Công ty có được giữ bằng đại học khi người lao động chấm dứt hợp đồng không?

Nội dung tư vấn: Xin chào luật sư, Em có trường hợp làm tại công ty tư nhân từ tháng 10/2018, Công ty không có làm hợp đồng lao động và yêu cầu nộp bằng đại học (khi nộp bằng cũng không có giấy tờ xác nhận gì). Tháng 7 vừa rồi vì lí do cá nhân nên em xin nghỉ việc, Công ty có hứa sẽ trả lại bằng nhưng đến nay vẫn không có ý định trả. Vậy cho em hỏi là khi em nộp đơn lên Phòng lao động XH quận nơi Công ty có trụ sở chính thì có được giải quyết không ạ? Em xin chân thành cảm ơn.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến công ty Luật Minh Gia, với câu hỏi của bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:

Bạn làm việc tại công ty tư nhân từ tháng 10/2018, công ty không làm hợp đồng lao động với bạn và có yêu cầu nộp bằng đại học cho công ty. Trường hợp này, tuy không có hợp đồng lao động với công ty nhưng trên thực tế, nếu bạn và công ty có thỏa thuận với nhau về điều kiện, thời gian làm việc, địa điểm làm việc, công việc cụ thể, mức lương, công ty có xây dựng thang lương, bảng lương cho bạn,… thì tuy không có hợp đồng lao động nhưng giữa công ty với bạn vẫn hình thành quan hệ lao động. Điều 20 BLLĐ 2012 quy định về nhứng hành vi người sử dụng lao động không được làm khi giao kết, thực hiện hợp đồng như sau:

“Điều 20. Những hành vi người sử dụng lao động không được làm khi giao kết, thực hiện hợp đồng lao động

1. Giữ bản chính giấy tờ tuỳ thân, văn bằng, chứng chỉ của người lao động.

2. Yêu cầu người lao động phải thực hiện biện pháp bảo đảm bằng tiền hoặc tài sản khác cho việc thực hiện hợp đồng lao động.”

Như vậy, công ty không có quyền giữ bản chính bằng đại học của bạn mà chỉ có thể yêu cầu bạn nộp bản sao hoặc bản photo bằng đại học. Bạn chấm dứt hợp đồng lao động với công ty vào tháng 7, công ty phải có các nghĩa vụ theo quy định tại Điều 47 BLLĐ 2012 cho dù bạn có chấm dứt hợp đồng lao động đúng luật hay trái luật:

“Điều 47. Trách nhiệm của người sử dụng lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động

1. Ít nhất 15 ngày trước ngày hợp đồng lao động xác định thời hạn hết hạn, người sử dụng lao động phải thông báo bằng văn bản cho người lao động biết thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động.

2. Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên; trường hợp đặc biệt, có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày.

3. Người sử dụng lao động có trách nhiệm hoàn thành thủ tục xác nhận và trả lại sổ bảo hiểm xã hội và những giấy tờ khác mà người sử dụng lao động đã giữ lại của người lao động.

4. Trong trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bị chấm dứt hoạt động, bị giải thể, phá sản thì tiền lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và các quyền lợi khác của người lao động theo thoả ước lao động tập thể và hợp đồng lao động đã ký kết được ưu tiên thanh toán.”

Theo quy định trên thì nếu công ty giữ bạn sao hoặc bản photo bằng đại học của bạn thì khi bạn chấm dứt hợp đồng lao động với công ty thì công ty bắt buộc phải trả những hồ sơ, giấy tờ đã giữ của bạn cũng như chốt sổ và trả sổ bảo hiểm cho bạn. Như vậy, nếu công ty cố tình không trả lại bằng đại học cho bạn thì bạn có thể gửi đơn khiếu nại đến phòng Lao động – Thương binh và Xã hội nơi công ty có trụ sở để được giải quyết theo quy định tại Điều 201 BLLĐ 2012 như sau:

Điều 201. Trình tự, thủ tục hòa giải tranh chấp lao động cá nhân của hòa giải viên lao động

1. Tranh chấp lao động cá nhân phải thông qua thủ tục hòa giải của hòa giải viên lao động trước khi yêu cầu tòa án giải quyết, trừ các tranh chấp lao động sau đây không bắt buộc phải qua thủ tục hòa giải:

a) Về xử lý kỷ luật lao động theo hình thức sa thải hoặc tranh chấp về trường hợp bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động;

b) Về bồi thường thiệt hại, trợ cấp khi chấm dứt hợp đồng lao động;

c) Giữa người giúp việc gia đình với người sử dụng lao động;

d) Về bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, về bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật về bảo hiểm y tế.

đ) Về bồi thường thiệt hại giữa người lao động với doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

..."

Bạn cũng có thể nộp kèm những bằng chứng chứng minh về việc mình đã nộp bằng đại học cho công ty và việc công ty cố tình không trả bằng đại học cho bạn sau khi chấm dứt hợp đồng với công ty thông qua những bản ghi âm, ghi hình hoặc thông qua người làm chứng,...

Trân trọng.

Phòng tư vấn pháp luật Lao động - Công ty Luật Minh Gia.