Luật sư Vũ Đức Thịnh

Con nuôi không đăng ký có được hưởng thừa kế?

Luật sư tư vấn miễn phí trường hợp con nuôi nhưng không đăng ký qua cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhưng lại chết trước bố nuôi thì con của người con nuôi có được hưởng quyền lợi gì không?

 

Nội dung đề nghị tư vấn:

Xin chào luật minh gia ! gia đình tôi có một thắc mắc muốn nhờ luật minh gia tư vấn giúp cụ thể như sau: gia đình tôi hiện tại đang sinh sống cùng ông bà nội nuôi. gọi là ông bà nội nuôi vì 2 cụ không có con ,vì không có con nên 2 cụ mới nhận bố tôi và bác gái tôi về nuôi từ lúc còn nhỏ khoảng 1~2 tuổi đến bây giờ (bố tôi và bác gái tôi là con của chị gái của bà nội nuôi tôi) vì thương cảm cho hoàn cảnh gia đình ông bà nội nuôi hiếm muộn nên ông bà đã cho hai con là bố tôi và bác gái tôi về làm con nuôi.

Vì hoàn cảnh ngày xưa nên việc nhận con nuôi giữa hai gia đình chỉ là trên miệng với nhau không có giấy tờ chứng thực gì cả. Bố tôi và bác gái tôi sống cùng với ông bà và sau này đến khi lớn lên ông bà đều dựng vợ gả chồng cho. Bố tôi sống cùng ông bà cho đến năm 2007 vì lý do bệnh hiểm nghèo nên đã qua đời mặc dù vậy thì mẹ con tôi vẫn chăm sóc ông bà như lúc bố tôi còn sống. Năm nay tuổi các cụ đã cao lại cũng bị bệnh tật (ông bị áp huyết cao đã một lần cấp cứu, bà thì không còn minh mẫn). Vô tình bác họ tôi ở trong miền nam về chơi có hỏi bảo ông năm nay cũng già rồi và lại bệnh tật nữa thế đã làm thủ tục sang tên quyền sử dụng đất cho gia đình tôi chưa, gia đình tôi thì chưa làm thủ tục sang tên gì cả, quyền sử dụng đất thổ cư chỗ gia đình tôi và ông bà sinh sống vẫn đứng tên ông bà. Thấy vậy bác tôi bảo nếu sau này ông bà nuôi tôi mà chưa chuyển thì quyền sử dụng đất cho gia đình tôi mà ông bà lại qua đời thì sau này việc xảy ra tranh chấp đất đai sẽ rất là phức tạp (gia đình tôi hiện tại xây nhà ở trên phần đất thổ cư của ông bà).

Gia đình tôi cũng rất là bối rối không biết làm như thế nào, mong Luật Minh Gia có thể giải đáp giúp gia đình tôi mấy câu hỏi sau được không ạ:

- Gia đình tôi phải làm gì để được hưởng lợi ích hợp pháp quyền thừa kế từ gia đình ông bà nuôi tôi qua đời đột ngột khi chưa sang tên quyền sử dụng đất thổ cư cho gia đình tôi?

- Và nếu như được chuyển quyền sử dụng đất thì lệ phí tính theo như thế nào?

(p/s: ông nuôi tôi có một chị gái nhưng đã qua đời)

Vậy tôi mong Luật Minh gia có thể giải đáp giúp gia đình tôi thắc mắc trên được không ạ !

Xin chân thành cảm ơn!

 

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

 

Tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Người thừa kế theo pháp luật như sau:

 

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

 

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

 

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

 

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

 

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.”

 

Ngoài ra, Điều 653 Bộ luật dân sự 2015 Quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi và cha đẻ, mẹ đẻ như sau:

 

“Con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 651 và Điều 652 của Bộ luật này.”

 

Tuy nhiên, thời điểm phát sinh việc nuôi con nuôi là kể từ thời điểm đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

 

Tại Điều 23 Nghị định 19/2011/NĐ-CP Nghị định hướng dẫn luật nuôi con nuôi 2011 quy định về Đăng ký việc nuôi con nuôi thực tế:

 

“1. Việc nuôi con nuôi đã phát sinh trên thực tế giữa công dân Việt Nam với nhau mà chưa đăng ký trước ngày 01 tháng 01 năm 2011, nếu đáp ứng các điều kiện theo quy định tại khoản 1 Điều 50 của Luật Nuôi con nuôi, thì được đăng ký kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2011 đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2015 tại Ủy ban nhân dân cấp xã, nơi thường trú của cha mẹ nuôi và con nuôi.”

 

Tại Điều 50 Luật nuôi con nuôi 2010 quy định Điều khoản chuyển tiếp:

 

“1. Việc nuôi con nuôi giữa công dân Việt Nam với nhau trước ngày Luật này có hiệu lực mà chưa đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì được đăng ký trong thời hạn 05 năm, kể từ ngày Luật này có hiệu lực, nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:

 

a) Các bên có đủ điều kiện về nuôi con nuôi theo quy định của pháp luật tại thời điểm phát sinh quan hệ nuôi con nuôi;

 

b) Đến thời điểm Luật này có hiệu lực, quan hệ cha, mẹ và con vẫn đang tồn tại và cả hai bên còn sống;

 

c) Giữa cha mẹ nuôi và con nuôi có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục nhau như cha mẹ và con.

 

2. Sau khi được đăng ký, quan hệ nuôi con nuôi quy định tại khoản 1 Điều này có giá trị pháp lý kể từ thời điểm phát sinh quan hệ nuôi con nuôi.

 

3. Chính phủ quy định chi tiết thủ tục đăng ký nuôi con nuôi quy định tại Điều này, bảo đảm thuận lợi và phù hợp với điều kiện thực tế của nhân dân ở các vùng, miền.”

 

Theo quy định trên, việc nuôi con nuôi phát sinh trước ngày 01/01/2011 thì phải đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong thời hạn 05 năm kể từ ngày 01/01/2011. Khi đã được pháp luật công nhận việc nuôi con nuôi thì hai bên trong quan hệ nuôi sẽ có các quyền lợi và nghĩa vụ đối với nhau theo quy định của pháp luật, trong đó có quyền thừa kế di sản của nhau.

 

Theo các phân tích trên, trường hợp của gia đình bạn, bố bạn đã mất nên không có căn cứ để xác lập quan hệ nuôi con nuôi với ông nội nuôi bạn, do đó, trường hợp của gia đình bạn chỉ được hưởng tài sản khi ông, bà nội để lại di chúc.

 

Tuy nhiên, theo thông tin bạn cung cấp bà nội nuôi của bạn hiện tại không còn minh mẫn do đó, nếu bà lập di chúc trong thời gian này thì di chúc của bà không có hiệu lực. Gia đình bạn chỉ được hưởng phần tài sản của ông khi ông để lại di chúc. Còn phần của bà sẽ được phân chia cho những người thừa kế theo quy định của pháp luật.

 

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Con nuôi không đăng ký có được hưởng thừa kế?. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ luật sư tư vấn trực tuyến - Số 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

 

Trân trọng!
Luật gia: Vũ Đức Thịnh - Công ty Luật Minh Gia

Liên hệ để được hỗ trợ nhanh nhất

Liên hệ tư vấn
Chat zalo