Chấm dứt nhận nuôi con nuôi quy định thế nào?

1. Tư vấn về chấm dứt việc nuôi con nuôi

Chấm dứt nuôi con nuôi là thủ tục theo quy định của pháp luật để chấm dứt quan hệ giữa cha, mẹ, con giữa những người đang có quan hệ cha nuôi, mẹ nuôi và con nuôi. Theo đó, pháp luật nước ta hiện nay không chỉ có thủ tục đăng ký nhận con nuôi mà còn có quy định về chấm dứt con nuôi. Nếu bạn đang muốn thực hiện các thủ tục về nhận hoặc chấm dứt nuôi con nuôi, bạn cần nắm rõ các quy định pháp luật về vấn đề này.

Trong trường hợp bạn đang có thắc mắc hoặc chưa rõ về vấn đề trên, hãy liên hệ với Luật Minh Gia để được giải đáp các vấn đề pháp lý.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo tình huống tư vấn dưới đây để có thêm thông tin pháp lý chi tiết và đối chiếu với trường hợp của mình.

2. Hỏi về chấm dứt việc nuôi con nuôi

Câu hỏi:

Kính gửi Luật gia! Thưa luật gia, cho em được hỏi về việc liên quan đến nhận con nuôi và chấm dứt việc nhận con nuôi.

Trường hợp, Cô và Bác (gái) em là 2 CHỊ EM RUỘT. Cô em độc thân và không kết hôn, hiện giờ đã nghỉ hưu. Trước đây, hai anh chị con bác em sống ở quê, sau này chuyển lên Hà Nội làm ăn và sinh sống. Do không có hộ khẩu Hà Nội, cô em đã đồng ý cho cháu lớn nhập khẩu vào khẩu của cô em. Anh trai con bác em (bác gái) có 02 người con trai (1994, 2000), mà hai người con này gọi cô em là Bà (gọi em là chú) --> có quan hệ họ hàng --> Việc anh họ (con bác em) làm thủ tục cho đứa lớn làm con nuôi của cô em có phù hợp theo quy định không ạ? Nếu cho làm con nuôi thì đứa lớn có phải chuyển đến nhà của cô em ở và được chăm sóc không? Và sau này nó đủ tuổi thành niên và nhận thức để có trách nhiệm chăm sóc (cô) em khi đau ốm bệnh tật ? Vì hiện nay, từ khi là con nuôi thì anh/chị và cháu em không phụng dưỡng chăm sóc cô em khi về già và bệnh (không ở cùng trong suốt quá trình làm con nuôi, chỉ là con nuôi trên giấy tờ).

Đến nay, cô em mắc bệnh khi bị tai nạn (dẫn đến tình trạng không nhận thức được mình nói gì, hiểu gì). Từ khi cô em bị bệnh nhẹ một thời gian dài (gần nặng) cô em chuyển sang sống cùng gia đình là bác thứ 2 (Gia đình lớn nhà em có 6 Anh em: Bác cả, Bác hai, bác ba, (đều là bác trai), bác gái, Bố em và Cô em). Sau khoảng thời gian 1 đến 2 năm, thấy cô em bệnh nặng thì anh họ (con bác gái) em xin đón về chăm sóc (Các bác em đều họp gia đình). Được vài tháng thì cô em nặng quá, anh và bác gái em chuyển cô em về trại dưỡng lão.

Các bác em thấy việc chăm sóc cô không thể bị lơ là (cô em bệnh tật) và mãi sau mới biết việc thủ tục xác lập đứa cháu (con anh họ em) là con nuôi của cô. Sự việc dẫn đến việc họp gia đình nhiều lần để có nghĩa vụ chăm sóc cô. Sau nhiều lần họp vì bác gái và anh trai (anh họ) và các bác em đã xác lập biên bản họp gia đình đồng ý việc chấm dứt thủ tục con nuôi này. Anh họ em tuyên bố sẽ trả lại cô em cho họ hàng (họ Bùi) (vì các bác em thấy việc nhận con nuôi này là trái với thuần phòng mỹ tục, của dòng họ và không đúng quy định) em không rõ là có đúng không ạ? Do sự việc như vậy mà mọi người cũng như anh họ/bác gái cùng mọi người không gặp mặt nhau, luôn tranh luật gay gắt (anh họ em phát ngôn thiếu tôn trọng bề trên) và lơ là việc xử lý hoàn tất thủ tục (hiện toàn bộ giấy tờ về lương hưu, tiền thuê nhà, hộ khẩu, sổ đỏ (1 căn họ tập thể cũ) anh họ em giữ hết). Các bác em thấy việc nhận con nuôi này không phù hợp và cần phải chấm dứt. Vì vậy, em xin hỏi Luật gia về việc nhận con nuôi này có phù hợp với Luật không ạ? Việc chấm dứt thủ tục con nuôi này thì cần phải làm thủ tục như thế nào? Cơ quan nào sẽ giải quyết các thủ tục này ạ? Nếu trường hợp vợ chồng anh/chị em không chịu hỗ trợ đi làm việc này thì mình sẽ giải quyết như thế nào? Với mong muốn để họ hàng được êm đềm và hòa thuận rất mong Luật gia tư vấn giúp ạ. Xin trân trọng cảm ơn!

Trả lời:

Cảm ơn anh đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty luật Minh Gia. Với trường hợp của anh chúng tôi xin được giải đáp như sau:

Điều 8 Luật nuôi con nuôi 2010 quy định về điều kiện của trẻ em được nhận làm con nuôi như sau:

"1. Trẻ em dưới 16 tuổi

2. Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Được cha dượng, mẹ kế nhận làm con nuôi;

b) Được cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận làm con nuôi.

3. Một người chỉ được làm con nuôi của một người độc thân hoặc của cả hai người là vợ chồng.

4. Nhà nước khuyến khích việc nhận trẻ em mồ côi, trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khác làm con nuôi."

Điều 14 Luật nuôi con nuôi 2010 quy định về điều kiện đối với người nhận con nuôi như sau:

"1. Người nhận con nuôi phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;

b) Hơn con nuôi từ 20 tuổi trở lên;

c) Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở bảo đảm việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi;

d) Có tư cách đạo đức tốt.

2. Những người sau đây không được nhận con nuôi:

a) Đang bị hạn chế một số quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên;

b) Đang chấp hành quyết định xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh;

c) Đang chấp hành hình phạt tù;

d) Chưa được xóa án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của người khác; ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình; dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người chưa thanh niên vi phạm pháp luật; mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em.

3. Trường hợp cha dượng nhận con riêng của vợ, mẹ kế nhận con riêng của chồng làm con nuôi hoặc cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm con nuôi thì không áp dụng quy định tại điểm b và điểm c khoản 1 Điều này."

Trên cơ sở quy định của hai điều luật này, đối chiếu với trường hợp của gia đình bạn, bạn có thể xác định được quan hệ nuôi con nuôi giữa cô của bạn và cháu của bạn có phù hợp với pháp luật hay không.

Về thủ tục chấm dứt việc nuôi con nuôi

Căn cứ chấm dứt việc nuôi con nuôi

Việc chấm dứt nuôi con nuôi có thể xảy ra khi rơi vào các trường hợp quy định tại điều 25, Luật Nuôi con nuôi 2010.

- Con nuôi đã thành niên và cha mẹ nuôi tự nguyện chấm dứt việc nuôi con nuôi;

- Con nuôi bị kết án về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của cha mẹ nuôi; ngược đãi, hành hạ cha mẹ nuôi hoặc con nuôi có hành vi phá tán tài sản của cha mẹ nuôi;

- Cha mẹ nuôi bị kết án về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con nuôi; ngược đãi, hành hạ con nuôi;

- Vi phạm quy định tại Điều 13 của Luật Nuôi con nuôi

Cá nhân, tổ chức có quyền yêu cầu chấm dứt nuôi con nuôi

Điều 26, Luật Nuôi con nuôi 2010 quy định về thẩm quyền yêu cầu chấm dứt nuôi con nuôi bao gồm: Cha mẹ nuôi; Con nuôi đã thành niên; Cha mẹ đẻ hoặc người giám hộ của con nuôi.

Cơ quan, tổ chức sau đây có quyền yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi khi có một trong các căn cứ quy định tại các khoản 2, 3 và 4 Điều 25 của Luật Nuôi con nuôi: Cơ quan lao động, thương binh và xã hội; Hội liên hiệp phụ nữ.

Thủ tục chấm dứt việc nuôi con nuôi được thực hiện theo thủ tục giải quyết việc dân sự được quy định tại Bộ luật Tố tụng dân sự.

Thẩm quyền của tòa án giải quyết việc chấm dứt việc nuôi con nuôi :

Tòa án nhân dân cấp quận, huyện, thành phố nơi cha, mẹ nuôi hoặc con nuôi cư trú, làm việc có thẩm quyền giải quyết yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi (Theo Khoản 1 điều 28 và Điểm i, Khoản 2, Điều 25 Bộ luật Tố tụng dân sự)

Các bước tiến hành giải quyết chấm dứt việc nuôi con nuôi tại tòa án:

Khi muốn giải quyết việc chấm dứt việc nuôi con nuôi, người nuôi con nuôi thực hiện các thủ tục được quy định theo thủ tục của bộ luật tố tụng dân sự Việt Nam. Thủ tục gồm các bước sau :

Bước 1: Gửi đơn yêu cầu giải quyết việc dân sự đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền ( đơn yêu cầu giải quyết việc chấm dứt nuôi con nuôi). Đơn yêu cầu tòa án giải quyết việc dân sự được quy định tại Điều 312 Bộ luật tố tụng dân sự, Đơn yêu cầu phải có các nội dung chính sau đây:

a) Ngày, tháng, năm viết đơn;

b) Tên Toà án có thẩm quyền giải quyết đơn;

c) Tên, địa chỉ của người yêu cầu;

d) Những vấn đề cụ thể yêu cầu Toà án giải quyết và lý do, mục đích, căn cứ của việc yêu cầu Toà án giải quyết việc dân sự đó;

đ) Tên, địa chỉ của những người có liên quan đến việc giải quyết đơn yêu cầu, nếu có;

e) Các thông tin khác mà người yêu cầu xét thấy cần thiết cho việc giải quyết yêu cầu;

g) Người yêu cầu là cá nhân phải ký tên hoặc điểm chỉ, nếu là cơ quan, tổ chức thì đại diện hợp pháp của cơ quan, tổ chức đó phải ký tên và đóng dấu vào phần cuối đơn.

Gửi kèm theo đơn yêu cầu là tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và hợp pháp.

Bước 2: Tòa án sẽ tiến hành mở phiên tòa giải quyết việc dân sự: Tòa án sẽ ra quyết định về việc giải quyết chấm dứt việc nuôi con nuôi, người yêu cầu giải quyết việc dân sự nộp lệ phí, án phí theo quy định của pháp luật

Bước 3: Kháng cáo, kháng nghị quyết định của Tòa án (nếu có) : Nếu cha nuôi, mẹ nuôi, con nuôi, những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan tham dự phiên tòa giải quyết việc nuôi con nuôi không có kháng cáo với quyết định của tòa cho chấm dứt việc nuôi con nuôi, thì quyết định của tòa án sẽ có hiệu lực pháp luật.

Trên đây là nội dung tư vấn về việc chấm dứt nhận nuôi con nuôi. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ bạn vui lòng liên hệ bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được hỗ trợ kịp thời.