Lập di chúc có cần xác nhận các thành viên trong hộ không?

Trước đây sổ hộ khẩu nhà tôi gồm có 02 sổ: mẹ tôi và hai em tôi một sổ; trong đó mẹ tôi là chủ hộ còn tôi và vợ con thì một sổ hộ khẩu riêng. Đầu năm 2016 mẹ tôi tách sổ hộ khẩu và nhập vào sổ của tôi (tôi là chủ hộ).

Vậy bây giờ mẹ tôi lập di chúc cho tôi toàn bộ tài sản là đất của gia đình thì các chị em trong thành viên có phải xác nhận vào di chúc không? Hay chỉ mẹ tôi làm di chúc và có xác nhận làm chứng là được? 

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi yêu cầu tư vấn đến Luật Minh Gia, trường hợp của bạn tôi xin tư vấn như sau:

Vì bạn không nói rõ là mảnh đất đó đứng tên mẹ bạn nhưng quyền sử dụng mảnh đất là của riêng mẹ bạn hay mảnh đất đó là cấp cho hộ gia đình và mẹ bạn là chủ hộ đứng tên. Do đó, tôi xin tư vấn cho bạn theo hai hướng:

Trường hợp thứ nhất, mảnh đất đó đứng tên trong Sổ đỏ là mẹ bạn và chỉ mẹ bạn là người có quyền sử dụng hợp pháp. 

Căn cứ theo quy định tại Điều 194 Bộ luật dân sự năm 2015 về quyền định đoạt của chủ sở hữu. Cụ thể:

Điều 194. Quyền định đoạt của chủ sở hữu

Chủ sở hữu có quyền bán, trao đổi, tặng cho, cho vay, để thừa kế, từ bỏ quyền sở hữu, tiêu dùng, tiêu hủy hoặc thực hiện các hình thức định đoạt khác phù hợp với quy định của pháp luật đối với tài sản.

Đồng thời tại điều 179 Luật đất đai năm 2013 có quy định quyền để lại di chúc với quyền sử dụng đất. Cụ thể:

Điều 179. Quyền và nghĩa vụ của hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất

1. Hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất nông nghiệp được Nhà nước giao trong hạn mức; đất được Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê, được Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất; đất nhận chuyển đổi, nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho, nhận thừa kế thì có các quyền và nghĩa vụ sau đây:

..

đ) Cá nhân sử dụng đất có quyền để thừa kế quyền sử dụng đất của mình theo di chúc hoặc theo pháp luật.

Theo đó, vì quyền sử dụng đất là thuộc sở hữu của mẹ bạn nên mẹ bạn có quyền quyết định lập di chúc cho ai là quyền của mẹ bạn, khồng cần phải có xác nhận của những người chị em khác.

Trường hợp thứ hai, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là cấp cho hộ gia đình và mẹ bạn là chủ hộ đứng tên. Như vậy, việc xác định những người có quyền đối với quyền sử dụng đất cấp cho hộ gia đình được căn cứ vào sổ hộ khẩu. Những thành viên có tên trong sổ hộ khẩu gia đình tại thời điểm cấp giấy chứng nhận quyền đất mang tên “Hộ gia đình” sẽ là những người có quyền sử dụng chung mảnh đất đó.

Vậy tình huống của bạn, vì Sổ hộ khẩu là chủ sử dụng mảnh đất có tên mẹ bạn và hai em của bạn nên chỉ mẹ bạn và hai người em đó mới có quyền với mảnh đất đó. Tuy nhiên, do mẹ bạn mới tách khẩu nên để thực hiện các quyền liên quan đến quyền sử dụng đất thì mẹ bạn phải làm đơn ra Công an địa phương bạn xin xác nhận nhân khẩu tại thời điểm cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đó, để có căn cứ chứng minh mẹ bạn là đại diện chủ sở hữu quyền sử dụng đất.

Đồng thời, theo quy định tại Ðiều 212  Bộ luật Dân sự năm 2015 về chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung của hộ gia đình:

Điều 212. Sở hữu chung của các thành viên gia đình

1. Tài sản của các thành viên gia đình cùng sống chung gồm tài sản do các thành viên đóng góp, cùng nhau tạo lập nên và những tài sản khác được xác lập quyền sở hữu theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan.

2. Việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung của các thành viên gia đình được thực hiện theo phương thức thỏa thuận. Trường hợp định đoạt tài sản là bất động sản, động sản có đăng ký, tài sản là nguồn thu nhập chủ yếu của gia đình phải có sự thỏa thuận của tất cả các thành viên gia đình là người thành niên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trừ trường hợp luật có quy định khác

Như vậy, việc lập di chúc, để lại mảnh đất đó cho bạn cần có sự đồng ý của cả mẹ bạn và hai người em kia cùng với chữ ký của họ vào biên bản họp gia đình. Những người con còn lại không có quyền và nghĩa vụ ký xác nhận việc đó. 

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Lập di chúc có cần xác nhận các thành viên trong hộ không?. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến - Số điện thoại liên hệ 1900.6169 để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng
CV. Hoài Trang - Công ty Luật Minh Gia.