Sống chung mà không đăng kí kết hôn có vi phạm pháp luật không?

1. Vấn đề kết hôn và nam, nữ sống chung

Kết hôn là việc nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng với nhau theo quy định của Luật này về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn. Tính từ thời điểm đăng kí kết hôn, quan hệ hôn nhân và các vấn đề liên quan như: quyền và nghĩa vụ của vợ chồng, tài sản chung, tài sản riêng,… được xác lập. Kể từ thời điểm đăng ký kết hôn, vợ chồng có nghĩa vụ ràng buộc về nhau về tài sản, con cái, quyền nghĩa vụ của vợ chồng. Việc đăng ký kết hôn giúp đảm bảo quyền lợi của các bên trong trường hợp phát sinh các tranh chấp liên quan đến tài sản với người thứ ba hoặc trong trường hợp có tranh chấp với nhau liên quan đến tài sản. Sau khi kết hôn, việc chung sống với nhau của vợ chồng là nghĩa vụ theo quy định pháp luật.

Mặc dù việc đăng ký kết hôn là thủ tục nhằm hợp pháp quan hệ hôn nhân, sau khi đăng ký kết hôn thì quan hệ hôn nhân được pháp luật công nhân và bảo vệ nhưng cũng kéo theo rất nhiều trách nhiệm, nghĩa vụ. Do vậy, trên thực tế có rất nhiều bạn trẻ hiện nay hiện nay không lựa chọn việc đăng kí kết hôn mà chỉ chung sống với nhau, coi nhau như vợ chồng xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như: nhu cầu chung sống, chăm lo cho nhau; chưa đủ điều kiện kết hôn; chưa muốn kết hôn. Việc chỉ chung sống mà không đăng ký kết hôn sẽ dẫn đến rất nhiều hậu quả xấu mà các bạn trẻ cần lưu ý để đưa ra được những lựa chọn sáng suốt cho mình.

2. Sống chung mà không đăng kí kết hôn có vi phạm pháp luật không?

Nội dung đề nghị tư vấn: Thưa luật sư, Em và bạn gái em yêu nhau và là sinh viên. Chúng em thuê trọ ở chung và đã đăng kí tạm trú đầy đủ với xã, phường nơi em cư trú. Nhưng dạo gần đây em nghe nói nếu công an đi kiểm tra các xóm trọ mà phát hiện đôi nam, nữ nào mà ở chung mà không có giấy đăng kí kết hôn sẽ bị phạt từ 1 triệu đến 2 triệu đồng. Vậy việc chúng em sống chung mà không đăng kí kết hôn có vi phạm pháp luật không, công an có quyền phạt chúng em đúng không ạ?

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi yêu cầu đến công ty Luật Minh Gia. Trường hợp này chúng tôi tư vấn cho bạn như sau.

Điều 14 Luật Hôn nhân và Gia đình quy định về vấn đề giải quyết hậu quả của việc nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn

“1. Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng. Quyền, nghĩa vụ đối với con, tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng giữa các bên được giải quyết theo quy định tại Điều 15 và Điều 16 của Luật này.

2. Trong trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng theo quy định tại khoản 1 Điều này nhưng sau đó thực hiện việc đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật thì quan hệ hôn nhân được xác lập từ thời điểm đăng ký kết hôn.”

Khoản 2 Điều 5 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về những hành vi bị cấm:

“a) Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;

b) Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;

c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;

d) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;

đ) Yêu sách của cải trong kết hôn;

e) Cưỡng ép ly hôn, lừa dối ly hôn, cản trở ly hôn;

g) Thực hiện sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích thương mại, mang thai hộ vì mục đích thương mại, lựa chọn giới tính thai nhi, sinh sản vô tính;

h) Bạo lực gia đình;

i) Lợi dụng việc thực hiện quyền về hôn nhân và gia đình để mua bán người, bóc lột sức lao động, xâm phạm tình dục hoặc có hành vi khác nhằm mục đích trục lợi.”

Theo như thông tin bạn cung cấp, bạn và bạn gái của bạn chung sống với nhau nhưng chưa đăng kí kết hôn. Đây được coi là hành vi nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng kí kết hôn theo quy định tại Điều 14 nêu trên. Việc hai bạn chung sống với nhau và chưa đăng kí kết hôn là chưa xác lập quan hệ hôn nhân giữa hai bạn nên không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ vợ chồng. Nếu sau nay hai bạn thực hiện đăng kí kết hôn thì thời điểm phát sinh quan hệ hôn nhân được tính từ thời điểm đó.