Vấn đề giám hộ cho người có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi

1. Luật sư tư vấn về pháp luật dân sự

Quan hệ dân sự được thiết lập trên cơ sở bình đẳng, thỏa thuận và tự do ý chí giữa các bên. Do đó, các bên tham gia quan hệ giao dịch dân sự cần thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo sự thỏa thuận của các bên nên việc một bên không có năng lực hành vi dân sự dâyd đủ sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của họ. Vì vậy, để bảo vệ của những cá nhân này khi tham gia vào các quan hệ quan hệ dân sự, những người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi cần phải có người giám hộ. Việc giám hộ giúp họ tránh khỏi bị lừa đối, đe dọa, cưỡng ép về tài sản, không đảm bảo nguyên tắc bình đẳng trong pháp luật dân sự. Có thể nói, việc giám hộ có ý nghĩa quan trọng.Tuy nhiên, có nhiều người không nắm rõ các quy định về việc giám hộ gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người được giám hộ.  

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào liên quan về lĩnh vực giám hộ, bạn có thể liên hệ với chúng tôi thông qua hình thức gửi Email tư vấn hoặc liên hệ qua tổng đài 1900.6169 để được hỗ trợ tư vấn.

2. Tư vấn về giám hộ

Nội dung câu hỏi: Gia đình tôi có 4 người, cha mẹ và 2 người con gái, tôi là con út trong gia đình. Tôi năm nay đã 22 tuổi đã đi làm có thu nhập ổn định và có mong muốn làm người giám hộ cho cha mẹ ruột của mình. Do cha mẹ đã già yếu và không có nhiều hiểu biết về các vấn đề văn hóa, luật trong các thủ tục hành chính và bên cạnh đó người chị gái của tôi thường xuyên có các hành động yêu cầu cha mẹ tôi chu cấp các khoản tiền để đáp ứng nhu cầu mua sắm, cha mẹ nào cũng thương con nên ba mẹ tôi đều đáp ứng mặc dù điều kiện gia định không khá giả gì. Chính vì lí do này tôi muốn làm người đại diện hợp của  bố mẹ để giải quyết các vấn đề của gia đình như kí kết hay tham gia các hoạt động thay cho bố mẹ mình và không để chị gái tiếp tục bắt ép bố mẹ tôi nữa. Vậy với các chia sẻ trên của tôi thì tôi có đủ điều kiện làm người dám hộ hợp pháp của bố mẹ tôi không? và tôi có thể thay bố mẹ tôi để kí kế các giấy tờ và thực hiện các nghĩa vụ khác của bố mẹ tôi không ạ?

Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau :

Thứ nhất, bạn có đủ điều kiện làm người giám hộ cho bố mẹ bạn hay không?

Điều 46 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về giám hộ:

"1. Giám hộ là việc cá nhân, pháp nhân được luật quy định, được Ủy ban nhân dân cấp xã cử, được Tòa án chỉ định hoặc được quy định tại khoản 2 Điều 48 của Bộ luật này (sau đây gọi chung là người giám hộ) để thực hiện việc chăm sóc, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi (sau đây gọi chung là người được giám hộ).

2. Trường hợp giám hộ cho người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi thì phải được sự đồng ý của người đó nếu họ có năng lực thể hiện ý chí của mình tại thời điểm yêu cầu.

3. Việc giám hộ phải được đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về hộ tịch.

Người giám hộ đương nhiên mà không đăng ký việc giám hộ thì vẫn phải thực hiện nghĩa vụ của người giám hộ."

Pháp luật đặt ra việc giám hộ để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức và điều khiển hành vi. Nếu bố mẹ già yếu những hoàn toàn minh mẫn, nhưng do thương con nên đáp ứng các yêu cầu của con thì không có căn cứ chứng minh bố mẹ khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi nên không đủ điều kiện cử giám hộ.

Nếu bố mẹ bạn đã già yếu và không đủ khả năng nhận thức, làm chủ hành vi dẫn đến quyền và lợi ích bị xâm phạm thì bạn có thể đăng ký việc giám hộ cho bố mẹ của mình trong trường hợp bố mẹ bạn được xác định là người có khó khăn trong nhận thức là làm chủ hành vi theo quy định tại Điều 23 Bộ luật dân sự năm 2015:

“1. Người thành niên do tình trạng thể chất hoặc tinh thần mà không đủ khả năng nhận thức, làm chủ hành vi nhưng chưa đến mức mất năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của người này, người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi và chỉ định người giám hộ, xác định quyền, nghĩa vụ của người giám hộ.”

Khi bạn có đủ căn cứ bố mẹ mình do thể chất yếu không đủ khả năng nhận thức và làm chủ được hành vi thì bạn có thể yêu cầu Tòa án ra quyết định tuyên bố bố mẹ bạn có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi và chỉ định người giám hộ. Bố mẹ bạn còn có năng lực thể hiện ý chí thì việc giám hộ này phải được sự đồng ý của bố mẹ bạn. Bạn có thể làm người giám hộ khi được bố mẹ bạn đồng ý và có các điều kiện theo Điều 49 Bộ luât dân sự năm 2015:

“Cá nhân có đủ các điều kiện sau đây có thể làm người giám hộ:

1. Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.

2. Có tư cách đạo đức tốt và các điều kiện cần thiết để thực hiện quyền, nghĩa vụ của người giám hộ.

3. Không phải là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc người bị kết án nhưng chưa được xoá án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản của người khác.

4. Không phải là người bị Tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con chưa thành niên.”

Thứ hai bạn có được thay bố mẹ bạn ký các giấy tờ và thực hiện các nghĩa vụ khác của bố mẹ không?

Điều 58 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về quyền của người giám hộ:

"1. Người giám hộ của người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự có các quyền sau đây:

a) Sử dụng tài sản của người được giám hộ để chăm sóc, chi dùng cho những nhu cầu thiết yếu của người được giám hộ;

b) Được thanh toán các chi phí hợp lý cho việc quản lý tài sản của người được giám hộ;

c) Đại diện cho người được giám hộ trong việc xác lập, thực hiện giao dịch dân sự và thực hiện các quyền khác theo quy định của pháp luật nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được giám hộ.

2. Người giám hộ của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi có quyền theo quyết định của Tòa án trong số các quyền quy định tại khoản 1 Điều này."

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 58, nếu bạn là người giám hộ của bố mẹ bạn trong trường hợp bố mẹ bạn có khó khăn trong nhận thức và làm chủ hành vi thì bạn sẽ được thực hiện các quyền theo quyết định của Tòa án. Nếu quyết định của Tòa án thể hiện người giám hộ có quyền đại diện cho bố mẹ bạn trong việc xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự để nhằm bảo vệ quyền và lợi ích của họ thì bạn mới được phép ký các giấy tờ, thực hiện nghĩa vụ liên quan đến các giao dịch dân sự của bố mẹ bạn.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.