Con chết trước cha mẹ có được chia tài sản thừa kế không?

1. Tư vấn quy định về thừa kế

Thừa kế là sự chuyển dịch tài sản của người chết cho người còn sống. Thừa kế được chia làm hai loại là thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Việc chia thừa kế theo di chúc hay theo pháp luật phục thuộc vào người có tài sản mất có để lại di chúc và di chúc có hợp pháp không. Trong trường hợp, người có tài sản mất có để lại di chúc và di chúc hợp pháp thì những người có tên trong di chúc sẽ được hưởng thừa kế, trừ những đối tượng được hưởng di sản thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc. Nếu không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp, di sản được chia theo pháp luật.

Do đó, việc người có di sản mất có để lại di chúc hay không để lại di chúc có ảnh hưởng đến việc xác định người được hưởng di sản cũng như quyền lợi đối với mỗi người là như thế nào. Như vậy, việc tìm hiểu các quy định pháp luật về thừa kế là rất cần thiết.

2. Con chết trước cha mẹ có được hưởng tài sản thừa kế không?

​Câu hỏi:

Chào luật sư Luật Minh Gia, Cho tôi xin tư vấn như sau: Vợ chồng tôi có tạo lập một ngôi nhà trên diện tích đất của ông bà để lại. Trước 2004 , tôi chuyển quyền sử dụng đất đó cho con trai tôi ở cùng trong hộ đứng tên, với trách nhiệm chăm sóc, phung sự tôi tuổi về già, nhưng không may con trai tôi mất sớm, bây giờ con dâu tôi đang làm hồ sơ chuyển quyền sử dụng đất từ chồng sang tên mình nhưng không nhận trách nhiệm lo cho tôi được. Vậy xin hỏi tôi có quyền phản đối và xin chuyển quyền sử dụng đất từ tên con trai tôi qua tôi được không? quy định thế nào? xin cảm ơn luật sư.

Trả lời:

Cảm ơn bác đã tin tưởng gửi yêu cầu tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia, với trường hợp của bác chúng tôi tư vấn như sau:

Theo thông tin bác cung cấp năm 200x vợ chồng bác đã làm thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất sang cho người con trai, do đó hiện tại người con trai của bác là chủ sở hữu mảnh đất và sẽ là di sản thừa kế khi con trai bác mất.

Con dâu bác sẽ không có quyền chuyển quyền sở hữu toàn bộ quyền sử dụng đất sang tên mình, vì những lý do sau đây:

Trường hợp 1: Thừa kế khi có di chúc

Trường hợp này con bác có để lại di chúc hợp pháp (di chúc thỏa mãn các điều kiện được quy định tại điều 630 Bộ luật dân sự 2015)

Theo quy định tại điều 644 Bộ luật dân sự 2015 quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc như sau:

“Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần suất của một người thừa kế theo pháp luật, nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn 2/3 suất đó, trừ khi họ là những người từ chối nhận di sản theo quy định tại điều 624 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 điều 634 của bộ luật này:

- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

- Con đã thành niên mà không có khả năng lao động.”

Căn cứ theo quy định trên thì trong trường hợp con trai bác để lại di chúc, phải xem xét báccó được hưởng di sản hay không. Trường hợp bác không được con trai mình cho hưởng di sản theo di chúc thì theo quy định tại điều 644 Bộ luật dân sự, bác vẫn sẽ được hưởng di sản bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật.

Trường hợp 2, thừa kế khi người chết không để lại di chúc

Nếu con trai bác mất không để lại di chúc thì di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật theo quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo trình tự như sau:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Trong trường hợp này, bác cũng là một trong những người được hưởng di sản (nếu bác không thuộc trường hợp không được hưởng di sản được quy định tại khoản 1 điều 621 Bộ luật dân sự 2015) và được hưởng phần di sản bằng với những người thừa kế khác cùng hàng.

Như vậy, trong mọi trường hợp, dù con trai bác có để lại di chúc hay không thì bác cũng có phần quyền sở hữu đối với di sản thừa kế của con trai mình, trong đó có quyền sử dụng đất. Bởi thế con dâu bác không được quyền chuyển toàn bộ quyền sử dụng đất sang tên mình. Và với tư cách là đồng thừa kế bác hoàn toàn có quyền phản đối và yêu cầu phân chia và hưởng di sản thừa kế theo quy định đã nêu.