Tài sản chung của vợ chồng và quyền thừa kế đất đai

Câu hỏi: Xin luật sư tư vấn cho em về trường hợp như sau - Nhà em ở nông thôn không dính quy hoạch của nhà nước. Ba em và bà nội em không sống với nhau từ nhỏ, nhưng khi ông nội em mất thì bà nội em về dành tài sản của ba em. Ba em có chuyển nhượng 50m2 đất sử dụng (không được chuyển nhượng cho người khác, có cơ quan thẩm quyền xác nhận, chính xác là UBND xã). Nhưng khi bà nội mất thì bác em lại bán cho người khác (không có di chúc nhường tài sản).  cơ quan địa chính xã lại cấp giấy sổ đỏ là 70m2. Vậy em có quyền đòi lại đất sử dụng hay không ạ? Trường hợp thứ hai , nhà em có xây tường trào nhà. Theo - Khoản 2 Điều 89 Luật xây dựng năm 2014 quy định như sau: ĐIỂM K có ghi rõ: k) Công trình xây dựng ở nông thôn thuộc khu vực chưa có quy hoạch phát triển đô thị và quy hoạch chi tiết xây dựng được duyệt; nhà ở riêng lẻ ở nông thôn, trừ nhà ở riêng lẻ xây dựng trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa; Nhưng khi khởi công địa chính xã lại lập biên bản và xử phạt hành chính. Như vậy em có làm sai quy định pháp luật không ạ? Nếu em đúng thì cơ quan chức năng nào có thẩm quyền để giải quyết cho em. Rất mong luật sư tư vấn và phản hồi giúp em. Em xin cảm ơn ạ.

Trả lời: Cám ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi đến Công ty Luật Minh Gia, với yêu cầu của bạn chúng tôi xin được tư vấn như sau:

Trường hợp thứ nhất:    

Căn cứ theo quy định tại điều 33 Luật hôn nhân và gia đình 2014 thì tài sản được xác lập trong thời kỳ hôn nhân thì được coi là tài sản chung của vợ chồng (trừ trường hợp có thỏa thuận khác). Vì thông tin bạn trình bày chưa đầy đủ nên chúng tôi chưa thể xác định được bà bạn có quyền yêu cầu bố bạn chia đất hay không? Nếu phần đất đấy là tài sản riêng của ông bạn thì sau khi ông mất bà bạn không có quyền yêu cầu chia dia sản mà ông để lại. Còn nếu phần đất của ông bạn là tài sản chung của ông bà bạn trong thời kỳ hôn nhân thì ông và bà có quyền sở hữu ngang nhau đối với phần tài sản này ( mỗi người có quyền sở hữu ½ tài sản). Sau khi ông mất ½ di sản của ông sẽ được chia cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất là: bố, mẹ của ông (nếu còn sống), vợ và các con mỗi người được hưởng một phần bằng nhau (căn cứ tại điểm a khoản 1 điều 651 Bộ luật dân sự 2015).

Trong trường hợp việc hưởng di sản của bà bạn là hợp pháp thì sau khi bà mất (không có di chúc) thì phần di sản của bà được chia cho các con của bà, mỗi người được hưởng 1 phần bằng nhau (trừ trường hợp các anh em có thỏa thuận khác). Cụ thể điều 651 bộ luật dân sự 2015 quy định:

Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết...

Theo quy định trên thì sau khi bà mất mà không để lại di chúc thì bố bạn cũng sẽ được hưởng một phần đối với di sản của bà. Việc bác bạn tự ý bán phần đất trên mà chưa có sự đồng ý của bạn là sai quy định của pháp luật. Đối với trường hợp đất đã được chuyển nhượng và cấp sổ đỏ cho bên thứ ba thì bố bạn có quyền yêu cầu tòa án hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trái pháp luật.

Trường hợp thứ hai:

Theo quy định tại điểm k khỏa 2 điều 89 Luật xây dựng 2014 thì nếu gia đình bạn thuộc khu vực chưa có quy hoạch phát triển đô thị và quy hoạch chi tiết xây dựng được duyệt hoặc xây dựng nhà ở riêng lẻ ở nông thôn thì không phải xin cấp phép xây dựng. Tuy nhiên, nếu việc xây dựng của gia đình bạn bị lập văn bản và xử lý kỷ luật thì có thể đất của địa phương bạn đã có quy hoạch chi tiết xây dựng được duyệt. Bạn nên liên hệ trực tiếp phòng tài nguyên môi trường quận, huyện nơi có đất để xác nhận rõ đất đã có quy hoạch hay chưa?

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng.
CV tư vấn: Thúy Vân - Luật Minh Gia