Chia thừa kế khi mẹ mất mà không để lại di chúc

Kính gửi Công ty luật Minh Gia  Câu hỏi của tôi liên quan đến việc mẹ tôi hiện nay đang muốn đòi quyền thừa kế của mình trong số tài sản mà bà ngoại tôi để lại. Bà ngoại tôi mất cách đây 3 năm, trước đó trong khoảng thời gian hơn 2 năm trước khi bà mất bà ngoại tôi bị lẫn, không được tỉnh táo. Bà ngoại tôi có nhiều đất đai và trong thời gian bà còn sống, bà có cho các con của mình là các cậu và dì tôi, anh trai đầu của tôi đất để ở tuy nhiên bà không hề làm sổ đỏ phần đất đã cho các con mà hầu hết các phần đất đai này đều đứng tên bà. Trong số tài sản đó có căn nhà mà bà ngoại tôi sống trước khi mất với cậu út của tôi, cậu tôi chăm sóc bà, ở cùng bà cho đến khi bà mất cho nên cậu và các cậu mợ khác mặc nhiên cho rằng căn nhà này là của cậu út tôi. Nhưng giấy tờ nhà cũng không phải do cậu tôi đứng tên mà cũng là tên của bà ngoại tôi. Trong tất cả các con thì bà ngoại tôi đều có cho đất đai và tài sản sau khi họ lập gia đình, nhưng mẹ tôi thì lại không nhận được phần tài sản nào của bà. Lúc bà còn sống, bà có cho anh trai tôi một mảnh đất nhưng cũng không làm sổ đỏ, tài sản đó cũng không phải cho mẹ tôi. Bà tôi mất mà không có di chúc để lại, các cậu và dì tôi đều đã có được phần tài sản bà ngoại tôi cho cho nên họ đều hài lòng, không ai muốn đứng ra đòi quyền thừa kế, chỉ có mẹ tôi là chưa nhận được gì nên mẹ tôi muốn đòi quyền thừa kế trong số tài sản mà bà ngoại tôi để lại. Vậy thưa quý công ty, tài sản mà bà tôi cho các con lúc còn sống nhưng không làm sổ đỏ, vẫn đứng tên bà tôi thì là tài sản của các con đã được chia hay là tài sản của bà tôi. Mẹ tôi có thề đòi quyền thừa kế được không và hình thức đòi quyền thừa kế của mẹ tôi sẽ được tiến hành như thế nào. Rất mong quý công ty có thể giải đáp giúp cho tôi. Tôi xin chân thành cảm ơn và mong nhận được hồi đáp của quý công ty sớm. Trân trọng.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi yêu cầu tư vấn đến công ty Luật Minh Gia, với vụ việc của bạn chúng tôi có quan điểm tư vấn như sau:

Thứ nhất vì bà ngoại mất không để lại di chúc cho nên lúc này sẽ chia di sản thừa kế theo pháp luật. Di sản thừa kế của bà ngoại là phần tài sản riêng của bà và phần tài sản ở trong khối tài sản chung với người khác theo căn cứ tại điều 649 Bộ luật Dân sự năm 2015 như sau:

Điều 650. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật

1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;

b) Di chúc không hợp pháp;

….

Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

…

Theo đó vì mẹ của bạn cũng nằm trong những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất cho nên khi chia thừa kế theo pháp luật mẹ của bạn sẽ được chia phần di sản bằng nhau với những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất.

Thứ hai, phần di sản của bà như đã phân tích ở trên sẽ là tài sản thuộc sở hữu của bà. Với những phần tài sản của bà đã chia cho những người con thì xác định nếu như đây là tặng cho hợp pháp tức được thực hiện một cách tự nguyện, không bị ép buộc cũng như tặng cho thông qua hợp đồng tặng cho có công chứng hoặc chứng thực,.. thì lúc này mặc dù chưa tiến hành thủ tục sang tên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng việc tặng cho này là hợp pháp nên không đặt ra vấn đề chia phần tài sản đã tặng cho đó. Nếu việc tặng đất cho các con trong khi bà không sáng suốt minh mẫn, bị ép buộc,… và việc tặng cho này chỉ được thể hiện qua lời nói, tặng cho bằng miệng không có văn bản có công chứng, chứng thực thì việc tặng cho này là không hợp pháp, giao dịch dân sự vô hiệu, từ đó các bên phải hoàn trả lại cho nhau những gì đã nhận và khi này phần diện tích đất đó sẽ là di sản để phân chia thừa kế. 

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng.
CV tư vấn: Hà Tuyền - Luật Minh Gia