Bố mẹ nuôi có quyền thay đổi họ tên của con nuôi?

Giờ người bố sinh ra cháu muốn cháu mang lại họ trước đây. Vợ chồng tôi rất mong được tư vấn:

1. Liệu khi làm thủ tục cho nhận con nuôi đó chúng tôi có vi phạm pháp luật hay không (tôi làm thủ tục tại UBND phường nơi cư trú).

2. Liệu chúng tôi có bị mất quyền nuôi dưỡng con không? Hiện nay cháu 14 tuổi đang trong thời điểm nhạy cảm của tuổi dậy thì nên chúng tôi lo lắng tâm lý cháu sẽ bị sáo trộn ảnh hưởng tới tương lai của cháu.

Gia đình tôi rất mong nhận được ý kiến trả lời của luật sư. Xin chân thành cảm ơn.

Trả lời tư vấn: Cảm ơn chị đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của chị chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về việc chồng chị nhận con riêng của chị làm con nuôi

Theo quy định của Luật nuôi con nuôi 2010,

- Về người được nhận làm con nuôi: 

Điều 8 Luật nuôi con nuôi 2010 

1. Trẻ em dưới 16 tuổi

Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Được cha dượng, mẹ kế nhận làm con nuôi;

b) Được cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận làm con nuôi.   

Một người chỉ được làm con nuôi của một người độc thân hoặc của cả hai người là vợ chồng.

2. Nhà nước khuyến khích việc nhận trẻ em mồ côi, trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khác làm con nuôi.

– Về điều kiện đối với người nhận nuôi con nuôi :

Điều 14 Luật nuôi con nuôi quy định:

1. Người nhận con nuôi phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;

b) Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên;

c) Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở bảo đảm việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi;

d) Có tư cách đạo đức tốt.

2. Những người sau đây không được nhận con nuôi:

a) Đang bị hạn chế một số quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên;

b) Đang chấp hành quyết định xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh;

c) Đang chấp hành hình phạt tù;

d) Chưa được xóa án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của người khác; ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình; dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người chưa thanh niên vi phạm pháp luật; mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em.

3. Trường hợp cha dượng nhận con riêng của vợ, mẹ kế nhận con riêng của chồng làm con nuôi hoặc cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm con nuôi thì không áp dụng quy định tại điểm b và điểm c khoản 1 Điều này.

- Về thẩm quyền đăng ký nuôi con nuôi

Quy đinh tại Nghị định số 19/2011/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Nuôi con nuôi.

Điều 2. Thẩm quyền đăng ký việc nuôi con nuôi

Thẩm quyền đăng ký việc nuôi con nuôi được thực hiện theo quy định tại Điều 9 của Luật Nuôi con nuôi và quy định cụ thể sau đây:

1. Đối với việc nuôi con nuôi trong nước, thì Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi là Ủy ban nhân dân cấp xã), nơi thường trú của người được nhận làm con nuôi thực hiện đăng ký việc nuôi con nuôi.

Trường hợp cha dượng hoặc mẹ kế nhận con riêng của vợ hoặc chồng làm con nuôi; cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm con nuôi hoặc có sự thỏa thuận giữa người nhận con nuôi với cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ của trẻ em được nhận làm con nuôi, thì Ủy ban nhân dân cấp xã thường trú của người nhận con nuôi thực hiện đăng ký việc nuôi con nuôi.

Theo quy định của Luật nuôi con nuôi thì chồng chị  thuộc hàng ưu tiên thứ nhất trong việc lựa chọn người nuôi con nuôi. Trường hợp của chị, chị phải làm thủ tục đăng ký tại Ủy ban nhân dân phường nơi cư trú của chồng chị - người nhận nuôi. Tuy nhiên việc nhận nuôi thì cần sự đồng ý của cả bố và mẹ đẻ của đứa trẻ, do chị không nêu rõ thông tin là chồng cũ chị có được biết về việc nhận nuôi này không nên nếu việc nhận nuôi mà không có sự đồng ý của cha đẻ thì việc nhận nuôi con nuôi mà anh chị đã thực hiện là trái pháp luật.

Thứ hai, về việc thay đổi họ của con

Theo quy định tại khoản 2 Điều 24 Luật Nuôi con nuôi, cha mẹ nuôi có thể yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định việc thay đổi, họ tên của con nuôi. Nếu con nuôi từ đủ 9 tuổi trở lên thì phải có sự đồng ý của con nuôi.

Chồng chị nhận nuôi con năm 2007, lúc đó con chị mới 5 tuổi, nên việc thay tên đổi họ không cần sự đồng ý của trẻ. Tuy nhiên việc thay tên này cũng cần sự đồng ý của bố đẻ của cháu .

Đồng thời, việc thay đổi họ tên cho con cần phải căn cứ Điểm b Khoản 1  Điều 27 Bộ luật dân sự 2005:

"Điều 27. Quyền thay đổi họ, tên

1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ, tên trong các trường hợp sau đây:

b) Theo yêu cầu của cha nuôi, mẹ nuôi về việc thay đổi họ, tên cho con nuôi hoặc khi người con nuôi thôi không làm con nuôi và người này hoặc cha đẻ, mẹ đẻ yêu cầu lấy lại họ, tên mà cha đẻ, mẹ đẻ đã đặt;

Do vậy, nếu trước đó đã có sự đồng ý của bố đẻ cháu bé thì bố đẻ của cháu không có quyền thay đổi họ tên của con nữa trừ trường hợp con chị đã chấm dứt quan hệ cha con nuôi với người đang đứng tên trong giấy khai sinh.