Thừa kế trong trường hợp di chúc không hợp pháp

Câu hỏi tư vấn: Ông nội tôi mất được 6-7 năm (có di chúc thừa kế cho bố tôi phần đất đang ở). Bà tôi mất được 2 năm (có nhờ đứa cháu viết giấy tay là cho bố tôi 1 phần đất, và một phần để xây nhà thờ. Hai giấy này chỉ có chữ ký của ông bà chứ không có xác nhận của địa phương. Nay bố tôi muốn sang tên của bố (chứ sổ tên Bà- đã mất). các cô chú tôi đều đồng ý ký tên chỉ riêng có 1 chú là không chịu ký ( chú nói : ông bà cho thì a cứ ở chứ tôi không ký gì hết). Xin hỏi:
1,  Lúc này bố Tôi cần phải làm sao? Bố tôi là con trưởng và có 1 đứa con trai
2, Sang tên mà không có chữ ký của chú tôi có được không.
3,  Di chúc của ông bà Tôi có được xem là căn cứ pháp lý không ạ? quy định thế nào Xin chờ tư vấn và chân thành cảm ơn các luật sư.

Trả lời: Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi tư vấn đến công ty Luật Minh Gia. Với trường hợp của bạn, công ty tư vấn như sau:
 

Thứ nhất, về vấn đề di chúc

Di chúc được coi là hợp pháp khi đáp ứng các điều kiện theo quy định tại Điều 630 Bộ luật dân sự 2015 như sau:

“Điều 630. Di chúc hợp pháp

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.”.

Ngoài ra, tại Điều 634 Bộ luật dân sự 2015 cũng quy định về trường hợp nhờ người viết hộ di chúc như sau: “Trường hợp người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc thì có thể tự mình đánh máy hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.”.

Căn cứ vào quy định trên có thể thấy, di chúc của ông bạn đã lập là di chúc hợp pháp còn di chúc của bà bạn không hợp pháp (nhờ người viết hộ nhưng không có người làm chứng). Vì vậy, phần di sản thuộc sở hữu của bà bạn sẽ được chia theo pháp luật cho hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại khoản 1 Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 bao gồm:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

…

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

…”.

Như vậy, phần di sản của bà sẽ được chia cho hàng thừa kế thứ nhất theo quy định trên. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

Thứ hai, về phân chia tài sản và sang tên thừa kế quyền sử dụng đất

Theo phân tích phần trên, bố bạn không có toàn quyền sử dụng với mảnh đất của ông và bà. Phần di sản của bà phải chia đều cho các anh em nên các anh chị em đều có quyền với một phần đất của bà. Nếu không có sự đồng ý bằng văn bản của tất cả những người con thì bố bạn không thể làm thủ tục sang tên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Thừa kế trong trường hợp di chúc không hợp pháp. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

CV: Thùy Dương - Công ty Luật MInh Gia.