Lãi suất là gì? Lãi suất vay ngân hàng là bao nhiêu?

1. Lãi suất là gì?

Lãi suất là tỷ lệ phần trăm (%) được xác định giữa tiền lãi và tiền vốn vay trên một đơn vị thời gian nhất định (tháng, năm,…)

Ví dụ: A cho B vay số tiền 100.000.000 đồng, hàng tháng B phải trả A 1.000.000 đồng tiền lãi. Xác định lãi suất của A cho B vay là 1.000.000 : 100.000.000 x 100% = 1%/tháng.

2. Lãi suất vay ngân hàng là bao nhiêu?

Về nguyên tắc, các Tổ chức tín dụng được quyền thỏa thuận về lãi suất cho vay theo quy định của Điều 91 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010:

“Điều 91. Lãi suất, phí trong hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng

1. Tổ chức tín dụng được quyền ấn định và phải niêm yết công khai mức lãi suất huy động vốn, mức phí cung ứng dịch vụ trong hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng.

2. Tổ chức tín dụng và khách hàng có quyền thỏa thuận về lãi suất, phí cấp tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng theo quy định của pháp luật.

3. Trong trường hợp hoạt động ngân hàng có diễn biến bất thường, để bảo đảm an toàn của hệ thống tổ chức tín dụng, Ngân hàng Nhà nước có quyền quy định cơ chế xác định phí, lãi suất trong hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng.”

Tùy từng khoản vay, đối tượng vay và mục đích vay sẽ có những quy định cụ thể giới hạn mức lãi suất trần và mức lãi suất tối đa do Ngân hàng nhà nước ban hành.

3. Tư vấn về lãi suất vay của công ty tài chính

Câu hỏi tư vấn:

Kính Chào công ty luật Minh Gia! Hiện nay tôi đang muốn tố cáo một công ty tài chính về hợp đồng vay vốn của tôi như sau. Kính nhờ công ty xem xét họ có phạm pháp không? Cách đây 13 tháng tôi làm hợp đồng vay của công ty tài chính H số tiền 30.000.000 đồng với hình thức góp hàng tháng 2.570.000 trong vòng 30 tháng. Đến nay tôi muốn thanh lý hợp đồng thì công ty báo số tiền phải thanh toán là 30.420.00 trong khi tôi đã góp được 13×2.570.00 = 33.410.00. Vậy công ty cho tôi hỏi họ có vi phạm luật cho vay nặng lãi không?

Tôi sẵn sàng thanh lý hợp đồng nhưng thấy quá vô lý. Tôi vay 30.000.000 đã trả được 13 tháng với số tiền là 33.410.000. Giờ thanh lý hợp đồng phải trả thêm 30.420.000 nữa, như vậy tôi phải trả tổng cộng là 33.410.000 + 30.420.000 =63.830.000 sau 13 tháng. Xin quý luật sự giúp đỡ cho tôi lời khuyên. Chân thành cảm ơn quý công ty.

Trả lời tư vấn:

Chào anh, cảm ơn anh đã tin tưởng và gửi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, đối với yêu cầu hỗ trợ của anh chúng tôi đã tư vấn như sau:

- Thứ nhất, về mức lãi suất cho vay của các tổ chức tài chính

Trường hợp của anh giao kết hợp đồng vay với công ty tài chính H, do đó lãi suất vay được điều chỉnh theo quy định về Luật tổ chức tín dụng. Khác với khoản vay được điều chỉnh theo Luật dân sự năm 2015 là mức lãi suất tối đa 20%/năm. Hiện nay lãi suất vay tín chấp của các tổ chức tín dụng khá cao, dao động từ khoảng 20% đến 70% năm tùy thuộc tổ chức tài chính và thỏa thuận các bên. Các tổ chức tín dụng có thể tự thỏa thuận với khách hàng lãi suất đối với các khoản vay tín chấp theo quy định của pháp luật, được quy định tại Điều 91 Luật các tổ chức tín dụng 2010 như sau:

"1. Tổ chức tín dụng được quyền ấn định và phải niêm yết công khai mức lãi suất huy động vốn, mức phí cung ứng dịch vụ trong hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng.

2. Tổ chức tín dụng và khách hàng có quyền thỏa thuận về lãi suất, phí cấp tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng theo quy định của pháp luật.”

Như vậy, trường hợp anh vay tiền của các tổ chức tín dụng thì không có quy định về mức lãi suất tối đa, tức các bên có thể thỏa thuận một mức lãi suất cao hơn so với lãi suất 20%/năm.

- Thứ hai, về trách nhiệm khi thanh lý khoản vay trước thời hạn

Thời hạn hợp đồng vay của anh là 30 tháng, tuy nhiên khi thực hiện hợp đồng được 13 tháng anh muốn tất toán khoản vay trước hạn thì công ty tài chính H yêu cầu anh nộp thêm một khoản tiền gần bằng với số tiền gốc đã vay. Căn cứ theo quy định tại Điều 470 Bộ luật dân sự 2015:

"Điều 470. Thực hiện hợp đồng vay có kỳ hạn

1. Đối với hợp đồng vay có kỳ hạn và không có lãi thì bên vay có quyền trả lại tài sản bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý, còn bên cho vay chỉ được đòi lại tài sản trước kỳ hạn, nếu được bên vay đồng ý.

2. Đối với hợp đồng vay có kỳ hạn và có lãi thì bên vay có quyền trả lại tài sản trước kỳ hạn, nhưng phải trả toàn bộ lãi theo kỳ hạn, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác".

Theo đó, đối với hợp đồng vay có kỳ hạn và có lãi thì bên vay có quyền trả lại tài sản trước kỳ hạn nhưng phải trả toàn bộ lãi theo kỳ hạn, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Ngoài ra, hợp đồng đã giao kết là vay 30 tháng và trả gốc lãi từng tháng thì khi anh muốn tất toán hợp đồng trước thời hạn có thể phải chịu khoản tiền phạt nếu có thỏa thuận phạt vi phạm trong hợp đồng vay.

Các công ty tài chính có quy định mức phạt khác nhau, hầu hết áp dụng mức phạt khoảng từ 1 – 5% tổng số tiền thực hiện tất toán trước hạn (phí phạt phải được ghi rõ trong điều khoản hợp đồng vay đã ký trước đó).

Như vậy, trong trường hợp của anh hợp đồng vay có mức lãi suất không vi phạm pháp luật. Việc anh tất toán hợp đồng trước thời hạn bên công ty có quyền yêu cầu anh trả toàn bộ lãi theo kỳ hạn và khoản phí phạt tất toán trước hạn (nếu có thỏa thuận trong hợp đồng). Anh có thể xem lại hợp đồng vay về thỏa thuận điều khoản khi tất toán trước thời hạn 30 tháng để tính lại mức phí phạt phù hợp.