Tư vấn về chia di sản thừa kế đất đai

Gia đình tôi có thửa đất hơn 300m2 ở thị xã Y. Thửa đất này là do bố mẹ tôi đã mua lại của Ông bà ngoại tôi và sinh sống từ năm 1980 đến nay. Người đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là mẹ tôi. (Vì thời điểm đó chưa có qui định cả 2 vợ chồng phải đứng tên trên số đỏ). Mẹ tôi đã mất, nhà tôi có 4 anh em, 2 trai 2 gái. Tôi là con gái thứ 2. Em trai giáp tôi bị bệnh bỏ nhà đi đến nay đã 6 năm không có tin tức. Còn 3 anh em chúng tôi đều đã có nhà riêng và sống độc lập.

Bố tôi quyết định: Chia đất, với cách chia như sau: Chia cho anh trai tôi 8 mét.Khoảng 2/3 toàn bộ khu đất. Còn lại vẫn là quyền sử dụng của bố tôi. Đến khi em trai tôi trở về thì nó sẽ sử dụng 1 phần. Còn một phần sẽ để dùng làm nhà thờ. Nếu em tôi không trở về thì giao lại đất cho 2 chị em gái sử dụng để lo toàn bộ việc hương hỏa và không được mua bán trao đổi. (Vì lý do riêng nên tôi không thể trình bày toàn bộ nguyện nhân tại sao bố tôi không giao quyền hương hỏa cho anh trai tôi) Nhưng anh trai tôi không đồng ý và cho rằng bố tôi không có quyền chia đất. Vì mẹ tôi là người đứng tên trên sổ đỏ. Đồng thời đòi thừa kế toàn bộ khu đất.

Luật sư cho tôi hỏi: Bố tôi thực hiện chia đất như vậy có đúng không? Anh trai tôi phản đối như vậy có hợp pháp không? Hai chị em gái chúng tôi có quyền gì trên mảnh đất này không?Tôi rất mong nhận được trả lời sớm nhất của Cty để bố tôi yên tâm.Xin chân thành cảm ơn.

Trả lời: Cảm ơn chị đã tin tưởng gửi câu hỏi tư vấn đến công ty Luật Minh Gia. Chúng tôi xin tư vấn cho bạn như sau: 

Căn cứ theo Điều 15 luật hôn nhân gia đình năm 1959 quy định như sau:

 
Vợ và chồng đều có quyền sở hữu, hưởng thụ và sử dụng ngang nhau đối với tài sản có trước và sau khi cưới.

Do đó, thửa đất hơn 300m2 ở thị xã Y, thừa đất này do bố mẹ bạn mua lại của ông bà ngoại và sinh sống tử năm 1980 đến nay được xác định là tài sản chung của bố mẹ bạn. Việc mẹ bạn đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất này không ảnh hưởng đến quyền sử dụng đất của bố bạn bởi đây là đất được mua trong thời kì hôn nhân.

Hiện nay, mẹ bạn đã mất và không để lại di chúc như vậy phần di sản thừa kế của mẹ bạn sẽ chia theo pháp luật căn cứ theo điểm a khoản 1 Điều 675 Bộ luật dân sự năm 2005: “không có di chúc”.

Căn cứ theo Điều 66 luật hôn nhân gia đình năm 2014 quy định về giải quyết tài sản của vợ chồng trong trường hợp một bên chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết như sau:

1. Khi một bên vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì bên còn sống quản lý tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp trong di chúc có chỉ định người khác quản lý di sản hoặc những người thừa kế thỏa thuận cử người khác quản lý di sản.

2. Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.

3. Trong trường hợp việc chia di sản ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của vợ hoặc chồng còn sống, gia đình thì vợ, chồng còn sống có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế phân chia di sản theo quy định của Bộ luật dân sự.

4. Tài sản của vợ chồng trong kinh doanh được giải quyết theo quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều này, trừ trường hợp pháp luật về kinh doanh có quy định khác.

Như vậy, di sản thừa kế của mẹ bạn sẽ bao gồm: tài sản riêng và tài sản trong khối tài sản chung của bố mẹ bạn. Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị Tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế. Do đó, mảnh đất 300m2 đất sẽ được chia đôi, nếu bố và mẹ bạn không có thỏa thuận khác (bố = mẹ =150 m2 quyền sử dụng đất) để chia di sản thừa kế theo pháp luật.

Căn cứ theo Điều 651 bộ luật dân sự năm 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật như sau:

 
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

 
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

..
 
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

 
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

 
Do đó, những người được hưởng di sản thừa kế của mẹ bạn bao gồm: bố và 4 anh chị em của bạn. Mọi người trong cùng một hàng thừa kế được quyền hưởng di sản sẽ được hưởng những phần di sản bằng nhau.

Vì từ trước đó chưa thực hiện thủ tục phân chia di sản thừa kế cho nên că cứ theo quy định tại điều 623 Bộ luật dân sự năm 2015.  Theo đó “Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó” .  Như vậy tại thời điểm này những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất có quyền yêu cầu phân chia di sản thừa kế nếu không thỏa thuận được có quyền gửi yêu cầu phận chia đến Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất để giải quyết.

Anh bạn nói: mảnh đất trên do mẹ bạn đứng tên nên bố bạn không có quyền chia là không đúng, bởi giấy xác nhận quyền sử dụng đất 300m2 là tài sản chung của bố mẹ bạn. Nếu như bốn anh em bạn lập văn bản từ chối nhận di sản thì bố bạn sẽ có toàn quyền sử dụng đất nên sẽ có toàn quyền tặng cho, chia toàn bộ mảnh đất 300m2. Nếu như không có từ chối nhận di sản thì Bố bạn sẽ chỉ có quyền tặng cho phần đất của bố bạn mà không có quyền chia, tặng cho phần di sản thừa kế mẹ bạn mất để lại.Và bốn anh em bạn sẽ được chia phần đất tương ứng với di sản thừa kế mà mẹ bạn để lại. Ở đây, khi chia di sản thừa kế thì bốn anh em bạn và bố bạn sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau không phân biệt con trai, con gái.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Tư vấn về chia di sản thừa kế đất đai. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng!

Cv: Vũ Nga - Luật Minh Gia