LS Phùng Gái

Thừa kế theo pháp luật và quy định về thời hiệu khởi kiện về thừa kế?

Câu hỏi tư vấn: Luật sư cho hỏi về vấn đề thừa kế theo luật và thời hiệu khởi kiện chia thừa kế như sau: Tôi đã và đang ở trong căn nhà của cha mẹ tôi từ nhỏ đến lớn. Đến lúc lập gia đình, tôi và chồng con tôi vẫn ở đây từ đó đến giờ. Cách đây hơn 30 năm thì cha mẹ tôi qua đời. Anh chị em của tôi không còn ở đây nữa, hai người đi lấy chồng ở riêng, một người đi định cư nước ngoài. Chỉ còn mình gia đình nhỏ của tôi cư trú tại đây từ đó đến giờ cũng hơn 30 năm.

 

Căn nhà lúc đó chỉ là căn nhà cấp 4 (chưa làm giấy tờ hợp pháp của Nhà nước Việt Nam, còn giấy tờ của chế độ cũ thì đã bị thất lạc không tìm lại được), lúc này đường chưa giải tỏa. Cách đây 10 năm thì Nhà nước có chính sách mở đường, giải phóng mặt bằng, và căn nhà của tôi bị cắt một phần lớn chỉ còn lại khoảng 40m2 để ở. Chính sách đền bù rất ít vì Nhà nước giải tỏa để làm đường. Gia đình chúng tôi đã phải dùng hết số tiền dành dụm bấy lâu để xây dựng lên căn nhà 2 lầu trên mảnh đất 40m2 còn lại. Và cách đây 4 năm thì chúng tôi cũng đã chính thức hợp thức hóa căn nhà này bằng cách xin làm sổ đỏ và đã được Nhà nước cấp sổ theo qui định. Bỗng nhiên, nay anh chị em của tôi quay về đòi chia tài sản của cha mẹ để lại.

Vậy, Luật sư cho tôi hỏi: anh chị em của tôi có quyền thừa kế đối với căn nhà trong trường hợp này không? Tôi lo lắng vì đây là nơi cư ngụ duy nhất của tôi và là nơi duy nhất để tôi kiếm sống bằng việc buôn bán lẻ. Tôi xin chân thành cảm ơn Luật sư.

 

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn tới công ty Luật Minh Gia, với trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

 

Do thông tin bạn cung cấp chưa rõ ràng về việc sử dụng đất đã có xác nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hay chưa, mà chỉ xác định được thời điểm bố mẹ bạn mất đi diện tích đất mà gia đình đang sử dụng chưa được công nhận quyền sử dụng đất, chỉ có ngôi nhà cấp bốn nên chúng tôi không thể xác nhận đó có phải là di sản thừa kế hay không. Tuy nhiên, bạn có thể căn cứ vào quy định sau để đối chiếu. Cụ thể theo quy định tại Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình:

 

1. Xác định quyền sử dụng đất là di sản

..

1.3. Trường hợp người chết để lại quyền sử dụng đất mà đất đó không có một trong các loại giấy tờ được hướng dẫn tại tiểu mục 1.1 và tiểu mục 1.2 mục 1 này nhưng có di sản là nhà ở, vật kiến trúc khác (như: nhà bếp, nhà tắm, nhà vệ sinh, giếng nước, nhà để ô tô, nhà thờ, tường xây làm hàng rào gắn với nhà ở, các công trình xây dựng trên đất được giao để sử dụng vào mục đích sản xuất, kinh doanh như nhà xưởng, kho tàng, hệ thống tưới, tiêu nước, chuồng trại chăn nuôi hay vật kiến trúc khác hoặc trên đất có các tài sản khác như cây lấy gỗ, cây lấy lá, cây ăn quả, cây công nghiệp hay các cây lâu năm khác) gắn liền với quyền sử dụng đất đó mà có yêu cầu chia di sản thừa kế, thì cần phân biệt các trường hợp sau:

 

a. Trong trường hợp đương sự có văn bản của Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền xác nhận việc sử dụng đất đó là hợp pháp, nhưng chưa kịp cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thì Toà án giải quyết yêu cầu chia di sản là tài sản gắn liền với quyền sử dụng đất và quyền sử dụng đất đó.

 

b. Trong trường hợp đương sự không có văn bản của Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền xác nhận việc sử dụng đất đó là hợp pháp, nhưng có văn bản của Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền cho biết rõ là việc sử dụng đất đó không vi phạm quy hoạch và có thể được xem xét để giao quyền sử dụng đất, thì Toà án giải quyết yêu cầu chia di sản là tài sản gắn liền với quyền sử dụng đất. Đồng thời phải xác định ranh giới, tạm giao quyền sử dụng đất đó cho đương sự để Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền tiến hành các thủ tục giao quyền sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho đương sự theo quy định của pháp luật về đất đai.

 

c. Trong trường hợp Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền có văn bản cho biết rõ việc sử dụng đất đó là không hợp pháp, di sản là tài sản gắn liền với quyền sử dụng đất không được phép tồn tại trên đất đó, thì Toà án chỉ giải quyết tranh chấp về di sản là tài sản trên đất đó.

....

 

+ Trong trường hợp được xác định là di sản thì việc bố, mẹ mất không để lại di chúc thì những người thừa kế hợp pháp sẽ được quyền hưởng (bao gồm bạn và các anh, chị em). Nên yêu cầu chia thừa kế của anh, chị em bạn là đúng quy định pháp luật:

 

Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật:

 

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

 

Tiểu mục 2.2 Mục 2 Phần I Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTPquy định:

 

“ 2.2. Thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế

a) Đối với trường hợp thừa kế mở trước ngày 01/7/1996, thì thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế được thực hiện theo quy định tại Điều 36 của Pháp lệnh Thừa kế năm 1990 và hướng dẫn tại Nghị quyết 02/HĐTP ngày 19/10/1990 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao "hướng dẫn áp dụng một số quy định của Pháp lệnh Thừa kế".

 

Khoản 4 Điều 36 Pháp lệnh thừa kế năm 1990 quy định:

 

“4- Đối với các việc thừa kế đã mở trước ngày ban hành Pháp lệnh này thì thời hạn quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều này được tính từ ngày công bố Pháp lệnh này.”

 

Hiện nay thời hiệu yêu cầu phân chia di sản thừa kế đối với bất động sản là 30 năm (Điều 623 Bộ luật dân sự năm 2015). Tuy nhiên theo quy định tại Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự thì thời hiệu khởi hiện đối với những trường hợp thừa kế được mở trước ngày 10/09/1990 được tính từ ngày 10/09/1990 đến nay, nên vẫn còn thời hiệu yêu cầu phân chia di sản thừa kế.

 

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Thừa kế theo pháp luật và quy định về thời hiệu khởi kiện về thừa kế? Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

 

Trân trọng

CV P.Gái - công ty Luật Minh Gia

Liên hệ để được hỗ trợ nhanh nhất

Liên hệ tư vấn
Chat zalo