Tư vấn về việc phân chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn.

Câu hỏi tư vấn: Kính gửi Luật Minh Gia. Tôi có thắc mắc như sau, kính mong Luật Minh Gia tư vấn giúp. Ba mẹ tôi có 4 người con, tất cả đã trên 18 tuổi,  tôi chị cả đã có gia đình và có 1 cháu nhỏ; Em trai thứ 2 đang sống cùng ba mẹ, làm rẫy cùng ba mẹ và sắp lập gia đình; 2 em út thì đã có công việc riêng và không sống chung với bố mẹ. Tài sản sau hôn nhân của ba mẹ tôi gồm: 1 mảnh đất có nhà ở đứng tên ba tôi và 2 mảnh đất rẫy đứng tên ba tôi (trong đó có 1 mảnh đất rẫy ba tôi đã bán và lấy tiền sử dụng riêng, còn lại 1 mảnh đất rẫy đang trồng cây nông nghiệp). Năm 2017, mẹ tôi có mua thêm cho em trai thứ 2 một mảnh đất rẫy và đứng tên em trai (tiền để mua mảnh đất này là tiền mượn của tôi). Ba mẹ tôi kết hôn năm 1987. Ba tôi nghỉ hưu mất sức từ năm 1992. Mẹ tôi thì vẫn đi làm công nhân từ khi kết hôn đến khi nghỉ hưu và đang được hưởng lương hưu. Năm nay ba mẹ tôi đều 61 tuổi. Dự định tháng 8/2019 - sau đám cưới em trai thứ 2 của tôi ông bà sẽ ly hôn. Ba tôi đòi thoả thuận với mẹ tôi về việc chia 2 mảnh đất còn lại đang đứng tên ông (mảnh đất có nhà và mảnh đất rẫy), ông lấy 1 mảnh, bà lấy một mảnh sau ly hôn. Nhưng do ông đã tự bán 1 mảnh đất rẫy và lấy tiền sử dụng riêng + tài sản chủ yếu được tạo ra do mồ hôi nước mắt của mẹ tôi nên mẹ tôi không đồng ý chia như vậy.Vậy tài sản như trên sẽ được chia như thế nào, kính mong hãng luật Minh Gia tư vấn giúp? Nếu mẹ tôi không đồng ý thoả thuận như ba tôi đưa ra, thì mẹ tôi phải làm sao để toà giải quyết cho công bằng, có cần thuê luật sư để giúp giải quyết tranh chấp? Và mảnh đất mua cho em trai có bị đưa ra phân chia hay không? Kính mong Luật Minh Gia tư vấn giúp gia đình tôi. Xin cảm ơn hãng luật!

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia. Với yêu cầu của bạn, chúng tôi xin được tư vấn như sau:

Thứ nhất, về tài sản chung của bố mẹ bạn.

Điều 33, Luật HN&GĐ 2014 có quy định về tài sản chung của vợ chồng:

“1. Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

2. Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.

3. Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.”

Theo thông tin bạn đưa ra thì Tài sản sau hôn nhân của ba mẹ bạn gồm: 1 mảnh đất có nhà ở đứng tên ba bạn và 2 mảnh đất rẫy đứng tên ba bạn, Bạn cũng có đưa ra thông tin là tài sản đó chủ yếu được tạo ra do mồ hôi nước mắt của mẹ bạn. Trong trường hợp này, nếu không có bất cứ giấy tờ, tài liệu hay căn cứ chứng minh tài sản chung có được do chỉ riêng mẹ bạn tạo ra và không có sự đóng góp công sức của Ba bạn thì tài sản này vẫn được xem là tài sản chung của bố mẹ bạn.

Thứ hai, về việc phân chia tài sản chung.

"Điều 59. Nguyên tắc giải quyết tài sản của vợ chồng khi ly hôn

1. Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này.

Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ ràng thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này để giải quyết.

2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;

b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;

c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;

d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng"

Căn cứ theo quy định này, nguyên tắc để chia tài sản chung dựa vào thỏa thuận của vợ chồng. Nếu như vợ chồng không thể thỏa thuận được với nhau thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc cả hai vợ chồng, Tòa án giải quyết việc phân chia tài sản. Yêu tố ảnh hưởng đến việc chia tài sản chung như: hoàn cảnh gia đình của vợ và chồng; Công sức đóng góp của mỗi người trong việc tạo lập duy trì và phát triển khối tài sản chung.....

Trong trường hợp của bố mẹ bạn, nếu không thỏa thuận được thì mẹ bạn nộp đơn yêu cầu Tòa án giải quyết và phân chia tài sản chung. Khi đó, Tòa sẽ quyết định tỷ lệ phân chia dựa trên các yếu tố hoàn cảnh của bố và mẹ bạn, công sức đóng góp của bố và mẹ bạn trong việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung...

Thứ ba, về mảnh đất mà mẹ bạn mua cho em trai bạn.

Mảnh đất này do mẹ bạn mua và người đứng tên trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất này là em trai của bạn nên em của bạn là người có quyền sử dụng mảnh đất này. Do đó, mảnh đất này không được xem là tài sản chung của bố mẹ bạn, vì vậy mảnh đất này sẽ không bị đưa ra phân chia.

Trân trọng.

Phòng Luật sư tư vấn HN&GĐ - Công ty Luật Minh Gia.