Tư vấn về quyền thừa kế đất đai

Ông bà tôi mất đi để lại một mảnh đất và không để lại di chúc. Ông bà có 4 người con là Bác trai, Bác gái 1, Bác gái 2 và mẹ tôi. Hiện giờ cũng đã mất hết. Bác trai có 1 con trai đã đi vào Nam hơn 30 năm nay chưa về quê. Bác gái 1 có 1 con gái.Bác gái 2 không có con. Mẹ tôi có 2 con (tôi và 1 em). Bác gái 2 ở lại trên mảnh đất do ông bà để lại. Tôi sống cùng bác học tập và lớn lên đi bộ đội. Mảnh đất cũng bị chiếm mất 1 phần, gia đình không có người bác lại không có con nên 10 năm sau khi tôi đi bộ đội thì bác gái lên đơn vị xin phép để tôi về sống cùng để chăm sóc bác lúc tuổi già và thờ cúng tổ tiên, trông coi mồ mả và giữ gìn đất đai không bị xâm chiếm. Chị con bác gái 1 cũng mất hơn 1 năm nay. Trước khi mất không ai nói gì về chuyện đất cát thừa kế và di chúc. Không ai nói gì hay thực hiện nộp thuế nghĩa vụ với nhà nước. Hiện nay các con chị về đòi chia đất đai và bảo là chị có để lại di chúc. Trong lúc bác gái 2 còn sống tôi cũng đã được nghe kể về chuyện bác gái 1 đã được ông bà chia cho 1 mảnh vườn nhưng gia đình bác bị quy là địa chủ nên đã bị thu. Hiện giờ cũng lâu năm nên những người làm chứng cũng mất hết.Vậy xin hỏi luật sư di chúc để lại có hợp pháp không, ai là người được lập di chúc trong trường hợp này hiện giờ những ai là người thừa kế hợp pháp, tài sản sẽ được chia như thế nào. Trong đợt xã làm sổ đỏ cho các hộ thì tôi cũng đã được cấp sổ đỏ 400m2/2000m2 của mảnh đất đó vậy nếu phải chia tài sản thì 400m2 đó có bị tách ra chia đều không? Quy định ra sao, xin cảm ơn luật sư.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Điều 623 Bộ Luật dân sự 2015 quy định về thời hiệu thừa kế như sau:

“1. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:

a) Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này;

b) Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định tại điểm a khoản này.

…”

Bên cạnh đó, tại điểm a tiểu mục 2.2, mục 2, Phần 1 nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình có quy định thời hiệu thừa kế đối với những trường hợp mở thừa kế trước ngày 1/7/1996 thì thời hiệu thừa kế được tính từ ngày 10/9/1990 ngày công bố pháp lệnh thừa kế 1990.

Do đó với trường hợp của bạn, nếu từ thời điểm ông bà bạn mất đến nay chưa quá 30 năm thì thời hiệu khởi kiện về thừa kế vẫn còn. Do ông bà bạn mất không để lại di chúc nên phần di sản của ông bà bạn sẽ được chia theo pháp luật cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Theo quy định của pháp luật dân sự thì hàng thừa kế thứ nhất của người để lại di sản bao gồm bố, mẹ, vợ, chồng và các con của người đó.

Nếu tại thời điểm ông bà bạn mất, cả 4 người con đều còn sống thì phần di sản của ông bà bạn sẽ được chia đều cho 4 người con theo quy định của pháp luật. Pháp luật dân sự quy định về hàng thừa kế theo pháp luật như sau:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Đến nay, tất cả 4 người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông bà bạn đã mất do vậy phần tài sản họ được hưởng từ ông bà sẽ do những người thừa kế của họ được hưởng.

Với người bác gái thứ hai, do bác không có con do đó nếu bác gác thứ hai mất trước 3 người anh chị em còn lại thì phần di sản bác được hưởng sẽ chia đều cho 3 người còn lại thuộc hàng thừa kế thứ hai. Nếu bác gái thứ hai mất sau 3 người còn lại thì phần tài sản của bác sẽ được để lại cho những người thuộc hàng thừa kế thứ 3 theo quy định tại Khoản 3 Điều 651 đã nêu trên.

Như vậy bạn và các anh chị em họ khác có quyền được hưởng di sản thừa kế của bố mẹ mình để lại do đó các bạn đều có quyền yêu cầu phân chia di sản trong trường hợp này. Đối với người con gái của bác gái thứ nhất, do đã mất nên các con của chị có quyền được hưởng di sản. Vì vậy, họ yêu cầu chia tài sản trong trường hợp này là phù hợp với quy định của pháp luật.

Nếu những người được hưởng thừa kế trong trường hợp này không tự thỏa thuận phân chia thì yêu cầu Tòa án giải quyết. Khi đó, phần di sản của ông bà bạn sẽ được phân chia đều thành 4 phần, mảnh đất bạn hiện tại được cấp nếu thuộc di sản của ông bà thì cũng được xem xét phân chia lại.

Về hiệu lực di chúc của người con gái bác gái thứ nhất: Nếu con của bác gái thứ nhất để lại di chúc định đoạt tài sản thuộc sở hữu của mẹ mình được hưởng trong phần di sản ông bà để lại thì các người con của chị có quyền được yêu cầu chia sau khi chị mất theo như đã phân tích ở trên.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Tư vấn về quyền thừa kế đất đai . Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng!

CV. Nguyễn Thị Chúc – Công ty Luật Minh Gia.