Tính chế độ hưu trí khi vừa tham gia BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện

Trong thời gian chờ giải quyết chế độ về một lần thì Bảo hiểm xã hội Huyện thông báo là có thông tư mới từ ngày 1/5/2016 của BHXH là Mẹ tôi có thể đóng thêm tiền để được hưởng lương hưu theo các mức tiền đóng thêm. Sau đó BHXH huyện hướng dẫn qua Bưu Điện huyện để đóng tiền, tại bưu điện huyện tôi được nhân viên hướng dẫn các mức lương hưu được hưởng theo các mức tiền đóng thêm. Tôi đề nghị được xem bản hướng dẫn cách tính tiền đóng thêm để được hưởng các mức lương hưu tương ứng, nhân viên Bưu điện nói là để hỏi bên Bảo hiểm xã hội Huyện và sẽ gửi mail cho tôi.

Sau khi nhận được mail của nhân viên bưu điện hướng dẫn các mức tiền đóng thêm thì gia đình tôi chọn mức đóng 194.339.000đ để được hưởng mức lương hưu là 5.000.000đ/tháng; sau đó tôi lên bưu điện và đề nghị nhân viên bưu điện tính SỐ TIỀN PHẢI ĐÓNG THÊM ĐỂ ĐƯỢC HƯỞNG MỨC LƯƠNG HƯU LÀ 5.000.000/tháng. Nhân viên bưu điện tính và yêu cầu nộp thêm 194.339.000đ để được hưởng mức lương 5 triệu như trên, đồng thời nhân viên bưu điện gọi điện hỏi BHXH huyện các giấy tờ để làm thủ tục. Sau đó tôi đã nộp đầy đủ tiền và các giấy tờ liên quan để làm chế độ lương hưu cho Mẹ tôi ( các giấy tờ do tôi ký thay: ghi tên Mẹ của tôi vào vị trí ký và ghi họ tên mẹ tôi ở dưới). Hoàn thành xong thì nhân viên bưu điện nói sẽ đưa sang BHXH huyện để làm, có gì thay đổi hay cần bổ sung sẽ liên hệ.  Tới ngày 02/8/2016 thì BHXH thông báo là mẹ tôi đã có chế độ lương hưu bắt đầu được hưởng từ tháng 8 với mức 1.900.000đ/tháng (một triệu chín trăm nghìn đồng). Quá bất ngờ với mức lương này và không được thông báo trước về sự thay đổi cách tính của BHXH, chúng tôi có ý kiến thắc mắc với giám đốc BHXH thì được trả lời đây là do BHXH tính. Gia đình tôi không đồng ý và đề nghị được lấy lại số tiền đã đóng thêm và hưởng chế độ nghỉ việc một lần nhưng được khẳng định là các Quyết Định và giấy tờ đã làm xong nên không có cách nào lấy lại được tiền. Mong Luật sư tư vấn cho tôi về vấn đề này, gia đình tôi có thể khiếu nại để lấy lại số tiền đã đóng thêm và hưởng chế độ bảo hiểm một lần sau khi chấm dứt hợp đồng lao động không? Muốn lấy lại số tiền trên thì thủ tục như thế nào và liên hệ cơ quan chức năng nào để giải quyết?. Xin chân thành cảm ơn Luật sư!

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, về vấn đề của bạn chúng tôi xin được giải đáp như sau:

Về mức lương hưu hằng tháng theo quy định tại Điều 11 Nghị định 115/2015/NĐ - CP như sau:

Điều 11. Chế độ hưu trí đối với người trước đó có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện

Chế độ hưu trí đối với người trước đó có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện theo Điều 71 của Luật Bảo hiểm xã hội được quy định như sau:

1. Thời gian tính hưởng chế độ hưu trí là tổng thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm xã hội bắt buộc.

2. Người lao động có tổng thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện và bảo hiểm xã hội bắt buộc từ đủ 20 năm trở lên thì điều kiện về tuổi đời hưởng lương hưu là nam đủ 60 tuổi và nữ đủ 55 tuổi, trừ trường hợp quy định tại Khoản 5 Điều này.

3. Mức lương hưu hằng tháng được tính bằng tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng nhân với mức bình quân thu nhập và tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Khoản 4 Điều này.

4. Mức bình quân thu nhập và tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội để tính lương hưu, trợ cấp một lần được tính theo công thức sau:

Trong đó:

- Mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được tính theo quy định tại Điều 9 của Nghị định này.

- Mức thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện là mức thu nhập tháng đã đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được điều chỉnh theo quy định tại Khoản 2 Điều 79 của Luật Bảo hiểm xã hội.

5. Người lao động có từ đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trở lên thì:

a) Điều kiện về tuổi đời hưởng lương hưu được thực hiện theo các Khoản 1, 2 và 4 Điều 54, Điều 55 của Luật Bảo hiểm xã hội và Điều 6 của Nghị định này;

b) Mức lương hưu hằng tháng thấp nhất bằng mức lương cơ sở, trừ đối tượng quy định tại Điểm e Khoản 1 Điều 2 của Nghị định này.

…

Do vậy trường hợp của mẹ bạn, bạn phải căn cứ vào tổng mức thu nhập tháng đóng BHXH tự nguyện, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của 10 năm 9 tháng  đóng BHXH bắt buộc và tổng số tháng đóng BHXH bắt buộc cùng số tháng đóng BHXH tự nguyện để tính mức bình quân thu nhập tiền lương tháng đóng BHXH.

Theo Điều 7 Nghị định 115/2015 quy định như sau:

“Điều 7. Mức lương hưu hằng tháng 

Mức lương hưu hằng tháng tại Điều 56 của Luật Bảo hiểm xã hội được quy định như sau: 

1. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động được tính bằng tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng nhân với mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội. 

2. Tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 54 của Luật Bảo hiểm xã hội được tính như sau: 

a) Người lao động nghỉ hưu từ ngày 01 tháng 01 năm 2016 đến trước ngày 01 tháng 01 năm 2018, tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ; mức tối đa bằng 75%; 

Vậy khi mẹ bạn nghỉ hưu thì mức hưởng sẽ được tính như sau:

Tỉ lệ hưởng lương hưu hằng tháng X  với bình quân tiền lương hưu hằng tháng đóng BHXH.

Cụ thể bằng: (45% + (5 x 3%))  X với bình quân tiền lương hưu hằng tháng đóng BHXH

Trong đó: 45%  là mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH tương ứng với 15 năm

- 5 x 3% là 5 năm tiếp theo đóng BHXH.

Vậy hiện nay mẹ bạn nghỉ hưu thì mức lương hưu hằng tháng của mẹ bạn sẽ bằng 60% nhân với mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Đối với việc hưởng BHXH 1 lần, theo quy định tại Điều 8 Nghị định 115/2015 quy định:

Điều 8. Bảo hiểm xã hội một lần 

1. Người lao động quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều 2 của Nghị định này mà có yêu cầu thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: 

a) Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại các Khoản 1, 2 và 4 Điều 54 của Luật Bảo hiểm xã hội mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội hoặc theo quy định tại Khoản 3 Điều 54 của Luật Bảo hiểm xã hội mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện;

b) Sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội; 

c) Ra nước ngoài để định cư; 

d) Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế; 

Bạn muốn hưởng BHXH 1 lần thì phải thuộc 1 trong các trường hợp trên, tuy nhiên hiện nay bạn đã thực hiện việc nộp bhxh tự nguyện đóng đủ 20 năm vậy nên không đủ điều kiện để hưởng bhxh 1 lần nữa.

Vậy trường hợp của bạn, bạn phải xem cách tính lương hưu của BHXH cho mẹ bạn có đúng với cách tính trên hay không, nêu như bên BHXH không thực hiện tính đúng như vậy cho bạn thì bạn có thể khiếu nại với Giám đốc của cơ quan BHXH để tính lại mức hưởng lương hưu cho bạn. Hoặc gửi đơn đến cơ quan BHXH tỉnh để yêu cầu họ giải đáp về trường hợp của mình.

Đặt giả thiết Cơ quan bảo hiểm xã hội đã tính đúng mức lương hưu cho mẹ bạn, thì trường hợp này bạn không có cơ sở để khiếu nại hoặc khởi kiện. Việc bưu điện tư vấn mức đóng và mức hưởng không nằm trong chứng năng nhiệm vụ của bưu điện, theo đó việc tư vấn này mang tính chất tham khảo và quyền quyết định là do mẹ bạn đồng ý. 

Trân trọng!

CV. Lý Quỳnh Giang - Công ty Luật Minh Gia