Tư vấn chia di sản thừa kế của bố mẹ khi đất đã được GCN cho một người con

Nội dung tư vấn:Tôi muốn hỏi về trường hợp  thừa kế đất đai cụ thể như sau: Bố tôi lấy bà cả sinh được anh tôi thì bà mất 1955, sau đó bố tôi lấy mẹ tôi sinh được tôi thì bố tôi mất năm 1958. từ đó mẹ tôi ở vậy nuôi 2 anh em tôi ăn học (bà là cán bộ nhà nước). Anh tôi là công nhân viên nhà nước có nghề nghiệp và nhà cửa ổn định, năm 1990 anh tôi bị bệnh và nghỉ hưu non. Còn Tôi lấy vợ làm nông và sinh sống tại địa phương từ năm 1981 đến nay. sau nhiều lần cải cách ruộng đất, năm 2016 nhà nước cấp sổ đỏ cho gia đình tôi (sổ đỏ đứng tên tôi và vợ tôi). Năm 2018 anh tôi làm đơn yêu cầu tòa án nhân dân huyện hủy sổ đỏ của gia đình tôi với lý do là đất của cha mẹ phải chia đôi ( thời của bố tôi và bà cả không có sổ đỏ cũng không để lại di chúc, còn mẹ tôi vì là cán bộ nhà nước cũng không có tên trên mảnh đất tôi đang ở, hiện tại bà già yếu và ở với gia đình tôi). Vậy cho tôi hỏi việc anh tôi đòi lại đất như vậy là đúng hay là sai? Tôi xin chân thành cảm ơn!

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi yêu cầu tư vấn đến công ty Luật Minh Gia. Trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Trường hợp 1: Nếu người anh không có giấy tờ chứng minh bố mẹ là người sử dụng đất (ví dụ sổ mục kê, sổ địa chính ghi nhận thực trang sử dụng đất) thì không có căn cứ đất có nguồn gốc do bố mẹ sử dụng. Khi đó TAND sẽ không chấp  nhận yêu cầu của người anh.

Trường hợp 2: Tuy nhiên, Nếu người anh có giấy tờ chứng minh bố và vợ cả là người trực tiếp sử dụng đất đầu tiên thì có căn cứ xác định mảnh đất này là tài sản chung của bố bạn và bà cả. Khi bà cả mất, phần di sản của bà cả sẽ được xác định là một nửa giá trị mảnh đất và phần di sản sẽ được chia theo pháp luật hoặc theo thỏa thuận của những người thừa kế theo pháp luật. Cụ thể:

Thứ nhất, phân chia di sản thừa kế của bà cả.

Khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về những người thừa kế theo pháp luật bao gồm: 

"a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết." 

Theo đó, trong trường hợp của bạn, nếu những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất không có thỏa thuận phân chia di sản với nhau thì di sản của bà cả sẽ được chia theo pháp luật.

Khoản 2 Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:

"Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau."

Điều 660 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về phân chia di sản theo pháp luật  như sau: 

"1. Khi phân chia di sản, nếu có người thừa kế cùng hàng đã thành thai nhưng chưa sinh ra thì phải dành lại một phần di sản bằng phần mà người thừa kế khác được hưởng để nếu người thừa kế đó còn sống khi sinh ra được hưởng; nếu chết trước khi sinh ra thì những người thừa kế khác được hưởng.

2. Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc định giá hiện vật và thỏa thuận về người nhận hiện vật; nếu không thỏa thuận được thì hiện vật được bán để chia."

Như vậy, theo pháp luật, phần di sản của người mất sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất còn sống nếu những người này không thuộc đối tượng không được hưởng thừa kế theo pháp luật hoặc từ chối nhận di sản hoặc không có thừa kế thế vị.

Thứ hai, phân chia di sản thừa kế của bố bạn.

Phần di sản của bố bạn sẽ được xác định gồm phần thừa kế của bố bạn trong phần di sản của bà cả đã chia như ở trên và một nửa giá trị miếng đất là phần tài sản riêng của bố bạn. Việc phân chia di sản thừa kế của bố bạn cũng tương tự như việc phân chia di sản của bà cả. Nếu những người thừa kế theo pháp luật không thỏa thuận được với nhau thì phần di sản sẽ được chia theo pháp luật.

Như vậy, theo quy định thì mảnh đất đó phải được phân chia theo di sản trước khi bạn được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Do đó, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của bạn có thể là cấp không đúng đối tượng. Nếu sau khi phân chia lại di sản, diên tích đất sử dụng của bạn thay đổi hay có nhiều người có quyền sử dụng trên mảnh đất đó thì Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũ sẽ bị thu hồi và được cấp lại theo như thỏa thuận phân chia  di sản thừa kế. 

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng.
 

CV tư vấn: Hứa Thảo Ly - Luật Minh Gia