Tư vấn nhận phần đất do thừa kế theo pháp luật

Hỏi: Nay tôi muốn đòi lại diện tích đất này có được không, nếu được thì quy trình thủ tục như thế nào. Kinh mong luật sư giúp đỡ. Ghi chú: Mảnh đất này không phải do vợ chồng tôi mua (chồng tôi chết từ năm 1979); cũng không phải do vợ chồng con trai tôi mua được. Đây là mảnh đất do bố mẹ đẻ của tôi khai phá và giao cho tôi quản lý và sử dụng ổn định từ những năm 1960.
 
Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:
 
Theo như dữ kiện bạn nêu, mảnh đất đó giờ vẫn đứng tên cá nhân của con bạn là chủ sử dụng trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất từ năm 2000. Như vậy đến năm 2006 khi con trai của bạn chết, mảnh đất đó sẽ là một phần trong việc hưởng thừa kế. Nếu con trai của bạn trước khi chết có để lại di chúc hợp pháp thì mảnh đất đó sẽ được chia theo di chúc. Nếu không, mảnh đất đó sẽ được thừa kế theo pháp luật.
 
Theo đó, thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế (Điều 674 Bộ luật dân sự 2005). Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết (Điểm a Khoản 1 Điều 676 Bộ luật dân sự). Như vậy, bạn và con dâu của bạn đều là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Việc chia mảnh đất còn phụ thuộc ngoài bạn và con dâu ra, còn bao nhiêu người khác thuộc hàng thừa kế thứ nhất.
 
Năm 2009, con dâu của bạn bán một phần của mảnh đất. Nếu việc chia mảnh đất đã hoàn thành theo quy định của pháp luật và con dâu của bạn thừa hưởng một phần mảnh đất bán đi đó thì việc mua bán này là hoàn toàn đúng pháp luật. Tuy nhiên trong trường hợp một phần mảnh đất bán đi đó không thuộc quyền sử dụng của con dâu bạn hoặc chưa có việc chia thừa kế theo pháp luật mảnh đất đó thì việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất này là trái pháp luật.
 
Trình tự, thủ tục để bạn nhận một phần mảnh đất từ thừa kế theo pháp luật như sau:

Thứ nhất, về vấn đề thừa kế theo pháp luật. Bạn làm thủ tục khai nhận hoặc thỏa thuận phân chia di sản thừa kế tại tổ chức công chứng trên địa bàn nơi có bất động sản.
 
Hồ sơ khai nhận hoặc thỏa thuận phân chia di sản thừa kế gồm: 

1. Phiếu yêu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch; 

2. Dự thảo văn bản khai nhận di sản (trường hợp tự soạn thảo);

3. Bản sao giấy tờ tuỳ thân;

4. Giấy tờ để chứng minh quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản của người để lại di sản đó;

5. Giấy tờ chứng minh quan hệ giữa người để lại di sản và người được hưởng di sản theo quy định của pháp luật về thừa kế;

6. Giấy chứng tử (bản chính kèm bản sao) của người để lại di sản, giấy báo tử, bản án tuyên bố đã chết (bản chính kèm bản sao). 

Khi nộp bản sao thì phải xuất trình bản chính để đối chiếu.
 
Các đồng thừa kế có thể lập Văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế (Điều 57 Luật Công chứng năm 2014) hoặc Văn bản khai nhận di sản thừa kế (Điều 58 Luật Công chứng năm 2014). Sau khi công chứng văn bản thừa kế, người được hưởng di sản thực hiện thủ tục đăng ký quyền tài sản tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Phòng Tài nguyên và Môi trường cấp huyện nơi có bất động sản.
 
Khoản 1 Điều 19 Nghị định 04/2013/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật công chứng quy định việc niêm yết thỏa thuận phân chia di sản thừa kế, khai nhận di sản thừa kế như sau:
 
"Việc công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế hoặc công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế phải được niêm yết trong thời hạn mười lăm ngày. Việc niêm yết do tổ chức hành nghề công chứng thực hiện tại trụ sở của Ủy ban nhân cấp xã nơi thường trú cuối cùng của người để lại di sản. Trong trường hợp không xác định được nơi thường trú cuối cùng thì niêm yết tại nơi tạm trú có thời hạn cuối cùng của người đó.
 
Trong trường hợp di sản thừa kế ở nhiều địa phương thì việc niêm yết được thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có các di sản thừa kế đó.
 
Trong trường hợp di sản gồm cả bất động sản và động sản hoặc di sản chỉ là bất động sản thì việc niêm yết được thực hiện theo hướng dẫn nêu trên; nếu không xác định được cả hai nơi này thì niêm yết tại Ủy ban nhân dân cấp xã, nơi có bất động sản của người để lại di sản."
 
Thứ hai, trình tự, thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho phần đất bạn được thừa kế được thực hiện theo Điều 70 Nghị định 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật đất đai.
 
"1. Người sử dụng đất nộp 01 bộ hồ sơ theo quy định để làm thủ tục đăng ký.
 
2. Trường hợp hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được sở hữu nhà ở tại Việt Nam đề nghị đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất thì Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm kiểm tra hồ sơ và thực hiện các công việc như sau:
 
a) Trường hợp đăng ký đất đai thì xác nhận hiện trạng sử dụng đất so với nội dung kê khai đăng ký; trường hợp không có giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai và Điều 18 của Nghị định này thì xác nhận nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất, tình trạng tranh chấp sử dụng đất, sự phù hợp với quy hoạch.
 
Trường hợp đăng ký tài sản gắn liền với đất thì xác nhận hiện trạng tài sản gắn liền với đất so với nội dung kê khai đăng ký; trường hợp không có giấy tờ quy định tại các Điều 31, 32, 33 và 34 của Nghị định này thì xác nhận tình trạng tranh chấp quyền sở hữu tài sản; đối với nhà ở, công trình xây dựng thì xác nhận thời điểm tạo lập tài sản, thuộc hay không thuộc trường hợp phải cấp phép xây dựng, sự phù hợp với quy hoạch được duyệt; xác nhận sơ đồ nhà ở hoặc công trình xây dựng nếu chưa có xác nhận của tổ chức có tư cách pháp nhân về hoạt động xây dựng hoặc hoạt động đo đạc bản đồ;
 
b) Trường hợp chưa có bản đồ địa chính thì trước khi thực hiện các công việc tại Điểm a Khoản này, Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo cho Văn phòng đăng ký đất đai thực hiện trích đo địa chính thửa đất hoặc kiểm tra bản trích đo địa chính thửa đất do người sử dụng đất nộp (nếu có);
 
c) Niêm yết công khai kết quả kiểm tra hồ sơ, xác nhận hiện trạng, tình trạng tranh chấp, nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã và khu dân cư nơi có đất, tài sản gắn liền với đất trong thời hạn 15 ngày; xem xét giải quyết các ý kiến phản ánh về nội dung công khai và gửi hồ sơ đến Văn phòng đăng ký đất đai.

..."
 

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Tư vấn nhận phần đất do thừa kế theo pháp luật. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến - Số điện thoại liên hệ 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng!
CV Quách Vũ Ngọc Hà - Công ty Luật Minh Gia