Xác định tài sản chung, tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân?

Luật sư tư vấn về:  Kính chào văn phòng luật sư Minh gia. Em có vào trang web của Công ty luật sư Minh gia. Em thấy cty đã tư vấn cho rất nhiều người hiểu về luật đất đai, dân sự. Em rất ấn tượng và hy vọng luật sư có thể tư vấn cho em một vụ kiện về " Đòi quyền sử dụng đất và yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất" của gia đình em. Vụ việc như sau:Mẹ em là bà mẹ đơn thân,  chăm lo cho 6 đứa con và sống trong căn nhà của bà nội cất cho từ năm 1975 đến nay. Ba em đã lấy vợ khác hơn 20 năm nay nhưng đã mất cách đây 2 năm. Hiện mẹ em lại bị người trong dòng họ bên chồng đối xử tệ, không cho bà sống trong căn nhà từ trước đến nay nữa, họ đã đưa đơn ra tòa án Huyện và tòa đã phán quyết cho mẹ em thắng kiện. Nên họ đã tiếp tục đưa đơn lên tòa án Tỉnh  xét xử.Em không biết liệu Tòa án Tỉnh sẽ xét xử giống Tòa Án Huyện hay không ? Nhưng do mẹ em nay đã già 60 tuổi hay đau ốm, bệnh tật liên tục nên đi lại khó khăn. Em hy vọng luật sư sẽ xem qua và cho em sự tư vấn để mẹ em có thể chuẩn bị cho phiên tòa sắp tới.Em xin chân thành cảm ơn và hậu tạ luật sư sau vụ kiện này.Mong nhận được sự phản hồi của luật sư.Trân trọng.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Do thông tin bạn cung cấp không rõ ràng ai là người đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất? Mảnh đất này được bà nội tặng cho riêng bố bạn hay tặng cho cả bố và mẹ của bạn? Sau khi ly hôn, bố mẹ bạn có thỏa thuận gì về chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân hay không?

Đối với trường hợp của bạn, chúng tôi sẽ tư vấn theo 2 trường hợp sau đây:

Trường hợp 1: Mảnh đất và căn nhà này là tài sản bà nội bạn tặng cho riêng bố bạn, do đó theo điều 43, Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì đây là tài sản riêng của bố bạn.

“1. Tài sản riêng của vợ, chồng gồm tài sản mà mỗi người có trước khi kết hôn; tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng trong thời kỳ hôn nhân; tài sản được chia riêng cho vợ, chồng theo quy định tại các điều 38, 39 và 40 của Luật này; tài sản phục vụ nhu cầu thiết yếu của vợ, chồng và tài sản khác mà theo quy định của pháp luật thuộc sở hữu riêng của vợ, chồng.

2. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ, chồng. Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng trong thời kỳ hôn nhân được thực hiện theo quy định tại khoản 1 Điều 33 và khoản 1 Điều 40 của Luật này.”

Sau khi bố bạn mất, mảnh đất và căn nhà là di sản thừa kế mà bố bạn để lại. Tài sản này sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bố bạn, gồm người vợ hiện tại của bố bạn và những người con của bố bạn (Điều 651, Bộ luật dân sự năm 2015). Mẹ bạn không có quyền thừa kế đối với mảnh đất này.

Nếu như chứng minh được tài sản này là tài sản riêng của bố bạn thì bản án của Tòa án nhân dân tỉnh có thể thay đổi so với bản án của Tòa án nhân dân huyện.

Trường hợp 2: Mảnh đất và căn nhà là do bà bạn tặng cho cả bố và mẹ của bạn trong thời kì hôn nhân.

Theo điều 33, Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về tài sản chung như sau:

“1. Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 40 của Luật này; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung.

Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

2. Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.

3. Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.”

Lúc này đặt ra vấn đề là khi ly hôn, bố mẹ bạn có thỏa thuận chia tài sản chung này như thế nào hay không? Lúc này sẽ có 3 trường hợp xảy ra: bố mẹ bạn không có thỏa thuận gì về chia tài sản sau khi ly hôn; có thỏa thuận để lại tài sản này cho mẹ bạn hoặc có thỏa thuận để lại tài sản này cho bố bạn.

Nếu khi ly hôn bố mẹ bạn thỏa thuận để lại tài sản này cho bố bạn thì mảnh đất và căn nhà này là tài sản riêng của bố bạn, trường hợp này sẽ được giải quyết như trường hợp 1 nêu trên.

Nếu khi ly hôn bố mẹ bạn không có thỏa thuận gì về chia tài sản sau khi ly hôn hoặc có thỏa thuận để lại tài sản này cho mẹ bạn. Tuy nhiên cả 2 trường hợp này thì mẹ bạn đều có quyền đối với mảnh đất và căn nhà này, do đó, những người họ hàng bên nội không có quyền đuổi mẹ bạn ra khỏi căn nhà hiện tại mẹ bạn đang ở.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng.
Luật gia / CV tư vấn: Hương Giang - Luật Minh Gia