Di chúc không có tên nhưng vẫn được hưởng thừa kế khi nào?

1. Người thừa kế không phụ thuộc vào di chúc quy định thế nào?

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Luật Minh Gia, với trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Điều 626 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Quyền của người lập di chúc như sau:

“Người lập di chúc có quyền sau đây:

1. Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.

2. Phân định phần di sản cho từng người thừa kế.

3. Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.

4. Giao nghĩa vụ cho người thừa kế.

5. Chỉ định người giữ di chúc, người quản lý di sản, người phân chia di sản.”

Theo quy định này, người có di sản có thể thể hiện ý chí của cá nhân trong di chúc nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác khi chết. Vì vậy, khi bố bạn để lại di chúc cho ông bà, anh chị em bên nội là hợp pháp.

Trường hợp con cái không có tên trong di chúc nhưng được hưởng thừa kế nếu họ thuộc trường hợp được quy định tại Điều 644 Bộ luật dân sự 2015:

Điều 644 quy định về Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc như sau:

“1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.

2. Quy định tại khoản 1 Điều này không áp dụng đối với người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật này.”

Khoản 1 Điều 621 Bộ luật dân sự 2015 quy định về người không được quyền hưởng di sản như sau:

“1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:

a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.”

Như vậy, nếu người con này là người chưa thành niên hoặc là người đã thành niên nhưng không có khả năng lao động và không thuộc vào trường hợp quy định tại Khoản 1 Điều 621 đã nêu trên thì vẫn được hưởng tài sản dù không có tên trong di chúc.

---

2. Tư vấn về trường hợp nhận thừa kế không phụ thuộc vào di chúc

Câu hỏi:

Chào luật sư, xin luật sư vui lòng tư vấn trường hợp sau đây: Ông nội tôi mất đã 5 năm không có tài sản để lại, bà nội mới mất gần 1 năm có tài sản và để di chúc toàn bộ tài sản cho cô và chú tôi, vẫn chưa chia thừa kế. Cha tôi hiện bị tai biến nằm một chỗ. Vậy xin hỏi luật sư cha tôi xin hưởng một phần tài sản thừa kế được không ? Nếu được thì phải làm sao? Xin cám ơn luật sư.

Trả lời:

Chào bạn! Xin cảm ơn câu hỏi bạn đã gửi về cho Luật Minh Gia. Vấn đề của bạn, chúng tôi xin được trả lời như sau:

Điều 644 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:

“Xem trích dẫn tại phần 1''

Theo thông tin bạn cung cấp thì ông bạn mất và không có di sản để lại, bà mất nếu có di chúc hợp pháp thì di sản của bà sẽ chia theo di chúc, nếu di chúc không hợp pháp thì chia đều cho tất cả những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất (Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015). Nếu tại thời điểm bà bạn mất bố bạn đã bị tai biến và không có khả năng lao động thì mặc dù trong di chúc không đề cập đến việc bố bạn được hưởng di sản thì bố bạn vẫn được hưởng thừa kế ít nhất là 2/3 của một suất thừa kế theo pháp luật từ phần di sản của bà để lại, trừ một số trường hợp như bố bạn từ chối nhận di sản hoặc không có quyền hưởng di sản theo quy định của Khoản 1 Điều 621 về những trường hợp không được hưởng di sản thừa kế như sau:

“1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:

a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.”

Khi tiến hành chia di sản mà có tranh chấp thì bố bạn có quyền khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có di sản để được chia di sản thừa kế.