Tư vấn về thừa kế đất đai theo pháp luật hiện hành

Hỏi: Nay em trai tôi cưới vợ mẹ tôi muốn cho em tôi ra ở riêng trên mảnh đất đó và chuyển quyền sử dụng đất cho em trai tôi toàn bộ diên tích đất đó. Nhưng chị gái đầu của tôi không đồng ý và đòi chia đều cho bốn chị em vậy tôi muốn hỏi luật sư chị gái tôi yêu cầu như vậy có hợp pháp không? Mẹ của tôi có toàn quyền quyết định cho tặng mảnh đất đó mà không cần có sự đông ý của chị tôi không ?

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Điều 631 Bộ luật dân sự 2005 quy định:

Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.

Như vậy, sau khi bố bạn mất, tài sản của bố bạn hoặc được chia theo di chúc hợp pháp mà bố bạn để lại, hoặc được thừa kế theo pháp luật. Mảnh đất của gia đình bạn do bố bạn đứng tên, đồng thời không để lại di chúc gì, vì vậy, tài sản của bố bạn sẽ được thừa kế theo pháp luật. Theo đó có các trường hợp sau:

Thứ nhất, quyền sử dụng đất là của cá nhân bố bạn. Sau khi bố bạn mất, không để lại di chúc, mảnh đất sẽ được thừa kế theo pháp luật (Điều 674 Bộ luật dân sự):

Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.
 
Mà theo Điểm a Khoản 1 Điều 676 Bộ luật dân sự:

Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.

Như vậy, tùy thuộc vào số lượng người thuộc hàng thừa kế thứ nhất mà mảnh đất sẽ được chia đều ra thành các phần bằng nhau (Khoản 2 Điều 676 Bộ luật dân sự).

Như vậy, chị gái đầu của bạn không đồng ý và đòi chia đều là hợp pháp, tuy nhiên không phải chỉ chia cho riêng bốn chị em của bạn mà còn bao gồm những người khác thuộc hàng thừa kế thứ nhất được thừa kế hợp pháp.và mẹ bạn không có toàn quyền tặng cho mảnh đất đó mà chỉ có quyền tặng cho phần mảnh đât thuộc quyền sử dụng của mẹ bạn mà không cần sự đồng ý của bạn.

Thứ hai, quyền sử dụng đất là tài sản chung của bố mẹ bạn thì căn cứ tương tự như phần thứ nhất, tuy nhiên chỉ áp dụng trong phạm vi 50% khối tài sản đó.

Thứ ba, mảnh đất đứng tên bố bạn, nhưng bố bạn chỉ là chủ hộ gia đình và quyền sử dụng đất là của hộ gia đình bạn (Điều 108 Bộ luật dân sự):

Tài sản chung của hộ gia đình gồm quyền sử dụng đất, quyền sử dụng rừng, rừng trồng của hộ gia đình, tài sản do các thành viên đóng góp, cùng nhau tạo lập nên hoặc được tặng cho chung, được thừa kế chung và các tài sản khác mà các thành viên thoả thuận là tài sản chung của hộ.

Theo đó “Chủ hộ là đại diện của hộ gia đình trong các giao dịch dân sự vì lợi ích chung của hộ. Cha, mẹ hoặc một thành viên khác đã thành niên có thể là chủ hộ” (Điều 107 Bộ luật dân sự). Khi bố bạn mất, phần đất đó sẽ được chia theo pháp luật tương tự trường hợp một, tuy nhiên trong trường hợp này chỉ là một phần trong mảnh đất chung của hộ gia đình bạn.

Chị gái đầu của bạn cũng có quyền đòi chia nhưng chỉ là chia một phần đất và việc chia cũng phải theo số lượng người thuộc hàng thừa kế thứ nhất chứ không chỉ riêng bốn chị em bạn. Và trong trường hợp này mẹ bạn nếu định tặng cho quyền sử dụng phần đất của mình thì cần sự thỏa thuận giữa các chủ sử dụng mảnh đất đó hoặc theo quy định của pháp luật (Khoản 2 Điều 223 Bộ luật dân sự):

Việc định đoạt tài sản chung hợp nhất được thực hiện theo thoả thuận của các chủ sở hữu chung hoặc theo quy định của pháp luật.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Tư vấn về thừa kế đất đai theo pháp luật hiện hành. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến - Số điện thoại liên hệ 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng!
CV Quách Vũ Ngọc Hà - Công ty Luật Minh Gia