Vay tiền không có khả năng trả có phạm tội không?

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Công ty Luật Minh Gia chúng tôi. Trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau: 

Theo như thông tin bạn cung cấp thì anh của bạn có vay nặng lãi khoản tiền gần 1 tỷ đồng. Nhưng hiện tại không có khả năng trả nợ nên đã đi khỏi nơi cư trú. Tài sản hiện có của anh bạn là một ngôi nhà có giá trị khoảng 500 triệu đồng.

Với trường hợp của bạn chúng tôi có quan điểm tư vấn như sau:

Thứ nhất, chế tài hình sự:

Nếu anh bạn có hành vi đi khỏi nơi cư trú với ý chí để chiếm đoạt tài sản 1 tỷ đồng hoặc sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản thì anh bạn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lợi dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Với mức phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi năm hoặc tù chung thân theo khoản 4 Điều 140 Bộ luật hình sự 1999 sửa đổi bổ sung 2009 :

“1. Người nào có một trong những hành vi sau đây  chiếm đoạt tài sản của người khác có giá trị từ một triệu đồng đến dưới năm mươi triệu đồng hoặc dưới một triệu đồng nhưng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đã bị kết án về tội chiếm đoạt tài sản, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm:

  a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó;

  b) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó  vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản.

…

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi năm hoặc tù chung thân:

a) Chiếm đoạt tài sản có giá trị từ năm trăm triệu đồng trở lên;

b) Gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.”

Tuy nhiên, nếu việc anh bạn đi khỏi nơi cư trú không vì mục đích để trốn tránh trách nhiệm trả nợ, đi nơi khác để làm ăn sinh sống thì không cấu thành tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt theo quy định trên. 

Thứ hai, về chế tài dân sự:

Việc cho vay vượt quá lãi suất quy định tại khoản 1, điều 648, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định:

 " Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.”

Như vậy, khi có tranh chấp xảy ra thì pháp luật không bảo vệ quyền lợi của bên cho vay đối với phần lãi suất vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay. Nên anh bạn sẽ không phải trả phần lãi vượt quá theo quy định pháp luật. Nghĩa vụ của anh bạn là phải trả lại đầy đủ số tiền và phần lãi suất ( nhưng không quá 20%/ năm của khoản tiền vay). Nếu như do hoàn cảnh khó khăn không thể bồi thường được hết số tiền này thì anh bạn có thể bị trừ vào thu nhập.

“Điều 78. Trừ vào thu nhập của người phải thi hành án

1. Thu nhập của người phải thi hành án gồm tiền lương, tiền công, tiền lương hưu, tiền trợ cấp mất sức lao động và thu nhập hợp pháp khác.

2. Việc trừ vào thu nhập của người phải thi hành án được thực hiện trong các trường hợp sau đây:

a) Theo thỏa thuận của đương sự;

b) Bản án, quyết định ấn định trừ vào thu nhập của người phải thi hành án;

c) Thi hành án cấp dưỡng, thi hành án theo định kỳ, khoản tiền phải thi hành án không lớn hoặc tài sản khác của người phải thi hành án không đủ để thi hành án.

3. Chấp hành viên ra quyết định trừ vào thu nhập của người phải thi hành án. Mức cao nhất được trừ vào tiền lương, tiền công, tiền lương hưu, tiền trợ cấp mất sức lao động là 30% tổng số tiền được nhận hàng tháng, trừ trường hợp đương sự có thoả thuận khác. Đối với thu nhập khác thì mức khấu trừ căn cứ vào thu nhập thực tế của người phải thi hành án, nhưng phải đảm bảo điều kiện sinh hoạt tối thiểu của người đó và người được nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật.”

Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi về vấn đề bạn quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến Tổng đài luật sư tư vấn luật trực tuyến - 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng !

CV  Phan Huyền – Công ty Luật Minh Gia.