Hỏi về trường hợp giám hộ cho người mắc bệnh tâm thần

Bố tôi hiện có ngôi nhà 80m2 muốn chia cho 3 chị em tôi, cụ thể 1/2 chia cho anh trai tôi còn lại 1/2 chia cho chị gái tôi (bị mắc bệnh tâm thần) và cử tôi làm người giám hộ, tôi muốn hỏi:

- Việc Bố tôi chia tài sản cho chị gái tôi và cử tôi làm người giám hộ như trên có đúng không và nếu đúng thì thủ tục làm như thế nào.

- Trường hợp trên tôi muốn dùng tài sản bố tôi đã chia cho chị gái tôi thế chấp ngân hàng vay vốn để xây sửa nhà, kinh doanh thì có được không.

- Thủ tục công chứng, người đứng ra vay vốn ngân hàng và thế chấp làm như thế nào? Trân trọng cảm ơn và mong Luật sư tư vấn giúp.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Theo quy định tại điều 49 Bộ luật Dân sự 2015 thì điều kiện để trở thành người giám hộ được quy định như sau:

"... Cá nhân có đủ các điều kiện sau đây có thể làm người giám hộ:

1. Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;

2. Có tư cách đạo đức tốt và các điều kiện cần thiết để thực hiện quyền, nghĩa vụ của người giám hộ;

3. Không phải là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc người bị kết án nhưng chưa được xoá án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài sản của người khác;

4. Không phải là người bị Tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con chưa thành niên."

Bố bạn chỉ có thể yêu cầu thay đổi người giám hộ với lý do không đủ điều kiện thiết để tiếp tục giám hộ.Khi đó anh cả bạn trở thành người giám hộ đương nhiên của chị gái bạn mà không cần bất cứ giấy tờ nào công nhận.Nếu như anh cả bạn không đủ điều kiện giám hộ thì việc giám hộ đó sẽ được chuyển sang cho bạn.

Việc chia tài sản cho chị bạn là hoàn toàn hợp pháp. Việc chia tài sản này cần được lập thành văn bản và công chứng hoặc chứng thực.

Về việc sử dụng tài sản của người được giám hộ thì tại điều 59 Bộ luật Dân sự 2015 có quy định như sau:

1. Người giám hộ của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự có trách nhiệm quản lý tài sản của người được giám hộ như tài sản của chính mình; được thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến tài sản của người được giám hộ vì lợi ích của người được giám hộ.

Việc bán, trao đổi, cho thuê, cho mượn, cho vay, cầm cố, thế chấp, đặt cọc và giao dịch dân sự khác đối với tài sản có giá trị lớn của người được giám hộ phải được sự đồng ý của người giám sát việc giám hộ.

Người giám hộ không được đem tài sản của người được giám hộ tặng cho người khác. Các giao dịch dân sự giữa người giám hộ với người được giám hộ có liên quan đến tài sản của người được giám hộ đều vô hiệu, trừ trường hợp giao dịch được thực hiện vì lợi ích của người được giám hộ và có sự đồng ý của người giám sát việc giám hộ.

Theo như quy định trên việc bạn sử dụng tài sản của chị bạn cho mục đích giao dịch cá nhân sẽ không có hiệu lực trừ khi những giao dịch đó vì lợi ích của chị bạn.

>> Tư vấn quy định về giám hộ và vấn đề liên quan, gọi: 1900.6169

Hỏi về trường hợp được người mắc bệnh tâm thần tặng cho tài sản

Nội dung yêu cầu: Xin chào luật sư, em đang vướng mắc vào một chuyện, rất mong nhận được sự tư vấn của luật sư. Em đang du học, hai năm trước em có quen một anh và hẹn hò. Có một lần anh ấy dùng rất nhiều tiền để chuẩn bị xe hơi và đặt khách sạn lớn trong ngày hẹn với em, lúc đó em không biết về việc này. Sau đó anh ấy có mua điện thoại và ipad cho em. Nhưng một thời gian sau, anh ấy ngưng tất cả liên lạc rồi gần nửa năm mới liên lạc lại và nói bị mắc chứng tâm thần, ảnh hưởng đến quyết định về tiền bạc. Em cũng chỉ biết hỏi thăm quan tâm, vì anh ấy ở xa, nên ko có gặp lại lần nào nữa. Đến gần đây, là sau hai năm, anh ấy liên lạc lại và nói là do lúc trước bị bệnh nên tất cả số tiền bỏ ra kể cả tiền khách sạn, tiền đi lại do anh ấy dùng em cũng phải chịu trách nhiệm trả lại. Giấy tờ mua điện thoại và ipad thì đều đứng tên em, em vẫn có thể hoàn trả lại nhưng số tiền đặt xe, thuê khách sạn hơn 120 triệu vnd. Anh ấy có đưa ra biên lai đặt khách sạn và xe nhưng đều là đứng tên mình. Hiện tại, anh ấy gọi điện đến chỗ làm của em, đòi em cho địa chỉ nhà đề anh ấy lập hồ sơ kiện. Em đang thật sự rất hoang mang. Xét về mặt pháp lý, trong trường hợp của em thì em có phạm tội không ạ? Em nên giải quyết như thế nào ạ?  Mong nhận được sự tư vấn của luật sư. Em xin chân thành cảm ơn .

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi cho Công ty Luật Minh Gia. Trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về việc bạn có phạm tội không?

Theo như thông tin bạn cung cấp thì anh ấy có tặng cho bạn điện thoại và Ipad cùng với việc anh ấy thuê xe và đặt khách sạn với khoản chi phí 120 triệu đồng thì đây đều là những giao dịch dân sự. Anh ấy tự tặng cho bạn chiếc điện thoại và Ipad đây là giao dịch tặng cho giữa anh ấy và bạn, còn việc anh ấy đặt xe và thuê khách sạn giao dịch này phát sinh giữa anh ấy và khách sạn việc này bạn không hề biết, tại thời điểm đó bạn cũng không biết được anh ấy có mắc bệnh tâm thần hay không? Các giao dịch trên là các giao dịch dân sự, bạn không can thiệp vào việc đặt xe và khách sạn cũng như việc tặng quà của anh ấy cho bạn do đó bạn không phạm tội. Đối với hiệu lực của các giao dịch trên thì sẽ được giải quyết theo quy định của Bộ Luật Dân sự năm 2015.

Thứ hai, về hướng giải quyết

Một là, đối với giao dịch tặng cho chiếc điện thoại và Ipad giữa bạn và anh ấy.

Theo quy định tại Điều 457 Bộ Luật Dân sự năm 2015 thì:

“Điều 457. Hợp đồng tặng cho tài sản

Hợp đồng tặng cho tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên tặng cho giao tài sản của mình và chuyển quyền sở hữu cho bên được tặng cho mà không yêu cầu đền bù, bên được tặng cho đồng ý nhận”.

Việc anh ấy tặng cho bạn chiếc điện thoại và Ipad là sự thỏa thuận của anh ấy và bạn anh ấy tặng cho bạn và bạn đồng ý nhận. Đây là một giao dịch dân sự. Tuy nhiên để một giao dịch dân sự có hiệu lực thì giao dịch dân sự này cũng cần phải đáp ứng những điều kiện nhất định. Cụ thể theo quy định tại Điều 117 Bộ Luật Dân sự năm 2015:

“Điều 117. Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự

1. Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

b) Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

c) Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

2. Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định”.

Trường hợp của bạn thì cần phải xác định tại thời điểm anh ấy hẹn hò và tặng cho bạn chiếc điện thoại và Ipad thì anh ấy có năng lực hành vi dân sự không? 

Trường hợp thứ nhất: Nếu tại thời điểm đó mà anh ấy chưa mắc bệnh tâm thần, anh ấy tặng cho bạn với ý chí tự nguyện, đồng thời việc tặng cho điện toại và Ipad này thực tế không hề vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội thì việc tặng cho này sẽ có hiệu lực pháp luật và bạn không phải hoàn trả lại những gì đã nhận của anh ấy.

Trường hợp thứ hai: Tại thời điểm tặng cho bạn chiếc điện thoại và Ipad anh ấy đã có giấy xác nhận về bệnh tâm thần bị hạn chế về năng lực hành vi thì giao dịch tặng cho giữa anh ấy và bạn sẽ bị vô hiệu theo Điều 122 Bộ Luật Dân sự năm 2015. Theo quy định tại Điều này thì: “Giao dịch dân sự không có một trong các điều kiện được quy định tại Điều 117 của Bộ luật này thì vô hiệu, trừ trường hợp Bộ luật này có quy định khác”.

Tại thời điểm anh ấy tặng cho bạn chiếc điện thoại và Ipad anh ấy đã bị xác nhận là có bệnh tâm thần thì anh ấy không có năng lực hành vi dân sự để thực hiện giao dịch dân sự thì việc tặng cho giữa anh ấy và bạn sẽ bị vô hiệu do không đáp ứng được điều kiện về năng lực chủ thể của người tham gia giao dịch dân sự. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì theo Khoản 2 Điều 131 Bộ Luật Dân sự năm 2015 thì: “Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận”.

Giao dịch dân sự vô hiệu thì bạn cần phải hoàn trả cho anh ấy chiếc điện thoại và Ipad mà anh ấy đã tặng cho bạn.

Hai là, đối với việc mà anh ấy thuê xe và khách sạn với chi phí 120 triệu đồng

Đối với giao dịch này là giao dịch phát sinh giữa anh ấy với bên thuê xe và khách sạn, biên lai đặt khách sạn và xe đứng tên anh ấy và bạn không hề biết đến việc này trước đó. 

Trường hợp tại thời điểm anh ấy đặt xe và khách sạn nếu anh ấy chưa bị bệnh tâm thần thì đây là giao dịch giữa anh ấy và khách sạn, anh ấy có đủ năng lực để thực hiện giao dịch trên.

Ngược lại, nếu tại thời điểm anh ấy đặt xe và khách sạn anh ấy đã bị xác nhận là mắc bệnh tâm thần thì trường hợp này bạn cần chứng minh bạn không hề biết việc anh ấy đặt xe và khách sạn. Bạn không hề có sự can thiệp về mặt ý chí trong quá trình anh ấy thực hiện giao dịch trên. Khi bạn không biết và không có sự can thiệp về mặt ý chí trong quá trình anh ấy thực hiện giao dịch trên thì bạn không phải đưa trả anh ấy khoản tiền mà anh ấy đã đặt khách sạn và xe.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp.