Tranh chấp quyền nuôi con và thủ tục nhận cha cho con ngoài giá thú?

Hỏi. Chào Luật sư: Tôi xin luật sư tư vấn cho tôi một số vấn đề sau.Tôi là một người đàn ông đã có gia đình, và cô ấy cũng là một người con gái đã có gia đình. Nhưng chồng cô ấy không có khả năng sinh con, bởi vậy cô ấy đã đến với tôi, Và chúng tôi đã có một đứa con trai Chung, năm nay đã được 2 tuổi rưỡi, trên giấy khai sinh đang mang tên mẹ và cha là người chồng hôn nhân của cô ấy,Bây giờ tôi muốn nhận lại con nhưng mẹ đẻ của bé và bố của bé trên giấy khai sinh không đồng ý. Vì vậy luật sư cho tôi hỏi:

1. Tôi có được quyền nhận con ruột của tôi không.

2. Nếu được tôi phải làm các thủ tục hồ sơ gì,

3. Thủ tục hồ sơ của tôi phải trình đến cơ quan nào giải quyết.

4. Sau này nếu tôi được nhận con, tôi muốn phần tên Cha trên giấy khai sinh của con là tên tôi thay cho tên người chông hợp pháp của cô ấy có được không?

Rất mong được sự tư vấn của Luật Minh Gia.

Trả lời tư vấn: Cảm ơn anh đã gửi yêu cầu tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia. Với trường hợp của anh, chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về tranh chấp quyền nuôi con

Theo thông tin anh cho biết, anh có quan hệ ngoài luồng với một người phụ nữ đã có gia đình. Tuy nhiên, chồng cô này không có khả năng sinh con nên hai người đã có con chung hơn 2 tuổi. Hiện tại, anh muốn nhận lại con nhưng người mẹ và người chồng (có hôn nhân hợp pháp) không đồng ý. Căn cứ tại Điều 88 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 quy định về việc xác định cha, mẹ như sau: 

Điều 88. Xác định cha, mẹ

1. Con sinh ra trong thời kỳ hôn nhân hoặc do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân là con chung của vợ chồng.

Con được sinh ra trong thời hạn 300 ngày kể từ thời điểm chấm dứt hôn nhân được coi là con do người vợ có thai trong thời kỳ hôn nhân.

Con sinh ra trước ngày đăng ký kết hôn và được cha mẹ thừa nhận là con chung của vợ chồng.

2. Trong trường hợp cha, mẹ không thừa nhận con thì phải có chứng cứ và phải được Tòa án xác định.

Như vậy, theo quy định trên, vì đứa trẻ sinh ra trong thời kì hôn nhân nên vẫn được xác định là con chung của người vợ và người chồng (có hôn nhân hợp pháp).

Trong trường hợp này, anh (cha ruột của đứa trẻ) có thể giành quyền nuôi con với mẹ ruột khi anh chứng minh được mình là cha thông qua việc khởi kiện yêu cầu Tòa án xác nhận quan hệ cha con. Tuy rằng, quan hệ giữa anh và mẹ cháu không được pháp luật công nhận nhưng khi có tranh chấp về quyền nuôi con thì theo quy định tại khoản 1 Điều 14 Luật hôn nhân và gia đình 2014: “ quyền và nghĩa vụ đối với con, tài sản, nghĩa vụ hợp đồng giữa các bên được giải quyết theo quy định tại Điều 15 và Điều 16 Luật này.”. Theo đó, khi có tranh chấp về quyền nuôi con giữa anh và mẹ ruột của đứa trẻ thì sẽ được giải quyết tương tự như tranh chấp về quyền nuôi con trong trường hợp ly hôn theo Luật hôn nhân và gia đình 2014.

Căn cứ tại Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:

Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn

1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Theo quy định trên, anh và mẹ ruột của đứa trẻ có thể thỏa thuận với nhau về việc nuôi con. Trường hợp không thỏa thuận được thì có thể yêu cầu Tòa án giải quyết. Khi đó, Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên trực tiếp chăm sóc căn cứ vào quyền lợi trực tiếp của con. Vì cháu bé chưa đủ 36 tháng tuổi nên theo nguyên tắc Tòa án sẽ quyết định giao trực tiếp cho mẹ nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Như vậy, với trường hợp của anh, Tòa án sẽ quyết định giao đứa trẻ trực tiếp cho mẹ nuôi. Tuy nhiên, nếu anh có căn cứ chứng minh được người mẹ không đủ điều kiện để nuôi con, thì Tòa án sẽ xem xét và quyết định giao con cho một bên nuôi khi bên đó đảm bảo lợi ích tốt nhất cho con.

Thứ hai, thủ tục nhận cha cho con

Tại Điều 101 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:

Điều 101. Thẩm quyền giải quyết việc xác định cha, mẹ, con

1. Cơ quan đăng ký hộ tịch có thẩm quyền xác định cha, mẹ, con theo quy định của pháp luật về hộ tịch trong trường hợp không có tranh chấp.

2. Tòa án có thẩm quyền giải quyết việc xác định cha, mẹ, con trong trường hợp có tranh chấp hoặc người được yêu cầu xác định là cha, mẹ, con đã chết và trường hợp quy định tại Điều 92 của Luật này.

Quyết định của Tòa án về xác định cha, mẹ, con phải được gửi cho cơ quan đăng ký hộ tịch để ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ tịch; các bên trong quan hệ xác định cha, mẹ, con; cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên quan theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

Như vậy, vì anh và mẹ ruột của đứa trẻ đang có tranh chấp về con nên trong trường hợp này anh cần yêu cầu Tòa án xác định cha cho con.

Hồ sơ xác định cha, con:

-Đơn yêu cầu xác định cha cho con;

-Giấy tờ tùy thân của người có yêu cầu( CMTND, sổ hộ khẩu- bản sao chứng thực);

-Giấy khai sinh của con( bản sao chứng thực).

Thứ ba, về vấn đề thay đổi tên cha và họ của con trên Giấy khai sinh

Điều 27 Bộ luật dân sự 2015 quy định:

Điều 27. Quyền thay đổi họ

1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ trong trường hợp sau đây:

…

d) Thay đổi họ cho con theo yêu cầu của cha đẻ, mẹ đẻ hoặc của con khi xác định cha, mẹ cho con;

Ngoài ra, Điều 26 Luật hộ tịch 2014 quy định về phạm vi thay đổi hộ tịch như sau:

1. Thay đổi họ, chữ đệm và tên của cá nhân trong nội dung khai sinh đã đăng ký khi có căn cứ theo quy định của pháp luật dân sự.

2. Thay đổi thông tin về cha, mẹ trong nội dung khai sinh đã đăng ký sau khi được nhận làm con nuôi theo quy định của Luật nuôi con nuôi.

Như vậy, căn cứ các quy định nêu trên, sau khi anh hoàn tất thủ tục nhận cha cho con thì anh có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền làm thủ tục đính chính thông tin về tên cha, họ của con trên Giấy khai sinh của con.