiền lương, thù lao, thưởng và lợi ích khác của những người quản lý đó; cử người đại diện theo ủy quyền tham gia Hội đồng thành viên hoặc Đại hội đồng cổ đông ở công ty khác, quyết định mức thù lao và quyền lợi khác của những người đó;

- Giám sát, chỉ đạo Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc) và người quản lý khác trong điều hành công việc kinh doanh hằng ngày của công ty;

- Quyết định cơ cấu tổ chức, quy chế quản lý nội bộ của công ty, quyết định thành lập công ty con, chi nhánh, văn phòng đại diện và việc góp vốn, mua cổ phần của doanh nghiệp khác;

- Duyệt chương trình, nội dung tài liệu phục vụ họp Đại hội đồng cổ đông, triệu tập họp Đại hội đồng cổ đông hoặc lấy ý kiến để Đại hội đồng cổ đông thông qua nghị quyết;

- Trình báo cáo tài chính hằng năm lên Đại hội đồng cổ đông;

-  Kiến nghị mức cổ tức được trả; quyết định thời hạn và thủ tục trả cổ tức hoặc xử lý lỗ phát sinh trong quá trình kinh doanh;

- Kiến nghị việc tổ chức lại, giải thể công ty; yêu cầu phá sản công ty;

- Quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của Luật doanh nghiệp và Điều lệ công ty.

Nghị quyết của Hội đồng quản trị

Trừ trường hợp Điều lệ công ty có quy định tỷ lệ khác cao hơn, nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị được thông qua nếu được đa số thành viên dự họp tán thành; trường hợp số phiếu ngang nhau thì quyết định cuối cùng thuộc về phía có ý kiến của Chủ tịch Hội đồng quản trị.

Chủ tịch hội đồng quản trị công ty cổ phần

Quyền và nghĩa vụ của Chủ tịch HĐQT

Chủ tịch HĐQT có những quyền và nhiệm vụ được quy định tại khoản 3 Điều 156 Luật doanh nghiệp 2020 như sau:

- Lập chương trình, kế hoạch hoạt động của Hội đồng quản trị;

- Chuẩn bị chương trình, nội dung, tài liệu phục vụ cuộc họp; triệu tập, chủ trì và làm chủ tọa cuộc họp Hội đồng quản trị;

- Tổ chức việc thông qua nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị;

- Giám sát quá trình tổ chức thực hiện các nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị;

- Chủ tọa cuộc họp Đại hội đồng cổ đông;

- Quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của Luật doanh nghiệp và Điều lệ công ty.

Nhiệm kỳ của Chủ tịch HĐQT

- Nhiệm kỳ của chủ tịch HĐQT không quá 05 năm và có thể được bầu lại với số nhiệm kỳ không hạn chế. Một cá nhân chỉ được bầu làm thành viên độc lập Hội đồng quản trị của một công ty không quá 02 nhiệm kỳ liên tục.

Giám đốc (hoặc tổng giám đốc) của công ty cổ phần

Quyền và nghĩa vụ của Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc)

- Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc) là người điều hành công việc kinh doanh hằng ngày của công ty; chịu sự giám sát của Hội đồng quản trị; chịu trách nhiệm trước Hội đồng quản trị và trước pháp luật về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ được giao;

-  Quyết định các vấn đề liên quan đến công việc kinh doanh hằng ngày của công ty mà không thuộc thẩm quyền của Hội đồng quản trị;

-  Tổ chức thực hiện các nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị;

- Tổ chức thực hiện kế hoạch kinh doanh và phương án đầu tư của công ty;

-  Kiến nghị phương án cơ cấu tổ chức, quy chế quản lý nội bộ của công ty;

-  Bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh quản lý trong công ty, trừ các chức danh thuộc thẩm quyền của Hội đồng quản trị;

-  Quyết định tiền lương và lợi ích khác đối với người lao động trong công ty, kể cả người quản lý thuộc thẩm quyền bổ nhiệm của Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc);

-  Tuyển dụng lao động;

-  Kiến nghị phương án trả cổ tức hoặc xử lý lỗ trong kinh doanh;

-  Quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật, Điều lệ công ty và nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị.

Nhiệm kỳ của Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc)

- Hội đồng quản trị bổ nhiệm một thành viên Hội đồng quản trị hoặc thuê người khác làm Giám đốc công ty cổ phần (hoặc Tổng giám đốc);

- Nhiệm kỳ của Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc) không quá 05 năm và có thể được bổ nhiệm lại với số nhiệm kỳ không hạn chế.

Ban kiểm soát công ty cổ phần

Quyền và nghĩa vụ của Ban kiểm soát

Quyền và nghĩa vụ của Ban kiểm soát được quy định tại Điều 170 Luật doanh nghiệp 2020, cụ thể như sau:

- Ban kiểm soát thực hiện giám sát Hội đồng quản trị, Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc) trong việc quản lý và điều hành công ty;

- Kiểm tra tính hợp lý, hợp pháp, tính trung thực và mức độ cẩn trọng trong quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh; tính hệ thống, nhất quán và phù hợp của công tác kế toán, thống kê và lập báo cáo tài chính;

- Thẩm định tính đầy đủ, hợp pháp và trung thực của báo cáo tình hình kinh doanh, báo cáo tài chính hằng năm và 06 tháng của công ty, báo cáo đánh giá công tác quản lý của Hội đồng quản trị và trình báo cáo thẩm định tại cuộc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên. Rà soát hợp đồng, giao dịch với người có liên quan thuộc thẩm quyền phê duyệt của Hội đồng quản trị hoặc Đại hội đồng cổ đông và đưa ra khuyến nghị về hợp đồng, giao dịch cần có phê duyệt của Hội đồng quản trị hoặc Đại hội đồng cổ đông;

- Rà soát, kiểm tra và đánh giá hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ, kiểm toán nội bộ, quản lý rủi ro và cảnh báo sớm của công ty;

- Xem xét sổ kế toán, ghi chép kế toán và tài liệu khác của công ty, công việc quản lý, điều hành hoạt động của công ty khi xét thấy cần thiết hoặc theo nghị quyết Đại hội đồng cổ đông hoặc theo yêu cầu của cổ đông hoặc nhóm cổ đông quy định tại khoản 2 Điều 115 của Luật doanh nghiệp;

- Khi có yêu cầu của cổ đông hoặc nhóm cổ đông quy định tại khoản 2 Điều 115 của Luật doanh nghiệp, Ban kiểm soát thực hiện kiểm tra trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận được yêu cầu. Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày kết thúc kiểm tra, Ban kiểm soát phải báo cáo về những vấn đề được yêu cầu kiểm tra đến Hội đồng quản trị và cổ đông hoặc nhóm cổ đông có yêu cầu. Việc kiểm tra của Ban kiểm soát quy định tại khoản này không được cản trở hoạt động bình thường của Hội đồng quản trị, không gây gián đoạn điều hành hoạt động kinh doanh của công ty;

- Kiến nghị Hội đồng quản trị hoặc Đại hội đồng cổ đông biện pháp sửa đổi, bổ sung, cải tiến cơ cấu tổ chức quản lý, giám sát và điều hành hoạt động kinh doanh của công ty;

- Khi phát hiện có thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc (hoặc Tổng giám đốc) vi phạm quy định tại Điều 165 của Luật doanh nghiệp phải thông báo ngay bằng văn bản cho Hội đồng quản trị, yêu cầu người có hành vi vi phạm chấm dứt hành vi vi phạm và có giải pháp khắc phục hậu quả;

- Tham dự và tham gia thảo luận tại các cuộc họp Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị và các cuộc họp khác của công ty;

- Sử dụng tư vấn độc lập, bộ phận kiểm toán nội bộ của công ty để thực hiện nhiệm vụ được giao;

- Ban kiểm soát có thể tham khảo ý kiến của Hội đồng quản trị trước khi trình báo cáo, kết luận và kiến nghị lên Đại hội đồng cổ đông;

- Quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của Luật doanh nghiệp 2020, Điều lệ công ty và nghị quyết Đại hội đồng cổ đông;

- Quyền được cung cấp thông tin theo quy định tại Điều 171 Luật doanh nghiệp 2020

Số lượng và điều kiện thành viên Ban kiểm soát

- Số lượng thành viên Ban kiểm soát là 03 đến 05 Kiểm soát viên.

- Nhiệm kỳ của Kiểm soát viên không quá 05 năm và có thể được bầu lại với số nhiệm kỳ không hạn chế.

- Thành viên Ban kiểm soát phải đáp ứng điều kiện được quy định tại Điều 169 Luật doanh nghiệp 2020. 

3. Khả năng huy động vốn của công ty cổ phần

-  So với các loại hình doanh nghiệp khác thì công ty cổ phần có khả năng huy động vốn cao hơn vì có khả năng phát hành cổ phiếu, trái phiếu và các loại chứng khoán khác. Theo đó cổ đông của công ty có quyền được tự do chuyển nhượng, nhận chuyển nhượng cổ phần trên thị trường, trừ trường hợp bị giới hạn theo quy định pháp luật.

-  Khả năng huy động vốn của Công ty cổ phần vừa là thuận lợi song cũng có những tác động nhất định đến quá trình quản lý, điều hành của công ty. Bởi lẽ các cổ đông có thể tự do chuyển nhượng cổ phần của mình nên các cổ đông rất dễ gia nhập hoặc rút khỏi công ty. Trong khi đó, bộ máy quản lý công ty phải hết sức ổn định thì mới quản lý và điều hành được tốt công việc sản xuất kinh doanh của công ty.

Với cơ chế quản lý hết sức mềm dẻo và năng động như trên, CTCP là sự biểu hiện của sự dân chủ trong hoạt động quản lý kinh tế. Nếu như doanh nghiệp tư nhân là một biểu hiện của sự quản lý độc đoán, thì công ty cổ phần lại là biểu hiện của sự dân chủ. Quyền lực ở đây không nằm trong tay một cá nhân mà thuộc về Đại hội đồng cổ đông, thuộc về tập thể các thành viên trong HĐQT. HĐQT thực hiện quyền lực của công ty theo những quy chế nhất định.

Số lượng cổ đông của công ty cổ phần thường rất lớn, nên điều hành CTCP phức tạp hơn nhiều so với các loại hình công ty khác như: Công ty TNHH, công ty hợp danh, doanh nghiệp tư nhân. Tính đa sở hữu cùng với một số lượng lớn các cổ đông là một trong những tiền đề của sự tách bạch giữa sở hữu và quản trị điều hành công ty. CTCP là sự biểu hiện rõ nét nhất của mô hình quản 3 cấp: ĐHĐCĐ, HĐQT và Ban điều hành công ty. Mỗi cấp quản lý có nhiệm vụ và chức năng riêng biệt hoàn thiện bộ máy quản trị công ty.

4. Quy mô hoạt động của công ty cổ phần

Một trong những nguyên nhân ra đời của công ty cổ phần là mục đích huy động số lượng vốn lớn từ công chúng để thực hiện các công trình lớn có quy mô lớn mà một hay vài nhà đầu tư theo cách cổ truyền không thể thực hiện được. Việc tập hợp nguồn vốn to lớn từ công chúng thông qua việc phát hành cổ phiếu và đưa các cổ đông thành chủ sở hữu công ty là một trong những đặc trưng của Công ty cổ phần.

Trên đây là nội dung tư vấn, phân tích của Luật Minh Gia về vấn đề quý khách hàng quan tâm, nếu còn vướng mắc hoặc đề nghị luật sư về doanh nghiệp, khách hàng vui lòng liên hệ Luật Minh Gia để được tư vấn nhanh nhất.