Tư vấn về quyền thừa kế và sử dụng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở.

1/ Cha mẹ tôi mất, để lại nhà cho 4 chị em. Theo luật thừa kế thì tài sản được chia đều cho 4 người (nhưng chị em chúng tôi vẫn chưa làm lại giấy tờ nhà và phân chia tài sản, toàn bộ giấy tờ gốc đều đứng tên Mẹ tôi).

Tôi muốn hỏi với tài sản là căn nhà hiện nay, các chị tôi có được đem chồng con về ở hay không? Hay trên pháp lý, nếu các chị tôi chưa mất đi thì chồng/con vẫn không có quyền sử dụng và vào ở? Hoặc vì có phần trong tài sản trên nên các chị em đều có quyền đem chồng/con về ở mà không cần thông qua 3 người còn lại? Vì hiện nay nhà có 4 chị em, 3 chị đều có gia đình và ai cũng muốn đem chồng con dọn về ở thì sẽ sinh ra vấn đề tranh chấp. Trong trường hợp nếu tôi không đồng ý cho chồng con họ về ở thì tôi phải dựa trên luật pháp nào để minh bạch và xử lý việc này? Vì tôi cảm thấy không công bằng khi tôi độc thân, và họ đem gia đình chồng con tổng cộng gần 10 người vào ở và tôi bị mất đi không gian và quyền sử dụng nhà bị hạn chế. Xin nói rõ là khi Mẹ tôi còn sống, Mẹ cho các chị em và con cái họ có tên trong sổ hộ khẩu để tiện đăng kí công ăn việc làm, còn tên chồng họ thì không có trong hộ khẩu, vậy theo luật tôi có thể yêu cầu họ ra khỏi nhà được không? Vì cả gần 20 năm, gia đình tôi luôn cưu mang chồng họ, cho ở trong nhà và vì thế họ cũng không muốn dọn ra riêng cho đến khi xảy ra xích mích là anh rể đánh đập tôi và đánh các chị em gái và cháu tôi nữa nên Mẹ tôi và các chị em đồng lòng yêu cầu họ phải dọn ra khỏi nhà, không cho sống chung. Nhưng nay Mẹ tôi mất, chị tôi nói có phần thừa kế nên có quyền đem chồng con về ở lại. Vậy tôi có cách gì ngăn chặn không? (ý tôi không muốn tranh giành nhà cửa, nhưng tôi muốn rõ ràng là tài sản là của 4 chị em, không có nghĩa là họ có thể mang bất cứ ai vào nhà cũng được). Rất mong luật sư có cách nào để tôi giải quyết ổn thoả vấn đề này!

2/ Trước khi Mẹ tôi mất, tôi và Mẹ hùn tiền để kinh doanh xây nhà trọ cho thuê (trên 1 mảnh đất của Mẹ, giấy tờ hiện nay vẫn đứng tên Mẹ tôi). Mẹ bỏ ra tiền mặt 100 triệu và tôi bỏ ra 300 triệu, giấy tờ hợp đồng xây dựng và vay tiền ngân hàng và cho thuê phòng đứng tên của tôi. Vì Mẹ muốn sang tên giấy tờ kinh doanh nhà trọ cho tôi, nhưng chưa kịp làm thì Mẹ tôi đột ngột bệnh và mất. Nay các chị muốn phân chia quyền lợi từ mảnh đất và từ kinh doanh này, thì tôi phải có biện pháp gì? Vì đất của Mẹ sau khi mất sẽ chia đều cho 4 chị em, nhưng tiền kinh doanh và trả thuế đất, tiền an ninh..vvv..tất cả phần lớn do tôi chi trả. Lúc trước nó chỉ là mảnh đất với vài phòng trọ cũ nát và Mẹ tôi cho thuê rất rẻ 2 triệu/tháng. Nay tôi đầu tư xây khang trang và làm tăng giá trị đất cũng như lợi nhuận lên 16tr/tháng. Vậy trong trường hợp các chị đòi bán đất hoặc lợi nhuận từ kinh doanh này thì tôi cần phải làm gì để bảo vệ kinh doanh của mình? Vì thực tế tôi đầu tư làm tăng lên giá trị đất, thì nếu bán tôi vẫn bị chia đều chỉ nhận được 1/4 miếng đất hay tôi được hưởng lợi nhuận cao hơn vì tôi là người đầu tư? Tôi rất vui khi tìm thấy Luật Minh Gia có những trả lời rất hữu ích cho độc giả trên mạng. Tôi mong chờ được phúc đáp. Chúc công ty ngày càng phát triển và giúp người dân hiểu rõ hơn về luật pháp. Xin cám ơn rất nhiều ạ. 

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi câu hỏi tư vấn đến công ty Luật Minh Gia. Chúng tôi xin tư vấn cho bạn như sau:

1. Về vấn đề chia thừa kế.

Do thông tin bạn cung cấp chưa rõ nên trong trường hợp này sẽ được chia làm hai trường hợp:

Trường hợp thứ nhất: Mẹ bạn mất để lại di chúc thì di sản thừa kế sẽ được chia theo di chúc.

Trường hợp thứ hai: Mẹ bạn mất không để lại di chúc thì di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật.

Căn cứ theo Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật:

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

….

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Như vậy, những người ở hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: bốn chị em bạn. Mỗi người sẽ được hưởng một phần bằng nhau trong di sản thừa kế. Những người thừa kế có quyền thỏa thuận phân chia di sản thừa kế. Nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

Việc phân chia di sản thừa kế có thể chia bằng hiện vật. Nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thoả thuận về việc định giá hiện vật và thoả thuận về người nhận hiện vật. Nếu không thoả thuận được thì hiện vật được bán để chia.

Bốn chị em bạn có thể thỏa thuận chia căn nhà trên bằng hiện vật hoặc bằng tiền. Nếu bốn chị em đều có nhu cầu sở hữu, sử dụng nhà ở thì thực hiện sang tên quyền sở hữu nhà ở theo hình thức sở hữu chung: một người đại diện đứng tên hoặc cả bốn anh em đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở. Khi định đoạt: mua bán, sử dụng, tặng cho... phải được sự đồng ý của tất cả các đồng chủ sở hữu khác. Tuy nhiên, đối với quyền sử dụng: nếu căn nhà có thể chia thành bốn phần bằng nhau và việc thực hiện sử dụng mỗi phần không ảnh hưởng đến những người khác thì những người chủ sở hữu có quyền sử dụng, cho người khác sử dụng phần của mình.

Do đó, còn tùy thuộc vào hình thức phân chia di sản thừa kế và tình trạng căn nhà để xác định bạn có quyền ngăn cản chị bạn cho chồng và con vào ở hay không.

2. Đối với căn nhà bạn góp tiền để xây dựng.

Do mẹ bạn mất mà không để lại di chúc nên mảnh đất và nhà ở trên đất của mẹ bạn sẽ được chia theo pháp luật cho những người ở hàng thừa kế thứ nhất bao gồm: bốn anh em bạn, mỗi người sẽ được hưởng một phần bằng nhau trong di sản thừa kế.

Tuy nhiên, theo thông tin mà bạn cung cấp, bạn có đóng góp tiền xây dựng nhà để kinh doanh: “Mẹ bỏ ra tiền mặt 100 triệu và tôi bỏ ra 300 triệu, giấy tờ hợp đồng xây dựng và vay tiền ngân hàng và cho thuê phòng đứng tên của tôi.” Và “tiền kinh doanh và trả thuế đất, tiền an ninh..vvv..tất cả phần lớn do tôi chi trả.” Do đó, nếu bạn có giấy tờ, chứng cứ, tài liệu liên quan đến việc góp vốn xây dựng, kinh doanh như: Giấy tờ góp vốn, hợp đồng xây dựng, hóa đơn, chứng từ… Thì bạn có quyền yêu cầu chia tài sản sẽ theo công sức và số tiền đóng góp xây dựng nhà. Căn nhà sẽ được chia tương ứng với phần công sức, số tiền đóng góp xây dựng nhà hoặc những người được hưởng di sản thừa kế là căn nhà của mẹ bạn sẽ phải thanh toán một số tiền tương ứng với phần đóng góp của bạn.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Tư vấn về quyền thừa kế và sử dụng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận luật sư tư vấn pháp luật Dân sự trực tuyến - Số điện thoại: 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

Cv: Vũ Nga – Luật Minh Gia.