Đưa thông tin gian dối để bán đất có bị truy cứu về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản

1. Tư vấn về tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất

Thực tế, hiện nay vẫn còn rất nhiều người chủ quan mua bán đất bằng giấy viết tay hoặc thậm chí bên mua chưa tìm hiểu rõ nguồn gốc đất mà vẫn đặt tiền mua đất. Những hậu quả xảy ra sau này thật khó lường. Trong trường hợp chủ đất đưa ra thông tin thửa đất sai sự thật để nhằm bán được đất thì có phải hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản không? Gặp phải trường hợp như này nên giải quyết như nào?

Để hiểu thêm các quy định pháp luật về đất đai cũng như hướng giải quyết các vụ tranh chấp đất đai thì bạn hãy gửi câu hỏi đế nghị tư vấn đến Luật Minh Gia, chúng tôi sẽ trợ giúp bạn.

Ngoài ra, bạn có thể đọc tham khảo và tìm hiểu thêm thông qua tình huống mà Luật Minh Gia tư vấn sau đây:

2. Đưa thông tin sai sự thật để bán đất có bị xử lý hình sự

Câu hỏi tư vấn:

Kính gửi văn phòng luật Minh Gia. Tôi có một việc xin được trình bày như sau: Năm 2017 bố mẹ tôi có làm hợp đồng mua bán đất ruộng với người cùng làng (chị A) với giá tiền là 40 triệu đồng 2 sào đất (720m2). Khi mua thì có làm hợp đồng mua bán theo mẫu xin trên xã cho và có sự làm chứng của chính quyền thôn bác trưởng thôn lúc bấy giờ, và chưa sang sổ đỏ cho bố mẹ tôi. Đến năm 2020 địa phương có nhu cầu thu hồi đất làm đường và chi trả đền bù theo giá hiện hành, và cũng từ đây mà gia đình tôi mới biết diện tích đất mà người kia (chị A) bán cho gia đình tôi thực chất có cả phần diện tích đất ruộng của chị gái của người bán đất (chị B) và người chị này cũng đồng ý với người em của cô ấy là bán phần đất ấy cho bố mẹ tôi nhưng hợp đồng mua bán chỉ có người em đứng ra ký tên. Và cũng từ nguyên nhân này mà bên hộ gia đình đã đồng ý bán đất cho bố mẹ tôi đã đòi lại với lí do chưa sang sổ đỏ nên không đồng ý bán đất ruộng đó cho bố mẹ tôi nữa.Vậy xin cho hỏi như thế có thể quy vào tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản không? Và người chị gái của người đứng ra bán đất cho bố mẹ tôi có thể bị quy trách nhiệm đồng phạm không? Và giờ gia đình tôi phải làm như thế nào để đòi lại được công bằng cho bố mẹ tôi? Xin Luật sư tư vấn ạ. Tôi xin chân thành cảm ơn! Người xin tư vấn.

Trả lời tư vấn:

Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi lời đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia. Với thắc mắc của bạn, chúng tôi xin tư vấn như sau:

- Hành vi của người chị gái (chị A) có phải là lừa đảo chiếm đoạt tài sản?

Theo thông tin bạn cung cấp, bố mẹ bạn mua đất với chị A bằng hợp đồng mua bán viết tay có trưởng thôn làm chứng (nhưng không có chứng thực của UBND xã), tuy nhiên mảnh đất mà chị A bán lại bao gồm phần đất của chị B (chị B đồng ý cho chị A bán đất của mình) nhưng chị A lại không nói rõ đất bán cho bố mẹ bạn bao gồm cả đất của chị B. Nếu chị A đưa ra thông tin gian dối (như nói toàn bộ mảnh đất là của chị A) để bố mẹ bạn tin và mua đất thì hành vi này của chị A có dấu hiệu của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015:

“Điều 174. Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản

1. Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;

b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ; tài sản là kỷ vật, di vật, đồ thờ cúng có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại”.

Xét về mặt khách quan của tội phạm thì người phạm tội có hành vi dùng thủ đoạn gian dối như đưa ra những thông tin giả, không đúng sự thật nhưng làm cho người khác tin đó là sự thật và tin vào những thông tin gian dối đó mà đưa tài sản cho họ. Và mục đích người phạm tội nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản (phải có mục đích chiếm đoạt tài sản trước khi thực hiện hành vi lừa đảo).

Trong trường hợp của bạn, nếu như chị A đã có mục đích chiếm đoạt tài sản từ trước (mục đích chiếm đoạt tiền của bố mẹ bạn) nên đã dùng những thủ đoạn gian dối như đưa ra những thông tin sai sự thật (đưa ra thông tin toàn bộ mảnh đất này là của chị A...) để bố mẹ bạn tin tưởng và đưa tiền mua đất cho chị A thì hành vi của chị A đã đủ các yếu tố cấu thành tội phạm về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

- Chị B có đồng phạm với chị A về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản không?

 Theo khoản 1 Điều 17 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về đồng phạm như sau:

“Điều 17. Đồng phạm

1. Đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm.

...”

Theo đó, trường hợp khi tội phạm được thực hiện từ hai người trở lên và hành động có sự liên hệ, tác động lẫn nhau thì trường hợp đó mới được coi là đồng phạm.

Xét trong trường hợp của bạn, nếu như chị A và chị B có liên hệ thông đồng với nhau để lập nên thủ đoạn gian dối khiến cho bố mẹ bạn tin và mua đất của họ (chị A và chị B cùng bàn bạc, lập kế hoạch, chị A sẽ là người đứng ra thực hiện hành vi là đưa ra thông tin mảnh đất không đúng sự thật, tiến hành bán đất và nhận tiền của bố mẹ bạn, sau đó 2 người chia tiền cho nhau), thì 2 người đó là đồng phạm về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

- Hướng giải quyết khi chị B đòi lại đất

Mặc dù chị A có đưa ra thông tin mảnh đất không đúng sự thật nhưng chị A không có mục đích chiếm đoạt tài sản mà chị A có thiện chí bán đất và có thể do không am hiểu về quy định pháp luật về thủ tục chuyển nhượng đất (cứ nghĩ 1 người đứng ra bán đất là vẫn phù hợp với quy định pháp luật). Và bây giờ chị B quay lại đòi đất vì chị biết tại thời điểm bán đất thì chị A tiến hành thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất không phù hợp theo quy định pháp luật nên chị B yêu cầu bên bố mẹ bạn trả lại đất, phía chị A, B sẽ trả lại tiền cho bạn.

Thì với các tình tiết bạn nêu trên sẽ chưa đủ căn cứ chứng minh chị A có hành vi hay mục đích chiếm đoạt tài sản của bố mẹ bạn. Trong trường hợp này, mặc dù chưa chứng minh được rõ ràng về hành vi và mục đích chiếm đoạt tài sản của chị A, tuy nhiên bố mẹ bạn có thể làm Đơn tố giác gửi đến cơ quan công an về hành vi của chị A. Khi tiếp nhận đơn tố giác, cơ quan công an có trách nhiệm xác định hành vi và mục đích của chị A có phải là chiếm đoạt tài sản hay không thông qua quá trình lấy lời khai của chị A và thu thập các chứng cứ khác.

Nếu sau khi cơ quan công an xác định chị A không đủ căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, thì việc chị A bán đất cho bố mẹ bạn là giao dịch dân sự. Bố mẹ bạn có quyền yêu cầu chị A trả lại tiền mua đất. Bố mẹ bạn có quyền làm đơn khởi kiện gửi ra Tòa án cấp quận (huyện) nơi cư trú của chị A để yêu cầu giải quyết.