Phân chia tài sản thừa kế

Mẹ tôi có thông báo với tất cả anh em trong gia đình nhiều lần nhưng không ai về vì lí do mẹ tôi ở giữu đất lâu năm không có giao dịch mua bán gì không có tranh chấp nên không về. Sau đó đến năm 1992, gia đình tôi lại được mời lên làm việc lần nữa và lần này đã được chủ đất đồng ý bán lại đất. Tôi có trả tiền theo sự thỏa thuận giữa đôi bên, có phòngT chứng kiến, và số tiền được chia làm 2 lần. Lần đầu tại T và lần 2 là 1 năm sau cũng tại T và sau đó đã trả xong đúng theo giấy hẹn và có giấy biên nhận của T đã trả xong hết số tiền tôi và chủ đất thỏa thuận và được chủ đất giao đất và chính quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 1994. Đến năm 2003 làm thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền đăng kí sử dụng đất lần thứ 3 và đóng thuế nhà nước năm 2004 và nhận giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ( sổ đỏ) năm 2006, giấy chủ quyền nhà 2007. Và trước đó năm 1995 mẹ tôi có làm tờ di chúc để lại căn nhà cho tôi và xác nhận là đất là của vợ chồng tôi mua của chủ đất . Đến năm 2004 mẹ tôi mất ở tại nhà vợ chồng tôi và hiện nay tôi đang thờ cúng cha mẹ. Đến năm 2016 chị vợ tôi có làm đơn chia di sản thừa kế. Vậy có được phân chia tài sản hay không  trên giấy tờ sổ đỏ do vợ chồng tôi đứng tên sử dụng đất từ năm 1994 cho đến nay? Thân ái chào và rất mong có sự hồi đáp sớm của Văn phòng Luật Sư.

Trả lời tư vấn: 

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi, nội dung bạn thắc mắc Công ty luật Minh Gia xin trả lời câu hỏi của bạn như sau:

Về quyền sử dụng đất: Trong trường hợp của bạn, theo như bạn nói thì việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã được tiến hành từ năm 1994 và đến năm 2006 đã được cấp sổ đỏ và trong quá trình sử dụng đất ở và nhà, vợ chồng bạn cũng thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng thuế trong quá trình được giao đất và sử dụng đất. Vì thế, căn cứ theo các quy định trên, vợ chồng bạn có quyền sử dụng đối với mảnh đất trên là hoàn toàn hợp pháp và có căn cứ pháp luật. Và việc định đoạt đối với mảnh đất đương nhiên phụ thuộc quyết định của vợ chồng bạn. 

Mẹ bạn không có quyền viết di chúc để định đoạt quyền sử dụng đất vì mẹ bạn thực tế không có quyền sử dụng đất. Điều 624 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định như sau:

“Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.”

Về căn nhà trên đất: Nếu căn nhà trên đất thuộc quyền sở hữu của mẹ bạn thì mẹ bạn có quyền viết di chúc để định đoạt tài sản đó. Bạn sẽ được hưởng thừa kế căn nhà này nếu di chúc có hiệu lực pháp luật.

Điều 630 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về di chúc hợp pháp như sau:

“1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.”

Tuy nhiên, bạn cũng có nói rằng căn nhà mà mẹ bạn di chúc để lại cho vợ chồng bạn hiện giờ là nơi để thờ cúng cha mẹ. Trong trường hợp này cần xem xét việc di sản thừa kế dùng vào việc thờ cúng được quy định tại điều 645, Bộ luật Dân sự năm 2015. 

“1. Trường hợp người lập di chúc để lại một phần di sản dùng vào việc thờ cúng thì phần di sản đó không được chia thừa kế và được giao cho người đã được chỉ định trong di chúc quản lý để thực hiện việc thờ cúng; nếu người được chỉ định không thực hiện đúng di chúc hoặc không theo thỏa thuận của những người thừa kế thì những người thừa kế có quyền giao phần di sản dùng vào việc thờ cúng cho người khác quản lý để thờ cúng.

Trường hợp người để lại di sản không chỉ định người quản lý di sản thờ cúng thì những người thừa kế cử người quản lý di sản thờ cúng.

Trường hợp tất cả những người thừa kế theo di chúc đều đã chết thì phần di sản dùng để thờ cúng thuộc về người đang quản lý hợp pháp di sản đó trong số những người thuộc diện thừa kế theo pháp luật.

2. Trường hợp toàn bộ di sản của người chết không đủ để thanh toán nghĩa vụ tài sản của người đó thì không được dành một phần di sản dùng vào việc thờ cúng.”

Căn cứ vào quy định tại điều 645 Bộ luật dân sự, trong trường hợp này việc có được phân chia di sản thừa kế hay không còn phụ thuộc vào nội dung di chúc mà mẹ bạn để lại. Nếu trong di chúc có nói đến việc sau khi mẹ bạn mất căn nhà để lại cho hai vợ chồng sẽ dùng vào việc thờ cúng thì đương nhiên khi đó việc tiến hành phân chia tài sản là không được phép theo quy định của pháp luật dân sự và trong trường hợp đó, chính vợ chồng bạn sẽ là người có trách nhiệm quản lí di sản thừa kế. 

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Phân chia tài sản thừa kế. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận luật sư tư vấn pháp luật Dân sự trực tuyến - Số điện thoại: 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

CV. Nguyễn Thị Hoài Thương - Công ty luật Minh Gia