Tư vấn về hưởng chế độ thai sản theo Luật bảo hiểm xã hội

1. Tư vấn quy định về hưởng chế độ thai sản

Nội dung câu hỏi:

Em xin chào luật sư ạ ! Em đang làm việc tại cơ sở mầm non. Tháng 4 năm nay e có ký bản phụ lục hợp đồng về việc đồng ý tham gia bảo hiểm. Nhưng đến nay, vẫn chưa có hồi âm phía cơ sở mầm non là em đã được tham gia bảo hiểm. Quản lý cơ sở đã thu của e tiền bảo hiểm tháng 4 và tháng 5 nhưng em vẫn chưa có thẻ bảo hiểm hay được xác thực về việc đóng. Tháng 12 em sinh con, nếu tháng 6 trường mới đăng ký đóng cho em thì em có được hưởng chế độ thai sản không ạ ?. Và có hay không trường hợp cơ sở đăng ký từ tháng 6 nhưng vẫn có thể đóng tháng 4 và tháng 5 không ạ? Em đang rất thắc mắc mong đoàn luật sư giải đáp giúp em ạ. Em cảm ơn rất nhiều ạ !

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Khi bạn và cơ sở mầm non đã ký kết phụ lục hợp đồng tham gia BHXH từ tháng 04/2018 thì trong thời hạn 30 ngày từ ngày giao kết hợp đồng lao động, người sử dụng lao động nộp hồ sơ đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội cho cơ quan bảo hiểm xã hội và cơ quan bảo hiểm sẽ cấp sổ BHXH cho người sử dụng lao động và việc bên nào là người giữ sổ BHXH sẽ do hai bên thỏa thuận. Căn cứ Khoản 1 Điều 99 Luật Bảo hiểm xã hội 2014:

“Điều 99. Giải quyết đăng ký tham gia và cấp sổ bảo hiểm xã hội

1. Việc giải quyết đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội lần đầu như sau:

a) Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày giao kết hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc tuyển dụng, người sử dụng lao động nộp hồ sơ quy định tại khoản 1 Điều 97 của Luật này cho cơ quan bảo hiểm xã hội;

…

3. Cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm cấp sổ bảo hiểm xã hội trong thời hạn sau đây:

a) 20 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định đối với người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc lần đầu;

…”

Như vậy, nếu cơ sở mầm non đã thu tiền BHXH tháng 4 và tháng 5 của bạn mà chưa đóng thì công ty đã làm trái với quy định của pháp luật.

Để bảo vệ quyền lợi của mình, bạn có thể làm đơn khiếu nại gửi đến Giám đốc công ty; tổ chức Công đoàn để người sử dụng lao động hoặc bạn có thể khiếu nại lên Phòng Lao động – thương binh và xã hội cấp huyện nơi công ty đặt trụ sở xem xét lại hành vi không nộp tiền bảo hiểm xã hội cho bạn.

Trong trường hợp không được giải quyết cho bạn hoặc giải quyết mà bạn không thấy thỏa đáng; bạn có quyền khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp quận; huyện nơi công ty đóng trụ sở để yêu cầu Tòa án buộc công ty phải giải quyết các quyền lợi liên quan đến bảo hiểm trong thời gian bạn đã làm việc tại công ty mà không được đóng bảo hiểm.

Ngoài ra, việc cơ sở mầm non đăng ký BHXH cho bạn từ tháng nào sẽ bắt đầu đóng BHXH vào tháng đó chứ không được đóng các tháng chưa đăng ký BHXH.

Về điều kiện hưởng chế độ thai sản. Căn cứ vào Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định như sau:

“Điều 31. Điều kiện hưởng chế độ thai sản.

1. Người lao động được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Lao động nữ mang thai;

b) Lao động nữ sinh con;

...

2. Người lao động quy định tại các điểm b, c và d khoản 1 Điều này phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

3. Người lao động quy định tại điểm b khoản 1 Điều này đã đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.

4. Người lao động đủ điều kiện quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này mà chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì vẫn được hưởng chế độ thai sản theo quy định tại các Điều 34, 36, 38 và khoản 1 Điều 39 của Luật này.”

Về thời gian 12 tháng trước khi sinh con theo Thông tư 59/2015/TT-BLDTBXH được xác định như sau:

+ Trường hợp sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi trước ngày 15 của tháng, thì tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi không tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

+ Trường hợp sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi từ ngày 15 trở đi của tháng và tháng đó có đóng bảo hiểm xã hội, thì tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi được tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi. Trường hợp tháng đó không đóng bảo hiểm xã hội thì thực hiện theo quy định tại điểm a khoản này.

Cụ thể:

+ Nếu ngày dự kiến sinh của bạn là trước ngày 15/12/2018 và thág 12/2018 có đóng BHXH, thời gian 12 tháng trước khi sinh con được tính từ tháng 12/2017 đến tháng 11/2018, nếu trong khoảng thời gian này bạn đã đóng BHXH từ đủ 6 tháng  trở lên hoặc từ đủ 3 tháng trở lên trong trường hợp khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì bạn được hưởng chế độ thai sản theo quy định.

+ Nếu ngày dự kiến sinh của bạn là sau ngày 15/12/2018 và thág 12/2018 có đóng BHXH, thời gian 12 tháng trước khi sinh con được tính từ tháng 11/2017 đến tháng 12/2018, nếu trong khoảng thời gian này bạn đã đóng BHXH từ đủ 6 tháng  trở lên hoặc từ đủ 3 tháng trở lên trong trường hợp khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì bạn được hưởng chế độ thai sản theo quy định.

Nếu tới tháng 12/2018 bạn có đóng từ đủ 06 tháng BHXH thì bạn sẽ được hưởng chế độ thai sản.

---

2. Hưởng chế độ thai sản theo Luật bảo hiểm xã hội

Câu hỏi:

Em đi làm công ty và tham gia đóng bảo hiểm xã hội từ 8.2014 đến 8.2015 thì chấm dứt hợp đồng. Hiện tại em đã có thai được 3 tháng dự sinh vào 7.3.2016 thì em có được hưởng chế độ thai sản không? Hoặc nếu sinh sớm hơn thì trong khoảng muộn nhất nào em có thể được hưởng chế độ thai sản không?

Trả lời:

Cảm ơn chị đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến cho công ty Luật Minh Gia, chúng tôi xin được trả lời bạn như sau:

Theo như chị đã trình bày thì chị đã có thai được 3 tháng, hiện tại là tháng 9 và ngày dự sinh của chị là vào ngày 7/3/2016. Tuy nhiên chị đã chấm dứt hợp đồng lao động với công ty từ tháng 8/2015 đồng thời chấm dứt. Do đó, đối với trường hợp của chị, luật áp dụng để chị có thể hưởng chế dộ thai sản là Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 (có hiệu lực vào ngày 1/1/2016).

Theo đó, tại Điều 31 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định về điều kiện để được hưởng chế độ thai sản đối với người lao động là:

"...1. Người lao động được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Lao động nữ mang thai;

b) Lao động nữ sinh con;

c) Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;

d) Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi;

đ) Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản;

e) Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con.

2. Người lao động quy định tại các điểm b, c và d khoản 1 Điều này phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

3. Người lao động quy định tại điểm b khoản 1 Điều này đã đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.

4. Người lao động đủ điều kiện quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này mà chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì vẫn được hưởng chế độ thai sản theo quy định tại các Điều 34, 36, 38 và khoản 1 Điều 39 của Luật này".  

Đối với trường hợp của chị thì hiện tại (khoảng giữa tháng 9/2015) chị đã có thai được 3 tháng, nghĩa là chị có thai khoảng vào tháng 6/2015 trong thời gian chị đang còn làm việc cho công ty và đã đóng bảo hiểm xã hội được 12 tháng. Tuy nhiên, theo quy định trên thì người được hưởng chế độ thai sản phải có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con. Chị sinh em bé vào tháng 3/2016 nghĩa là trong thời gian 12 tháng trước khi sinh từ tháng 3/2015 đến tháng 3/2016 chị mới đóng bảo hiểm xã hội được 5 tháng < 6 tháng so với quy định, do đó chị sẽ không đủ điều kiện để được hưởng chế độ thai sản theo quy định tại Luật bảo hiểm xã hội năm 2014.

Tuy nhiên, nếu như chị chấm dứt hợp đồng lao động với công ty cũ và ngay lập tức đi làm cho một công ty mới từ tháng 9/2015 đồng thời đóng bảo hiểm xã hội đầy đủ thì có thể đến thời điểm chị sinh em bé là ngày 7/3/2016 chị đã đóng bảo hiểm xã hội đươc 6 tháng (từ tháng 9/2015 đến tháng 3/2016) thì sẽ được hưởng chế độ thai sản theo quy định tại Luật bảo hiểm xã hội năm 2014. Trong tường hợp này, công ty mới của chị sẽ làm hồ sơ nhận bảo hiểm xã hội cho chị.