Tư vấn về thừa kế tài sản theo di chúc?

Luật sư tư vấn về: Thưa luật sư! Tôi xin được tư vấn một việc như sau: Gia đình tôi có 4 anh em trai. Hiện nay có hai anh đã có gia đình ở riêng chỗ khác, còn hai anh em cũng đã có gia đình nhưng ở chung một nhà (ngôi nhà này là của bố mẹ). Hiện bố đã mất và còn mẹ. Mẹ hiện đang sống trong ngôi nhà này cùng với gia đình 2 người Anh (Người anh cả và người Anh con út). Tuy nhiên, hiện nay người Anh cả muốn cho gia đình người em út gia ở riêng. Tiện thể thời điểm này ba anh em (không bao gồm Anh con cả) muốn mẹ phân chia tài sản ngôi nhà vì ngôi nhà này rất có giá trị nhưng Mẹ thì nói rằng: Hiện tại Mẹ không phân chia tài sản mà Mẹ sẽ viết di chúc để lại sau khi Mẹ chết đi thì thực hiện theo di chúc. Vậy, tôi muốn hỏi khi viết di chúc sẽ xảy ra các trường hợp sau đây và những trường hợp này có được thực hiện theo di chúc không:

1.    Mẹ di chúc tòan bộ ngôi nhà này cho Anh con cả?

2.    Mẹ di chúc theo kiểu phân chia tài sản mà ba Anh còn lại không đồng tình.

3.    Bố mất (Bố không để lại di chúc) và Mẹ còn sống thì Mẹ có toàn quyền di chúc cả ngôi nhà hay chỉ có quyền di chúc 1/2 ngôi nhà. Nếu Mẹ có quyền di chúc chỉ 1/2 ngôi nhà thì ½ ngôi nhà còn lại sẽ chia đều cho bốn anh em đúng không ạ? Nếu 1 trong các trường hợp trên xảy ra mà các thành viên trong gia đình không chấp thuận thì có thể khởi kiện được không hay cứ thực hiện theo di chúc như trên ạ? Tôi xin chân thành cảm ơn.

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về việc chia di sản thừa kế:

Vì anh không đề cập tới việc bố anh mất năm bao nhiêu nên chúng tôi không có cơ sở xác định việc chia thừa kế còn thời hiệu khởi kiện thừa kế hay không.

Điều 623, Bộ luật dân sự 2015 quy định về thời hiệu thừa kế:

1. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:

a) Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này;

b) Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định tại điểm a khoản này.

+Trường hợp 1: Nếu thời điểm bố anh mất tới nay đã quá 30 năm thì hiện tại các anh không có quyền khởi kiện yêu cầu chia di sản. Ai đang quản lí thì người đó tiếp tục được quản lí. Như vậy, mẹ anh, người anh cả và người em út sẽ có quyền đối với ½ ngôi nhà này.

+Trường hợp 2: Nếu thời điểm bố anh mất tới nay chưa tới 30 năm thì còn thời hiệu khởi kiện. Lúc này một trong những người thừa kế có quyền khởi kiện yêu cầu tòa chia di sản thừa kế đó.

Điều 651, Bộ luật dân sự 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật:

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

Bố anh mất không để lại di chúc, do đó ½ ngồi nhà sẽ được chia đều cho hàng thừa kế thứ nhất, bao gồm: mẹ anh và 4 người con (anh và 3 người anh em của anh).

Như vậy có thể hiểu đơn giản rằng, nếu chia ngôi nhà thành 10 phần thì mẹ anh có quyền đối với 6 phần và 4 người anh em, mối người chiếm 1 phần.

Trong cả 2 trường hợp, mẹ anh đều không có toàn quyền đối với ngôi nhà nên không thể di chúc để lại toàn bộ ngôi nhà này cho người anh cả được.

Thứ hai, về việc để lại di chúc của mẹ anh.

Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Người lập di chúc có quyền sau đây: Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế; Phân định phần di sản cho từng người thừa kế; Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng; Giao nghĩa vụ cho người thừa kế; Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản. (Điều 626, Bộ luật dân sự 2015).

Mẹ anh có toàn quyền đối với tài sản thuộc quyền sở hữu của bà. Mẹ anh để lại di chúc như thế nào thì các anh buộc phải thực hiện theo đúng nội dung di chúc, kể cả các anh không đồng tình với nội dung di chúc đi nữa.                                                                                                               

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng.
Luật gia / CV tư vấn: Hương Giang - Luật Minh Gia