Lấn, chiếm đất chung của cộng đồng dân cư có bị xử phạt không?

1. Luật sư tư vấn về đất đai

Hành vi lấn, chiếm đất sẽ bị xử phạt như thế nào? Cơ quan nào có thẩm quyền xử phạt? Mức xử phạt là bao nhiêu?

Nếu bạn đang gặp khó khăn về vấn đề này hoặc bất kỳ vấn đề nào của pháp luật về đất đai, hãy liên hệ với Luật Minh Gia để được giải đáp. Bên cạnh đó, chúng tôi xin gửi đến bạn tình huống cụ thể dưới đây để bạn có thể tham khảo và đưa ra hướng xử lý phù hợp nhất.

2. Xử phạt hành vi lấn, chiếm đất của Nhà nước giao cho cộng đồng dân cư

Câu hỏi tư vấn: Thưa luật sư, tôi có một việc xin nhờ luật sư tư vấn giùm: Tôi hiện đang sống trên một miếng đất có chiều ngang là 8m đã 30 năm nay và có quyền sử dụng đất hợp pháp, lúc trước, phía trước nhà tôi có một con mương thoát nước nhỏ bề ngang khoảng 1.5m, là đường thoát nước công cộng cho cả dãy phố 20 căn nhà, từ mương thoát nước ra đường công cộng khoảng 1.5m. Lúc đó tôi phải mượn lối đi ở miếng đất liền kề để làm lối đi riêng. Lúc bấy giờ nhà hàng xóm đối diện với tôi, từ lâu đã sử dụng phần đất đó để trồng cây, chăn nuôi. Một năm nay với chính sách chống ngập của TP, đã làm cống ngay giữa đường, và con mương đó đã bị lấp đi. Con đường trước nhà đã được bê tông hóa. Chưa hết vui mừng vì chúng tôi có được lối đi cho riêng mình, thì nhà hàng xóm đã ngang nhiên giành lấy phần đất đó, họ đã để cây dàn hàng ngang ngay trước nhà tôi và sau đó là xin cấp quyền sử dụng đất trên phần đất đó (1.5m*10m). Tôi đã làm đơn nhờ UBND phường giải quyết, UBND đã họp dân (những người sống liền kề lâu năm), thì người dân xác nhận đó là đất của nhà nước. Sau đó UBND đã gửi một văn bản trả lời là đó là đất của nhà nước, không cấp Giấy chứng nhận được. Nhưng họ vẫn ngang ngược để cây cảnh, đổ củi và thải ra những đồ vật thừa mứa làm mất mỹ quan ở trước nhà, tôi lại khiếu nại lên UBND thì họ bảo cố gắng chịu đựng, họ đang đề nghị ban quản lí dự án làm đường tráng lại phía trước sân nhà tôi (phần thuộc của nhà nước), lúc đó họ sẽ bảo người hàng xóm dẹp hết luôn. Vậy tôi xin hỏi: Nếu sau khi làm xong phần đường còn lại đó, họ vẫn tiếp tục ngăn chặn tôi mở lối đi phía trước nhà, tôi phải làm sao? Nếu UBND ra quyết định giải tỏa mà họ vẫn cố tình vi phạm thì như thế nào? Họ có bị xử phạt không? Mức phạt là bao nhiêu? Nếu tiếp tục nhờ giải quyết, tôi phải gửi đơn về đâu ? Mong luật sư tư vấn giùm! Trân trọng cám ơn!

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi nội dung đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi xin tư vấn như sau:

Về chủ thể sử dụng đất, phần đất được Nhà nước giao cho cộng đồng dân cư, làng xóm để sử dụng vào mục đích chung thì thuộc sở hữu chung của cộng đồng căn cứ theo Điều 211 Bộ luật dân sự 2015:

“Điều 211. Sở hữu chung của cộng đồng

1. Sở hữu chung của cộng đồng là sở hữu của dòng họ, thôn, ấp, bản, làng, buôn, phum, sóc, cộng đồng tôn giáo và cộng đồng dân cư khác đối với tài sản được hình thành theo tập quán, tài sản do các thành viên của cộng đồng cùng nhau đóng góp, quyên góp, được tặng cho chung hoặc từ các nguồn khác phù hợp với quy định của pháp luật nhằm mục đích thỏa mãn lợi ích chung hợp pháp của cộng đồng.

2. Các thành viên của cộng đồng cùng quản lý, sử dụng, định đoạt tài sản chung theo thỏa thuận hoặc theo tập quán vì lợi ích chung của cộng đồng nhưng không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

3. Tài sản chung của cộng đồng là tài sản chung hợp nhất không phân chia.”

Như vậy, con đường đó là phần đất được Nhà nước giao, làm lối đi chung của cả xóm vì vậy nếu hàng xóm nhà bạn có hành vi lấn, chiếm phần đất đó thì sẽ bị xử phạt hành chính về hành vi lấn, chiếm đất phi nông nghiệp theo quy định tại khoản 4 Điều 14 Nghị định 91/2019/NĐ-CP:

“4. Trường hợp lấn, chiếm đất phi nông nghiệp, trừ trường hợp quy định tại khoản 6 Điều này tại khu vực nông thôn thì hình thức và mức xử phạt như sau:

a) Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng nếu diện tích đất lấn, chiếm dưới 0,05 héc ta;

b) Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng nếu diện tích đất lấn, chiếm từ 0,05 héc ta đến dưới 0,1 héc ta;

c) Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng nếu diện tích đất lấn, chiếm từ 0,1 héc ta đến dưới 0,5 héc ta;

d) Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng nếu diện tích đất lấn, chiếm từ 0,5 héc ta đến dưới 01 héc ta;

đ) Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng nếu diện tích đất lấn, chiếm từ 01 héc ta trở lên.”

Theo quy định trên thì tùy thuộc vào diện tích đất lấn, chiếm mà mức xử phạt sẽ khác nhau. Theo thông tin bạn cung cấp, phần đất bị lấn, chiếm có số đo là 1.5m*10m, suy ra diện tích đất sẽ là 15m2, quy đổi thành 0.0015 héc ta. Áp vào quy định trên thì mức xử phạt đối với hành vi vi phạm của nhà hàng xóm sẽ từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng căn cứ theo điểm a khoản 4 Điều 14 Nghị định 91/2019/NĐ-CP.

Đối với thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về đất đai, căn cứ theo khoản 2 Điều 38 Nghị định 91/2019/NĐ-CP quy định:

“Điều 38. Thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp trong việc xử phạt vi phạm hành chính

…

2. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện có quyền:

a) Phạt cảnh cáo;

b) Phạt tiền đến 50.000.000 đồng;

c) Tịch thu các giấy tờ đã bị tẩy xóa, sửa chữa, làm sai lệch nội dung; giấy tờ giả đã sử dụng trong việc sử dụng đất;

d) Tước quyền sử dụng giấy phép hoạt động dịch vụ tư vấn trong lĩnh vực đất đai có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động dịch vụ tư vấn trong lĩnh vực đất đai có thời hạn;

đ) Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 3 Điều 5 Nghị định này.”

Như vậy, trường hợp của bạn thì gia đình bạn có thể làm đơn tố cáo gửi đến Ủy ban nhân dân cấp huyện nơi có đất, trình bày về cụ thể, chi tiết về vụ việc, Ủy ban nhân dân cấp huyện sẽ có trách nhiệm giải quyết. Sau khi xác minh được hành vi vi phạm của nhà hàng xóm thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện sẽ ra quyết định xử phạt và yêu cầu chủ thể có hành vi vi phạm áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả như buộc trả lại đất sử dụng không đúng quy định.