Hồ sơ, thủ tục tham gia đóng BHXH tự nguyện?

1. Bảo hiểm xã hội tự nguyện

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.

Như vậy, nếu tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện bạn có thể lựa chọn mức đóng mà không phải bắt buộc đóng theo mức lương trong hợp đồng lao động như đối với bảo hiểm xã hội bắt buộc. Tuy nhiên, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chỉ được hưởng hai chế độ là hưu trí và tử tuất mà không được hưởng chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

2. Câu hỏi:

Em làm việc cho 1 công ty may của Nhật được 20 tháng, đến tháng 2/2021 em nộp đơn xin nghỉ vì lý do lập gia đình ở xa. Em có đi làm bảo hiểm thất nghiệp và được hưởng 3 tháng trợ cấp, đến nay em vẫn chưa tìm được việc làm nhưng em vẫn muốn được tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội và có ý định chuyển sang đóng tự nguyện. Vậy hồ sơ, thủ tục đóng bảo hiểm tự nguyện như thế nào? Ở đâu và trong thời gian bao nhiêu lâu để có thể hưởng chế độ bảo hiểm thai sản như việc sinh nở sau này? Em xin cảm ơn!

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi yêu cầu tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia. Đối với trường hợp của bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:

2.1. Hồ sơ, thủ tục tham gia đóng BHXH tự nguyện

Đối với trường hợp của bạn là tham gia đóng BHXH tự nguyện lần đầu thì căn cứ quy định tại điểm b khoản 1 Điều 97 của Luật bảo hiểm xã hội 2014 thì Hồ sơ đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội lần đầu bao gồm: Tờ khai tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động. Tuy nhiên, vì bạn đã tham gia BHXH rồi và có sổ BHXH nên sẽ không cần hồ sơ đăng ký tham gia BHXH lần đầu và hồ sơ cấp sổ BHXH này.

Theo đó bạn cần hồ sơ theo quy định tại Điều 24 Quyết định 595/QĐ- BHXH năm 2017 về thủ tục đăng ký, điều chỉnh BHXH như sau:

“Điều 24. Đăng ký, đăng ký lại, điều chỉnh đóng BHXH tự nguyện; cấp sổ BHXH

1. Thành phần hồ sơ

1.1. Người tham gia: Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS).

1.2. Đại lý thu/Cơ quan BHXH (đối với trường hợp người tham gia đăng ký trực tiếp tại cơ quan BHXH): Danh sách người tham gia BHXH tự nguyện (Mẫu D05-TS).

2. Số lượng hồ sơ: 01 bộ.”

Như vậy, để tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, bạn cần điền tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT theo mẫu TK1-TS và nộp hồ sơ đóng BHXH cho đại lý thu BHXH, BHYT hoặc cơ quan bảo hiểm xã hội cấp quận/ huyện nơi bạn cư trú.

2.2. Chế độ được hưởng khi tham gia đóng BHXH tự nguyện

Theo khoản 2 Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định: “Bảo hiểm xã hội tự nguyện có các chế độ bao gồm hưu trí và tử tuất.”

Theo đó, khi bạn tham gia bảo điểm xã hội theo hình thức BHXH tự nguyện thì bạn chỉ được hưởng hai chế độ là chế độ hưu trí và chế độ tử tuất. Để có thể được chế độ thai sản khi sau này bạn sinh con, bạn phải đáp ứng điều kiện là phải thuộc đối tượng tham gia đóng BHXH bắt buộc tại Điều 2 của Luật này.

Đồng thời, để hưởng chế độ thai sản sau này, bạn cần phải đáp ứng điều kiện quy định tại Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 như sau:

“1. Người lao động được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Lao động nữ mang thai;

b) Lao động nữ sinh con;

c) Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;

d) Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi;

đ) Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản;

e) Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con.

2. Người lao động quy định tại các điểm b, c và d khoản 1 Điều này phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi".

Như vậy, nếu sau này bạn muốn hưởng chế độ thai sản, bạn cần đáp ứng đủ điều kiện là đóng BHXH bắt buộc từ đủ 06 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi bạn sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi. Do đó, nếu bạn tham gia BHXH tự nguyện thì sẽ không được hưởng chế độ thai sản.