Chia di sản thừa kế là quyền sử dụng đất đai thế nào?

1. Tư vấn về chia thừa kế là quyền sử dụng đất

Trả lời tư vấn:

Cảm ơn bạn đã gửi yêu cầu tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về việc chia di sản thừa kế

Bởi vì ba của bạn đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên khi ba bạn mất mảnh đất sẽ trở thành di sản thừa kế. Nếu đây là tài sản chung của ba mẹ bạn thì tài sản này sẽ được chia đôi, một nửa thuộc quyền sử dụng hợp pháp của mẹ bạn và một nửa là di sản thừa kế của ba bạn để lại. Nếu đây là tài sản riêng của ba bạn thì toàn bộ tài sản này sẽ trở thành di sản thừa kế. Và ba bạn mất không để lại di chúc nên di sản sẽ được phân chia theo pháp luật theo quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015:

“Điều 650. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật

1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;”

Khi đó, di sản sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ba bạn theo quy định tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015:

“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Theo đó, di sản thừa kế của bố bạn sẽ được chia đều cho mẹ bạn và 3 chị em bạn. Trường hợp mẹ bạn muốn bán mảnh đất trên thì cần sự đồng ý của 3 chị em bạn thông qua văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế. Nếu một trong 3 người không đồng ý thì mẹ bạn cũng không thể làm thủ tục chuyển nhượng mảnh đất này được.

Thứ hai, thủ tục bán di sản thừa kế là mảnh đất

Trước tiên, làm thủ tục khai nhận di sản tại phòng công chứng.

Giấy tờ bao gồm:

- Phiếu yêu cầu công chứng theo mẫu;

- Giấy chứng tử của ba bạn;

- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ba bạn;

- Giấy tờ về nhân thân của người thừa kế: Chứng minh nhân dân, giấy khai sinh, hộ khẩu;

Tiếp đó, Công chứng viên ra thông báo để niêm yết tại UBND xã, phường, thị trấn nơi ba của bạn thường trú cuối cùng.

Sau khi nhận lại bản niêm yết thừa kế có xác nhận của UBND phường, xã mà không có tranh chấp, khiếu kiện, Công chứng viên hẹn ngày lên ký kết văn bản khai nhận/ thỏa thuận phân chia di sản.

Vào ngày hẹn, người thừa kế mang theo toàn bộ bản chính các giấy tờ đã nộp cho phòng công chứng đến ký kết văn bản khai nhận/thỏa thuận phân chia di sản thừa kế.

Sau khi hoàn thành thủ tục trên thì mẹ của bạn có thể tiến hành chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2013.

Hồ sơ chuyển nhượng quyền sử dụng đất bao gồm các giấy tờ sau:

- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;

- Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất;

- Chứng minh nhân dân/sổ hộ khẩu hai bên mua và bên bán;

- Bản khai nhận di sản thừa kế...

Hồ sơ được nộp tại văn phòng đăng ký đất đai cấp huyện nơi có bất động sản.

--

2. Chia di sản thừa kế là quyền sử dụng đất thế nào?

Câu hỏi:

Xin chào luật sư: xin tư vấn giúp tôi vấn đề như sau. Ông bà ngoại tôi sinh được 2 người con 1 trai (anh), một gái (em), năm 1982 mẹ tôi có nhờ ông bà ngoại và anh trai đứng ra xin UBND xã 1 mảnh đất phần trăm (đất trồng lúa) để xây nhà, mẹ tôi quản lý và sử dụng (mẹ tôi tự đóng thuế mảnh đất phần trăm này) từ năm 1982 đến năm 1997 UBND huyện cấp sổ đỏ cho mẹ tôi.

Năm 1990 bác tôi mất, mẹ tôi và vợ anh trai mẹ tôi (bác dâu) cùng chăm sóc phụng dưỡng ông bà, đến năm 2009 và 2014 ông bà ngoại tôi lần lượt qua đời và không để lại đi chúc (ông bà ngoại tôi có 1 mảnh đất ở đứng tên ông bà), nay mẹ tôi muốn phân chia di sản thừa kế nhưng bác dâu tôi không đồng ý và nói năm 1982 chính chồng tôi đã đứng tên xin xã cho mảnh đất mà cô đang ở nên giờ cô không có quyền yêu cầu phân chia mảnh đất của ông bà nữa. Vậy luật sư cho tôi hỏi trong trường hợp này mẹ tôi có quyền được yêu cầu phân chia di sản thừa kế mảnh đất của ông bà tôi không? Và mảnh đất do ông bà và anh trai mẹ tôi đứng tên xin nhưng sau này cấp GCN thì là tên mẹ tôi nếu ra toà án phân xử thì mảnh đất này có được coi là đã có phần cho con gái không? Và trong trường hợp của gia đình tôi thì toà án sẽ phân xử theo trường hợp nào? Xin chân thành cảm ơn luật sư.

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi tư vấn đến Công ty luật Minh Gia. Về vấn đề của bạn chúng tôi xin được tư vấn như sau:

Cần phải xác định việc mẹ bạn đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với tư cách là cá nhân hay đại diện cho hộ gia đình bạn. Nếu được cấp với tư cách cá nhân mẹ bạn thì mẹ bạn là chủ sử dụng hợp pháp đối với mảnh đất này và mẹ bạn hoàn toàn có quyền định đoạt đối với mảnh đất này.

Nếu được cấp với tư cách đại diện hộ gia đình thì mảnh đất này thuộc quyền sử dụng của các thành viên gia đình bạn tại thời điểm được giao đất, cụ thể là ông bà ngoại bạn, bác bạn và mẹ bạn. Mẹ bạn sẽ có quyền sử dụng đối với phần diện tích đất tương ứng. Ông bà ngoại bạn chết không để lại di chúc, thì mẹ bạn với tư cách là con của ông bà hoàn toàn có quyền yêu cầu phân chia di sản thừa kế mà ông bà bạn để lại, không ai có quyền ngăn cản, kể cả bác dâu bạn.