Đang ly thân mà sống như vợ chồng với người khác có vi phạm?

1. Tư vấn về ly thân và sống như vợ chồng với người khác

- Ly thân là vợ chồng không còn sinh sống, ăn ở, sinh hoạt với nhau nhưng qua hệ vợ chồng chưa chấm dứt (chưa ly hôn).

- Chung sống như vợ, chồng là việc nam, nữ tổ chức cuộc sống chung và coi nhau là vợ chồng. Do đó, để đảm bảo nguyên tắc hôn nhân một vợ, một chồng, Luật Hôn nhân và gia đình nghiêm cấm người đang có vợ, có chồng kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ, chồng với người đang có vợ, có chồng.

- Đồng thời, pháp luật quy định về các chế tài xử lý cụ thể đối với người có hành vi chung sống như vợ, chồng - vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng. Tuy nhiên, hiện nay mức độ phổ biến các quy định của pháp luật chưa được đồng đều hoặc cũng có thể do chế tài xử lý còn chưa được nghiêm minh nên thực trạng hành vi chung sống với nhau như vợ, chồng diễn ra tương đối nhiều. Do đó, nếu bạn đang gặp phải những vướng mắc liên quan đến vấn đề này mà không có phương hướng giải quyết, bạn hãy liên hệ với Luật Minh Gia để được tư vấn.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo tình huống chúng tôi tư vấn sau đây để có thêm kiến thức bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

2. Đang ly thân nhưng chung sống với người khác có vi phạm không?

Câu hỏi:

Cho tôi hỏi về việc chưa ly hôn mới ly thân nhưng chung sống như vợ chồng với người khác có vi phạ không, cụ thể Vợ chồng tôi ly thân được 6 năm. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn rất tôn trọng nhau. Nhiều lần, tôi đưa đơn ly hôn nhưng cô ấy không ký với lý do chờ con trưởng thành.

Gần đây, tôi đã đơn phương nộp đơn đến tòa án xin ly hôn và đang chờ được giải quyết. Nếu trong thời gian này tôi chung sống với phụ nữ khác thì có bị coi là ngoại tình không, có ảnh hưởng gì với phán quyết ly hôn của tòa? Mong được giải đáp, tôi xin cảm ơn.

Trả lời:

Chào bạn, Cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, đối với trường hợp trên chúng tôi tư vấn như sau:

- Thứ nhất về vấn đề ly thân

Hiện nay, khi cuộc sống vợ chồng không hạnh phúc nhưng vì con cái đã lớn nên nhiều cặp không ly hôn mà chọn giải pháp ly thân. Tuy nhiên, ly thân lại chưa được Luật Hôn nhân và Gia đình quy định, do đó dù vợ chồng đã xa nhau thời gian dài thì đây cũng không phải lý do để tòa xử cho ly hôn. Việc ly thân và thời gian ly thân chỉ là một trong các dấu hiệu phản ánh tình trạng hôn nhân mà trên cơ sở đó tòa án xem xét có chấp thuận cho việc ly hôn hay không.

- Thứ hai về vấn đề ly hôn

Tòa án giải quyết cho vợ chồng ly hôn khi hai vợ chồng cùng yêu cầu giải quyết thủ tục ly hôn, thật sự tự nguyện ly hôn, đã thỏa thuận về vấn đề chia tài sản, việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con (Điều 55 Luật hôn  nhân và gia đình năm 2014) hoặc xem xét yêu cầu ly hôn của một bên khi vợ hoặc chồng có căn cứ về việc vợ, chồng vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ của vợ chồng hoặc hành vi bạo lực gia đình làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được (Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014).Hiện nay không có văn bản nào hướng dẫn cụ thể như thế nào là “hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được” 

Đang ly thân có được quen người khác không?

Tuy nhiên theo tinh thần Nghị quyết số 02/2000/NĐ-HĐTP ngày 23/12/2000 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 (nay đã hết hiệu lực) và việc xem xét hoàn cảnh cụ thể của vợ chồng Tòa án sẽ xem xét để giải quyết cho yêu cầu ly hôn của vợ, chồng

+ Tình trạng của vợ chồng trầm trọng khi:

- Vợ, chồng không thương yêu, quý trọng, chăm sóc, giúp đỡ nhau như người nào chỉ biết bổn phận người đó, bỏ mặc người vợ hoặc người chồng muốn sống ra sao thì sống, đã được bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, nhắc nhở, hoà giải nhiều lần.

- Vợ hoặc chồng luôn có hành vi ngược đãi, hành hạ nhau, như thường xuyên đánh đập, hoặc có hành vi khác xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm và uy tín của nhau, đã được bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, đoàn thể nhắc nhở, hoà giải nhiều lần.

- Vợ chồng không chung thuỷ với nhau như có quan hệ ngoại tình, đã được người vợ hoặc người chồng hoặc bà con thân thích của họ hoặc cơ quan, tổ chức, nhắc nhở, khuyên bảo nhưng vẫn tiếp tục có quan hệ ngoại tình;

+ Đời sống chung không thể kéo dài: để có cơ sở nhận định đời sống chung của vợ chồng không thể kéo dài được phải căn cứ tình trạng hiện tại của vợ chồng đã đến mức trầm trọng như hướng dẫn như thế nào là hôn nhân lâm vào trầm trọng nêu trên. Nếu thực tế cho thấy đã được nhắc nhở, hoà giải nhiều lần, nhưng vẫn tiếp tục có quan hệ ngoại tình hoặc vẫn tiếp tục sống ly thân, bỏ mặc nhau hoặc vẫn tiếp tục có hành vi ngược đãi hành hạ, xúc phạm nhau, thì có căn cứ để nhận định rằng đời sống chung của vợ chồng không thể kéo dài được.

+ Mục đích của hôn nhân không đạt được là không có tình nghĩa vợ chồng; không bình đẳng về nghĩa vụ và quyền giữa vợ, chồng; không tôn trọng danh dự, nhân phẩm, uy tín của vợ, chồng; không tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của vợ, chồng; không giúp đỡ, tạo điều kiện cho nhau phát triển mọi mặt.

Tuy nhiên, luật không đòi hỏi tình trạng mâu thuẫn vợ chồng phải thỏa mãn tất cả các dấu hiệu nêu trên như: đánh chửi nhau, xúc phạm nhau, vợ hoặc chồng ngoại tình… thì Tòa mới xử cho ly hôn. Nhiều trường hợp tình trạng mâu thuẫn chỉ là ngoại tình nhưng tòa án xét thấy tình cảm vợ chồng không còn, không thể hàn gắn được thì tòa cũng xem xét xử cho ly hôn. 

- Thứ ba về việc đang ly thân nhưng chung sống như vợ chồng với người khác

Về việc vợ chồng anh đang ly thân nhưng nếu anh lại chung sống với người phụ nữ khác thì không những vi phạm pháp luật mà còn vi phạm đạo đức. Khi Tòa án chưa xử cho ly hôn và bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật thì anh và vợ anh vẫn là vợ chồng, vẫn trong thời kỳ hôn nhân. Luật Hôn nhân và gia đình cũng như Bộ luật hình sự nghiêm cấm người đang có vợ hoặc có chồng lại chung sống với người khác như vợ chồng.

Tùy theo mức độ, hậu quả gây ra mà người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Về mức xử phạt vi phạm hành chính, theo quy định tại Nghị định 110/2013/NĐ-CP ngày 24/09/2013 thì người nào đang có vợ hoặc đang có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác nhưng chưa gây hậu quả nghiêm trọng thì bị phạt tiền từ 1.000.000 đến 3.000.000 đồng.

Nếu gây hậu quả nghiêm trọng thì người vi phạm có thể thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến một năm. Phạm tội trong trường hợp đã có quyết định của Toà án tiêu huỷ việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó hoặc làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát thì bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm (Điều 182 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017).

---

3. Đang có vợ mà chung sống với người khác bị xử lý thế nào?

Câu hỏi:

Tôi có vài vấn đề muốn hỏi Luật sư, mong Luật sư giúp cho. Tôi có một người cậu và gia đình vượt biên qua Úc năm 1986 bây giờ đã là công dân của Úc. Năm 2010 cậu mợ tôi thường về Việt Nam thăm gia đình và đến năm 2012 cậu tôi thường về một mình hơn và cậu tôi có người phụ nữ khác ở VN mặc dù chưa ly dị với mợ tôi bên Úc, bây giờ hai người có con ở VN, cậu tôi vừa trở về Úc nằng nặc đòi ly dị mợ tôi, để bảo lãnh mẹ con người phụ nữ kia qua Úc.

Xin Luật sư cho tôi tham khảo câu hỏi như sau:

1.Cậu tôi có vi phạm luật hôn nhân của hai nước VN và Úc hay không? Và mức độ vi phạm như thế nào.

2. Người phụ nữ ở Việt Nam có vi phạm luật hôn nhân của Việt Nam hay không? Mức độ vi phạm và cơ quan nào sẽ nhận đơn tố cáo.

3. Theo luật của Úc sau khi ly dị được với mợ tôi ở Úc thì cậu có được phép bảo lãnh hai mẹ con người phụ nữ kia hay con của người phụ nữ kia có qua Úc được không?( họ có con trước khi ly dị).  Xin Luật sư trợ giúp cho tôi, tôi thành thật cảm ơn Luật sư.

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn đến công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi có quan điểm tư vấn như sau:

Chúng tôi sẽ tư vấn cho bạn về việc cậu bạn và người phụ nữ ở Việt Nam nói trên có vi phạm pháp luật Việt Nam hay không? Trong trường hợp có  vi phạm thì có thể trình báo với cơ quan có thẩm quyền nào để xử phạt. Chúng tôi xin phép không hỗ trợ về quy định của pháp luật Úc, bạn vui lòng tìm hiểu qua một số kênh thông tin khác.

- Quy định bảo vệ chế độ hôn nhân gia đình

Khoản 2 Điều 5 Luật hôn nhân và gia đình 2014 có quy định bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình như sau:

“2. Cấm các hành vi sau đây:

a) Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo; 

b) Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;

c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;…”

Khái niệm chung sống như vợ chồng được giải thích cụ thể tại mục 3.1 Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC ngày 25/9/2001: “Chung sống như vợ chồng là việc người đang có vợ, có chồng chung sống với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà lại chung sống với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ một cách công khai hoặc không công khai nhưng cùng sinh hoạt chung như một gia đình. Việc chung sống như vợ chồng thường được chứng minh bằng việc có con chung, được hàng xóm và xã hội xung quanh coi như vợ chồng, có tài sản chung đã được gia đình cơ quan, đoàn thể giáo dục mà vẫn tiếp tục duy trì quan hệ đó...”

Trường hợp của bạn nếu chứng minh được cậu của bạn có hành vi sống chung sống như vợ chồng với người khác thể hiện qua việc chung sống công khai hoặc sinh hoạt chung như gia đình, có con chung và tài sản chung… thì hành vi của cậu bạn đã vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2014.

- Quy định về xử phạt hành vi vi phạm chế độ hôn nhân gia đình

Theo quy định tại Điều 48 Nghị định 110/2013/NĐ – CP của Chính phủ về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình , thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp hợp tác xã:

" Điều 48. Hành vi vi phạm quy định về cấm kết hôn, vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng; vi phạm quy định về ly hôn

1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

a) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà kết hôn với người khác, chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà kết hôn với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;

b) Đang có vợ hoặc đang có chồng mà chung sống như vợ chồng với người khác;

c) Chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng hoặc đang có vợ;…”

Căn cứ vào quy định trên cậu bạn có thể bị xử phạt hành chính từ 1.000.000 đến 3.000.000 đồng.

- Quy định về xử lý hình sự đối với hành vi vi phạm chế độ hôn nhân 1 vợ 1 chồng

Ngoài ra, hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu đây nguyên nhân chính dẫn tới hậu quả chấm dứt quan hệ vợ chồng theo quy định tại Điều 182 Bộ luật hình sự 2015:

“1. Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;

b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;

b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.”

Trường hợp nếu hành vi của cậu bạn gây hậu quả nghiêm trọng làm cho cậu mợ bạn ly hôn đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm thì sẽ bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến một năm.