Nguyễn Thu Trang

Tư vấn về khởi kiện chia thừa kế

Luật sư cho em hỏi về thủ tục khởi kiện phân chia thừa kế như sau: Ông ngoại em mất đã lâu có di chúc miệng chia cho các con gái là 2 công ruộng và cậu 6 ở nhà thờ cùng ruộng còn lại, bà ngoại phần vườn để dưỡng già. Nay có người nói cậu 6 đã làm giấy tờ sở hữu hết toàn bộ phần vườn và nhà thờ luôn, không chia cho chị em gì hết (xin nói thêm là bà ngoại em đã bị lẫn nhiều năm nay).

 

Luật sư cho em hỏi là mẹ em nên làm gì để bảo vệ quyền lợi của mình và giải thích giúp em quyền lợi của mẹ ẹm, nên khởi kiện từ đâu, quy trình thủ tục thế nào? Em xin cảm ơn.

 

Trả lời tư vấn:

 

Chào bạn, Cảm ơn bạn đã gửi nội dung tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia. Với thắc mắc của bạn, chúng tôi xin đưa ra ý kiến tư vấn như sau:

 

Do thông tin bạn cung cấp không nói rõ ông ngoại bạn mất bao nhiêu năm rồi? Và di chúc miệng của ông bạn có hợp pháp hay không? Vì theo quy định tại Khoản 5 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 về di chúc hợp pháp thì:

 

Điều 630. Di chúc hợp pháp

 

 

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng. 

 

Như vậy, di chúc bằng miệng của ông ngoại bạn chỉ hợp pháp và có hiệu lực khi đáp ứng được đầy đủ các điều kiện trên. Còn nếu như di chúc miệng của ông ngoại bạn không đáp ứng được đầy đủ các điều kiện trên thì sẽ bị vô hiệu và phần di sản mà ông bạn để lại sẽ được chia theo pháp luật.

 

Trường hợp di chúc miệng vô hiệu thì di sản của ông bạn sẽ được chia theo pháp luật mà theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự:

 

Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

 

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

 

Như vậy, theo quy định này thì những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông ngoại bạn sẽ được xác định gồm: bà ngoại bạn (vợ), 3 người con. Cũng theo quy định tại khoản 2 thì những người cùng hàng thừa kế sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau nên bà ngoại bạn và 3 người con bao gồm mẹ bạn sẽ là những người đồng thừa kế. Vì thế, nếu theo đúng thông tin mà bạn cung cấp rằng cậu bạn làm giấy tờ chiếm hữu toàn bộ di sản của ông ngoại bạn để lại là hành vi trái pháp luật trong trường hợp này mẹ bạn có thể gửi đơn yêu cầu chia di sản thừa kế lên Tòa án để được hướng dẫn giải quyết.

 

Trường hợp di chúc miệng của ông ngoại bạn hợp pháp thì di sản thừa kế sẽ được chia theo di chúc mà ông bạn để lại lúc này mẹ bạn cũng sẽ là người có quyền đối với di sản mà ông ngoại bạn để lại do di chúc miệng ông bạn có chia cho mẹ bận công đất như vậy cũng như trường hợp trên nếu cậu bạn làm giấy tờ chiếm hữu toàn bộ di sản mà ông ngoại bạn để lại thì mẹ bạn cũng có quyền gửi đơn yêu cầu chia di sản thừa kế lên Tòa án để được giải quyết.

 

Trong cả 2 trường hợp bạn cần chú ý đến thời hiệu khởi kiện thừa kế do thông tin bạn cung cấp không nói rõ ông bạn mất năm nào mà theo quy định tại Điều 623 Bộ luật dân sự về thời hiệu khởi kiện thừa kế:

 

Điều 623. Thời hiệu thừa kế

1. Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó. Trường hợp không có người thừa kế đang quản lý di sản thì di sản được giải quyết như sau:

a) Di sản thuộc quyền sở hữu của người đang chiếm hữu theo quy định tại Điều 236 của Bộ luật này;

b) Di sản thuộc về Nhà nước, nếu không có người chiếm hữu quy định tại điểm a khoản này.

 

Nếu hết thời hiệu khởi kiện chia di sản thừa kế, ai đang trực tiếp quản lý sử dụng di sản thừa kế thì sẽ tiếp tục quản lý sử dụng, những người thừa kế khác không còn quyền khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế.

 

Tuy nhiên, theo quy định tại công văn số  01/GĐ-TANDTC có quy định như sau:


Tòa án áp dụng khoản 1 Điều 623 Bộ luật Dân sự năm 2015 về thời hiệu thừa kế để thụ lý, giải quyết vụ án dân sự "Tranh chấp về thừa kế tài sản”. Theo đó, thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản kể từ thời điểm mở thừa kế.

Đối với trường hợp thừa kế mở trước ngày 10-9-1990 thì thời hiệu khởi kiện chia di sản thừa kế là bất động sản được thực hiện theo quy định tại Điều 36 của Pháp lệnh Thừa kế năm 1990 và hướng dẫn tại Nghị quyết số 02/HĐTP ngày 19-10-1990 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Pháp lệnh Thừa kế, cụ thể là: thời hiệu khởi kiện được tính từ ngày 10-9-1990.

 

Như vậy, tính đến thời điểm hiện tại vẫn còn thời hiệu để mẹ bạn yêu cầu phân chia di sản thừa kế bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

 

Về thủ tục khởi kiện chia thừa kế được quy định như sau:

 

Thành phần hồ sơ khởi kiện:

 

+ Đơn khởi kiện (theo mẫu)

 

+ Các giấy tờ về quan hệ giữa người khởi kiện và người để lại tài sản: Giấy khai sinh, Chứng minh thư nhân dân, giấy chứng nhận kết hôn, sổ hộ khẩu, giấy giao nhận nuôi con nuôi để xác định diện và hàng thừa kế;

 

+ Di chúc (nếu có)

 

+ Giấy chứng tử của người để lại di sản thừa kế;

 

+ Bản kê khai các di sản;

 

+ Các giấy tờ, tài liệu chứng minh sở hữu của người để lại di sản và nguồn gốc di sản của người để lại di sản;

 

+ Các giấy tờ khác: Biên bản giải quyết trong hộ tộc, biên bản giải quyết tại UBND xã, phường, thị trấn ( nếu có), tờ khai từ chối nhận di sản ( Nếu có).

 

Gửi hồ sơ đến Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản

 

Sau khi nhận được đơn khởi kiện, Tòa án phải xem xét những tài liệu, chứng cứ cần thiết, nếu xét thấy thuộc thẩm quyền của mình thì Tòa án sẽ thông báo cho đương sự biết để đương sự nộp tiền tạm ứng án phí.

 

Trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được thông báo, đương sự phải nộp tiền tạm ứng án phí. Sau khi nộp tiền tạm ứng án phí, đương sự nộp lại biên lai thu tiền tạm ứng án phí cho Tòa án. Tòa án thụ lý việc dân sự hoặc vụ án dân sự kể từ khi nhận được biên lai này.

 

Trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử, Tòa án phải mở phiên tòa; trường hợp có lý do chính đáng thì thời hạn này là 02 tháng.

 

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Tư vấn về khởi kiện chia thừa kế. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận luật sư tư vấn pháp luật Dân sự - Số điện thoại: 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

 

Trân trọng

CV: Nguyễn Thị Thủy – Công ty Luật Minh Gia

Liên hệ để được hỗ trợ nhanh nhất

Liên hệ tư vấn
Chat zalo