Tranh chấp phát sinh từ việc không thực hiện đúng theo thỏa thuận

Cậu tôi (sống chung nhà với bà ngoại) đề nghị mẹ tôi bỏ vốn vào xây nhà và trả tiền đất (10 năm 10 triệu, chia 2 lần trả), sau 10 năm được cấp sổ đỏ chính thức sẽ chuyển tên sang mẹ tôi, còn hiện tại vẫn là bà ngoại tôi đứng tên, cậu thừa kế. Do thời điểm đó cậu và ngoại tôi không có khả năng để trả tiền đất hay xây nhà, mà nhà nước có giới hạn thời gian, nếu tới thời điểm mà không đủ khả năng cất nhà thì sẽ bị thu hồi đất. Mẹ tôi tin cậu nên đưa toàn bộ tiền cất nhà, trả tiền đất, đóng thuế, nhưng mẹ tôi không biết chữ nghĩa nên toàn bộ giấy tờ đều mang tên cậu. 4 năm sau mẹ tôi chuyển vào ở chung. Bây giờ đã 10 năm, sắp đến hạn lấy sổ đỏ nhưng cậu tôi có dấu hiệu không thực hiện lời hứa sẽ sang tên cho mẹ tôi, còn nói với mọi người mẹ tôi ăn nhờ ở đậu, mẹ tôi rất tức nhưng không có giấy tờ gì chứng minh, các dì cậu có thể làm chứng đều đứng về phía cậu tôi, do mẹ tôi cho họ mượn tiền mà họ không trả. Tôi hỏi ra mới biết không những căn nhà, trong 10 năm qua mẹ tôi còn cho cậu mượn số tiền 45 triệu không có giấy tờ gì chứng minh, để cậu cưới vợ, một miếng đất 50 triệu mang tên cậu, nhưng không đưa sổ đỏ cho mẹ tôi mặc dù mẹ tôi nhờ mua giùm. Kết hợp với dượng mượn mẹ tôi 60 triệu với danh nghĩa hùn vốn mua đất, nói là sau 1 tháng sẽ bán được và trả vốn lẫn lãi cho mẹ tôi, nhưng giờ đã qua nhiều năm vẫn không bán được, cũng không trả lại, chỉ có mỗi tờ giấy viết tay ghi mượn mà không lăn tay hay ghi ngày tháng gì. Giờ mẹ tôi sắp phải chuyển đi do sức ép từ phía cậu và bà ngoại, cậu tôi còn nói có giữ lại tất cả hóa đơn mua vật liệu lúc cất nhà, nếu nói căn nhà mẹ tôi bỏ tiền ra thì sẽ dựa vào hóa đơn trả tiền lại chứ không muốn để mẹ tôi sở hữu miếng đất, trong khi giá tiền 10 năm trước so với bây giờ chênh lệch rất nhiều. Tôi không biết phải làm sao để mẹ tôi có quyền tranh chấp miếng đất cũng như lấy lại số tiền đã cho mượn và miếng đất 50 triệu mang tên cậu.

Nhờ luật sư hướng dẫn giúp tôi ! Xin cám ơn rất nhiều ! 

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Thứ nhất, về vấn đề cấp sổ đỏ:

- Theo thông tin bạn cung cấp, hiện tại người đứng tên sổ đỏ là bà ngoại của bạn, tức bà ngoại bạn là chủ sở hữu của mảnh đất đó. Trường hợp này, nếu như sau này bà mất, bà để lại di chúc, trong di chúc bà định đoạt tất cả di sản sẽ để lại cho người cậu thì cậu bạn sẽ hưởng toàn bộ di sản mà bà để lại hoặc trong di chúc có định đoạt di sản cho cả cậu và mẹ của bạn thì sẽ tiến hành chia như trong di chúc. Còn nếu bà ngoại không để di chúc, trường hợp này sẽ chia thừa kế theo pháp luật, cậu và mẹ bạn sẽ được hưởng di sản thừa kế bằng nhau.

- Với toàn bộ tiền cất nhà, trả tiền đất, đóng thuế: Mẹ bạn sẽ có quyền đòi lại căn cứ vào những hóa đơn mà người cậu còn giữ lại. Số tiền trả lại sẽ tương ứng đối với toàn bộ số tiền mà mẹ bạn đã góp trước kia.

Thứ hai, về khoản tiền 45 triệu cho cậu mượn:

Trường hợp này không có giấy tờ nào để chứng minh cho việc vay tiền, nhưng nếu như có người chứng kiến hoặc có bản ghi âm, ghi hình nào chứng minh cho việc vay tiền (tức là có chứng cứ) thì mẹ của bạn sẽ có quyền khởi kiện ra Tòa án. Theo quy định tại Điều 35, 39 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 mẹ của bạn có thể gửi đơn khởi kiện đòi lại tiền đến Tòa án nhân dân huyện quận nơi bị đơn (cậu của bạn) cư trú, làm việc để yêu cầu giải quyết. Và để đảm bảo đơn kiện được Tòa án chấp thuận và thụ lý mẹ bạn phải cung cấp các tài liệu chứng cứ liên quan đến việc xác định đã có quan hệ giao dịch vay tiền trên thực tế, các tài liệu chứng minh có việc vay tiền, nhận tiền giữa hai bên theo quy định tại điều 190 BLTTDS.

Theo quy định tại Điều 95 BLTTDS về xác định chứng cứ, "chứng cứ phải là hiện vật gốc liên quan đến vụ việc". Đối với "các tài liệu nghe được, nhìn được được coi là chứng cứ nếu xuất trình kèm theo văn bản xác nhận xuất xứ của tài liệu đó”. Có nghĩa là việc vay mượn giữa hai bên không thiết lập hợp đồng, cũng không có giấy biên nhận mà chỉ có bản ghi âm. Để bản ghi âm này trở thành chứng cứ, nội dung bản ghi âm phải ghi nhận việc vay mượn giữa hai bên. Đồng thời mẹ bạn phải xuất trình được văn bản xác nhận xuất xứ (ví dụ nếu ghi âm bằng điện thoại, bạn phải được nhà cung cấp dịch vụ mạng cung cấp cuộc gọi, thời gian...). Nếu mẹ bạn không xuất trình được thì bản ghi âm, ghi hình thì khó thể trở thành chứng cứ trong vụ án.

Thứ ba, về miếng đất 50 triệu mà mẹ bạn nhờ cậu mua giùm:

Trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên cậu bạn thì cậu bạn chính là chủ sử dụng của mảnh đất đó. Nếu chứng minh được nguồn tiền mà cậu bạn nhận chuyển nhượng mảnh đất đó là của mẹ bạn thì:

– Nếu giữa mẹ bạn và cậu bạn không thể thỏa thuận được việc chuyển quyền sử dụng đất thì mẹ bạn có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền (Tòa án nơi có mảnh đất) để được giải quyết. Tuy nhiên, việc mẹ bạn đòi lại mảnh đất là rất khó khăn vì về mặt pháp lý, cậu bạn là người thực hiện các thủ tục nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất và đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận bằng việc cấp cho giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nhưng mẹ bạn có thể xuất trình các chứng cứ chứng minh nguồn tiền nhận chuyển nhượng là của mình để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Thứ tư, về khoản tiền 60 triệu hùn vốn mua đất:

Tuy có giấy tờ viết tay về việc vay tiền, tuy nhiện lại không có chữ kĩ của 2 bên, không có điểm chỉ. Do đó, giấy tờ này sẽ không có hiệu lực pháp lý, trường hợp này như phân tích ở trên nếu có người chứng kiến hoặc có bản ghi âm, ghi hình chứng minh cho việc vay tiền thì mẹ bạn sẽ có khả năng đòi lại khoản tiền trên. Bạn có thể yêu cầu  Tòa án giám định chữ viết để xác nhận đã có sự vay tiền giữa 2 bên.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến - Số điện thoại liên hệ 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng!
CV Ngô Việt Hoàng - Công ty Luật Minh Gia