Quy định về xử phạt khi xây nhà trên đất người khác

Hỏi: Ông bà nội mình có 6 người con ( 2 gái 4 trai). Ông bà đã mất lâu, khi sống bà nội mình có cho mẹ mình mảnh đất mà ông bà đã sống lâu nay nhưng không có bản di chúc và hiện tại mẹ mình đang đứng tên trên sổ đỏ. 
Mảnh đất đó từ mấy chục năm nay khi ông bà mất cũng không có ai ở mà chỉ để cho mượn làm vườn. Hiện nay nhà mình đang có nhu cầu bán đất. Tuy nhiên con trai của bác cả mình ( anh trai bố đã hi sinh) đòi quyền thừa kế là phải chia đất ra làm 6 phần. Trong khi theo như lời bố mẹ mình nói thì nhà bác cả đã được hợp tác xã chia đất từ khi ông bà còn sống. Còn bác trai thứ 2 và chú út hiện đang trong miền Nam thì không can hệ và bảo : đất bà cho ai thì người ấy hưởng chứ bác và chú không đòi hỏi quyền lợi. Vậy bạn cho mình hỏi anh con nhà bác mình có được quyền thừa kế ko? Và hiện nay nhà mình đang chờ chồng tiền để làm giấy tờ cho người mua thì anh đó mang gạch lên xây móng nhà tự chia phần của mình và rào lại. Bạn tư vấn dùm mình xem anh này có được quyền đòi chia tài sản hay không khi sổ đỏ đứng tên mẹ mình? Và tự ý xây móng nhà trên đất của ng khác như vậy có vi phạm luật không? 

Hỏi thêm bạn chút nữa là cũng chính mảnh đất đó rộng 750m2, đứng tên mẹ mình nhưng cả dòng họ tự ý xây nhà thờ trên khu đất đó mà không thông báo cho bố mẹ mình biết, bây giờ lại đòi bố mẹ mình kí giấy tờ làm sổ đỏ riêng cho nhà thờ? Như thế có  vi phạm luật hay không bạn? Nếu trường hợp bên anh kia sai thì nhà mình có quyền khởi kiện ra toà án hay không? 


Trả lời: Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Về việc anh con bác nhà bạn có quyền thừa kế hay không:

Theo thông  để lại đất cho mẹ bạn nhưng không rõ thực hiện việc cho vào thời điểm nào và với hình thức nào nên bạn cần xem xét việc tặng cho tại thời điểm đó đã đúng theo quy định của pháp luật hay chưa. Nếu việc tặng cho hợp pháp thì mẹ bạn có quyền sở hữu. Nếu việc tặng cho không hợp pháp thì phần đất mà ông bà để lại sẽ trở thành di sản thừa kế. Vì ông bà bạn mất để lại di chúc nên di sản của ông bà bạn sẽ được chia đều cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất theo quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản”

Vì vẫn còn những người thừa kế ở hàng thứ nhất nên việc anh con bác bạn có được hưởng di sản thừa kế hay không thì cần xem xét quy định về thừa kế thế vị. Thừa kế thế vị được quy định tại Điều 652 Bộ luật dân sự 2015 như sau:

“Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống”.

Theo đó, anh con bác bạn chỉ được hưởng phần di sản ông bà bạn để lại nếu bác bạn chết cùng hoặc chết trước thời điểm ông bà bạn chết.

Thứ hai, việc người anh con bác và những người xây nhà thờ tự ý xây móng nhà và xây nhà thờ trên phần đất mà mẹ bạn đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là vi phạm pháp luật.

Hiện tại mẹ bạn đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, do vậy về nguyên tắc mẹ bạn đang là chủ sở hữu hợp pháp của mảnh đất đó. Những người khác xây nhà trên đất của mẹ bạn khi chưa có sự đồng ý của mẹ bạn là xâm phạm quyền sở hữu tài sản của người khác. Mẹ bạn có thể yêu cầu Ủy ban nhân dân xã nơi có đất tiến hành hòa giải tranh chấp đất nếu họ cố tình vi phạm. Trong trường hợp này người anh và những người tổ chức việc xây nhà thờ có thể bị xử phạt vi phạm hành chính và bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả như phải buộc dở bỏ móng đã xây dựng, khôi phục lại tình trạng ban đầu của mảnh đất và phạt tiền (Nghị định 139/2017 NĐ- CP ngày 29/12/2017).

Tuy nhiên con của bác nếu có đầy đủ các chứng cứ về việc mẹ bạn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không đúng thì có thể yêu cầu hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và phân chia di sản thừa kế của ông bà.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Quy định về xử phạt khi xây nhà trên đất người khác. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn thừa kế trực tuyến - Số điện thoại liên hệ 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

CV Nguyễn Nhung – Công ty Luật Minh Gia.