Tư vấn về thừa kế quyền sử dụng đất và tặng cho quyền sử dụng đất
Luật sư tư vấn quy định về thừa kế quyền sử dụng đất và tặng cho quyền sử dụng đất
Kính chào luật sư ! Xin tư vấn dùm tôi về việc thừa kế đất đai, do không nắm luật nên tôi không biết phải làm thế nào cho đúng ? Nguyên, nhà tôi có 4 anh chị em, tôi là con trai út. Các anh chị đều đã lập gia đình và nhà riêng còn tôi thì sống với mẹ, bố tôi thì mất sớm. Năm 2013 mẹ tôi có cho tôi đứng tên bộ đất đang ở để đi vay tiền làm ăn và tôi đã đi làm hồ sơ tặng cho quyền sử dụng đất và đã được cấp giấy chứng nhận. Tuy nhiên, ngay trong năm đó người anh tôi đến đòi chia đất thừa kế và mẹ tôi lại cho cất một quầy bán thuốc tây ngay phía trước nhà và từ đó đến nay tôi có nhiều lần trao đổi, yêu cầu di dời nhưng anh tôi bảo đây là phần đất cha mẹ cho tôi không có quyền yêu cầu đi dời và đến này vẫn vậy ? Tôi không biết phải làm sao? Xin luật sư tư vấn dùm:
- Tôi có quyền yêu cầu anh trai di dời không vì thực tế tôi là chủ của phần đất này.
- Cách tặng cho quyền sử dụng đất của mẹ tôi cho tôi và anh tôi đúng không?
- Việc anh tôi cất nhà như thế có đúng không ?
Xin trân trọng cảm ơn và kính chào !
Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:
Do bạn không cung cấp thông tin về nguốn gốc đất nên chúng tôi xin chia ra các trường hợp để tư vấn như sau:
Trường hợp 1: Đất có nguồn gốc là tài sản chung của bố mẹ ban (tài sản chung vợ chồng) hoặc là tài sản riêng của bố bạn
Khi đó, mẹ bạn cùng 4 anh chị em được xác định là những đồng thừa kế theo pháp luật (khoản 1 điều 676 Bộ luật dân sự 2005) và mỗi người sẽ được hưởng một phần di sản thừa kế như nhau.
Tuy nhiên, thời hiệu để khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế là 10 năm kể từ thời điểm mở thừa kế (thời điểm bố bạn mất). Do bạn không cung cấp đầy đủ thông tin nên chúng tôi không xác định được thời hiệu khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế đã hết hay chưa, nếu chưa hết thì anh trai bạn có quyền khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế của bố bạn. Nếu đã hết thời hiệu yêu cầu chia di sản thừa kế thì anh trai bạn có quyền khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung theo quy định sau:
2.4 – Nghị quyết 04/2002/NQ - HĐTP - Không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế
a.3. Trường hợp không có di chúc và các đồng thừa kế không có thoả thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo quy định của pháp luật về chia tài sản chung.
Trong trường hợp một phần hoặc toàn bộ mảnh đất trên được xác định là di sản thừa kế thì việc mẹ bạn tặng cho bạn mảnh đất là không hợp pháp. Tuy nhiên, cần phải có một quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì mới xác định được anh trai bạn có quyền hưởng diện tích đất như thế nào và từ đó mới xác định được hành vi dựng nhà trên đất có phải là hành vi vi phạm hay không.
Trường hợp 2: Đất có nguồn gốc là tài sản riêng của mẹ bạn
Trong trường hợp này, mẹ bạn hoàn toàn có quyền tự định đoạt quyền sử dụng đất. Việc mẹ bạn tặng cho quyền sử dụng đất cho bạn và hiện nay mảnh đất này đã đứng tên bạn thì bạn là người sử dụng hợp pháp mảnh đất và việc anh bạn dựng nhà trên đó và không chịu di dời, phá dỡ là trái quy định của pháp luật.
Hành vi của anh bạn có thể xác định là hành vi chiếm đất, cụ thể:
Điều 3 - Nghị định 102/2014/NĐ-CP - Giải thích từ ngữ
...
2. Chiếm đất là việc sử dụng đất mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc việc sử dụng đất do được Nhà nước giao, cho thuê nhưng hết thời hạn giao, cho thuê đất không được Nhà nước gia hạn sử dụng mà không trả lại đất hoặc sử dụng đất khi chưa thực hiện thủ tục giao đất, cho thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai.
Như vậy, bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu anh trai bạn di dời hoặc tháo dỡ quầy thuốc. Tuy nhiên nếu anh trai bạn không thực hiện thì bạn có thẻ gửi đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tới UBND cấp xã theo quy định:
Điều 202 - Luật đất đai 2013 - Hòa giải tranh chấp đất đai
1. Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở.
2. Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải.
...
Nếu việc hòa giải không thành thì bạn gửi đơn khởi kiện tới TAND cấp huyện nơi có đất tranh chấp đề yêu cầu Tòa án giải quyết
Điều 203 - Luật đất đai 2013 - Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai
Tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã mà không thành thì được giải quyết như sau:
1. Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa án nhân dân giải quyết;
Về giao dịch tặng cho quyền sử dụng đất của mẹ bạn và anh trai bạn:
Theo thông tin mà bạn cung cấp thì năm 2013, mẹ bạn đã cho anh bạn dựng một quầy thuốc trên phần đất đã mà bạn được tặng cho.
+ Nếu việc tặng cho này xảy ra sau khi bạn đã đứng tên mảnh đất thì đương nhiên giao dịch tặng cho này không hợp pháp vì mẹ bạn không còn là người đứng tên mảnh đất nữa.
+ Nếu việc tặng cho này xảy ra trước khi bạn đứng tên mảnh đất thì phải có hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất và phải có công chứng, chứng thực của cơ quan có thẩm quyền (theo quy định tại điều 689 Bộ luật dân sự 2005) thì giao dịch tặng cho mới là giao dịch hợp pháp.
- Tôi có quyền yêu cầu anh trai di dời không vì thực tế tôi là chủ của phần đất này.
- Cách tặng cho quyền sử dụng đất của mẹ tôi cho tôi và anh tôi đúng không?
- Việc anh tôi cất nhà như thế có đúng không ?
Xin trân trọng cảm ơn và kính chào !
Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:
Do bạn không cung cấp thông tin về nguốn gốc đất nên chúng tôi xin chia ra các trường hợp để tư vấn như sau:
Trường hợp 1: Đất có nguồn gốc là tài sản chung của bố mẹ ban (tài sản chung vợ chồng) hoặc là tài sản riêng của bố bạn
Khi đó, mẹ bạn cùng 4 anh chị em được xác định là những đồng thừa kế theo pháp luật (khoản 1 điều 676 Bộ luật dân sự 2005) và mỗi người sẽ được hưởng một phần di sản thừa kế như nhau.
Tuy nhiên, thời hiệu để khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế là 10 năm kể từ thời điểm mở thừa kế (thời điểm bố bạn mất). Do bạn không cung cấp đầy đủ thông tin nên chúng tôi không xác định được thời hiệu khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế đã hết hay chưa, nếu chưa hết thì anh trai bạn có quyền khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế của bố bạn. Nếu đã hết thời hiệu yêu cầu chia di sản thừa kế thì anh trai bạn có quyền khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung theo quy định sau:
2.4 – Nghị quyết 04/2002/NQ - HĐTP - Không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế
a.3. Trường hợp không có di chúc và các đồng thừa kế không có thoả thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo quy định của pháp luật về chia tài sản chung.
Trong trường hợp một phần hoặc toàn bộ mảnh đất trên được xác định là di sản thừa kế thì việc mẹ bạn tặng cho bạn mảnh đất là không hợp pháp. Tuy nhiên, cần phải có một quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì mới xác định được anh trai bạn có quyền hưởng diện tích đất như thế nào và từ đó mới xác định được hành vi dựng nhà trên đất có phải là hành vi vi phạm hay không.
Trường hợp 2: Đất có nguồn gốc là tài sản riêng của mẹ bạn
Trong trường hợp này, mẹ bạn hoàn toàn có quyền tự định đoạt quyền sử dụng đất. Việc mẹ bạn tặng cho quyền sử dụng đất cho bạn và hiện nay mảnh đất này đã đứng tên bạn thì bạn là người sử dụng hợp pháp mảnh đất và việc anh bạn dựng nhà trên đó và không chịu di dời, phá dỡ là trái quy định của pháp luật.
Hành vi của anh bạn có thể xác định là hành vi chiếm đất, cụ thể:
Điều 3 - Nghị định 102/2014/NĐ-CP - Giải thích từ ngữ
...
2. Chiếm đất là việc sử dụng đất mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc việc sử dụng đất do được Nhà nước giao, cho thuê nhưng hết thời hạn giao, cho thuê đất không được Nhà nước gia hạn sử dụng mà không trả lại đất hoặc sử dụng đất khi chưa thực hiện thủ tục giao đất, cho thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai.
Như vậy, bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu anh trai bạn di dời hoặc tháo dỡ quầy thuốc. Tuy nhiên nếu anh trai bạn không thực hiện thì bạn có thẻ gửi đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tới UBND cấp xã theo quy định:
Điều 202 - Luật đất đai 2013 - Hòa giải tranh chấp đất đai
1. Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở.
2. Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải.
...
Nếu việc hòa giải không thành thì bạn gửi đơn khởi kiện tới TAND cấp huyện nơi có đất tranh chấp đề yêu cầu Tòa án giải quyết
Điều 203 - Luật đất đai 2013 - Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai
Tranh chấp đất đai đã được hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã mà không thành thì được giải quyết như sau:
1. Tranh chấp đất đai mà đương sự có Giấy chứng nhận hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa án nhân dân giải quyết;
Về giao dịch tặng cho quyền sử dụng đất của mẹ bạn và anh trai bạn:
Theo thông tin mà bạn cung cấp thì năm 2013, mẹ bạn đã cho anh bạn dựng một quầy thuốc trên phần đất đã mà bạn được tặng cho.
+ Nếu việc tặng cho này xảy ra sau khi bạn đã đứng tên mảnh đất thì đương nhiên giao dịch tặng cho này không hợp pháp vì mẹ bạn không còn là người đứng tên mảnh đất nữa.
+ Nếu việc tặng cho này xảy ra trước khi bạn đứng tên mảnh đất thì phải có hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất và phải có công chứng, chứng thực của cơ quan có thẩm quyền (theo quy định tại điều 689 Bộ luật dân sự 2005) thì giao dịch tặng cho mới là giao dịch hợp pháp.
Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Tư vấn về thừa kế quyền sử dụng đất và tặng cho quyền sử dụng đất. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến - Số điện thoại liên hệ 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.
Trân trọng!
CV. Phương Thảo - Công ty Luật Minh Gia
Liên hệ để được hỗ trợ nhanh nhất