Luật sư Việt Dũng

Hỏi về quyền sử dụng đất được nhận thừa kế từ bố mẹ

Kính thưa Quý Luật Sư ! Tôi sinh ra và lớn lên ở xã X, tỉnh H, hiện nay tôi lập nghiệp ở Tp Hồ Chí Minh. Tôi xin được hỏi 2 sự việc sau:

 

1. Bố mẹ tôi có đất canh tác ở xã X hiện nay được nhận hưởng chế độ chính sách đền bù giải phóng mặt bằng của phần diện tích đất nông nghiệp, đất canh tác 5% nhưng bố mẹ tôi đều đã mất và không ghi phần này trong di chúc. Tôi chỉ có duy nhất 1 anh trai là Đ đang sống ở xã nhưng anh em tôi bất hòa không nói chuyện với nhau. Tôi có làm đơn gởi UBND huyện và UBND xã xin được thông tin về quyền lợi chế độ chính sách trên thì anh C ở VP UBND huyện gọi điện thoại cho tôi nói rằng việc này do UBND xã quản lý và hướng dẫn tôi gọi điện thoại gặp anh A chủ tịch xã nhưng anh A lại nói với tôi rằng xã không có trách nhiệm trả lời mà công dân tự tìm hiểu trong gia đình. Vậy sự việc này phải hiểu như thế nào là đúng quy định của chính phủ, nơi nào có trách nhiệm trả lời thông tin trên và xin vui lòng hướng dẫn tôi phải tiến hành làm các bước cụ thể như thế nào?

 

2. Tôi có mảnh đất ở xã X có Giấy Chứng Nhận Quyền Sở Hữu Đất ở do UBND huyện cấp, trên đất có căn nhà do mẹ tôi xây dựng trước khi mất năm 2003. Tôi lập nghiệp ở xa nên từ sau khi mẹ tôi mất cho đến nay anh ruột tôi là Đ tự ý chiếm hữu, sử dụng, khai thác nhà đất mà không được sự đồng ý của tôi, tôi đã gặp nhiều lần để đòi trả lại nhưng chưa được đáp ứng. Vậy xin hướng dẫn cho tôi phải làm gì, gặp cơ quan nào, biện pháp nào để đòi lại quyền lợi nhà đất của mình?

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

                                                                                                

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Minh Gia, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

 

Thứ nhất, theo thông tin bạn đưa ra thì mảnh đất của bố mẹ bạn không được định đoạt trong di chúc.

 

Tại điểm a khoản 2 Điều 650 BLDS 2015 quy định :

 

 2. Thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây:

 

a) Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;”

 

 Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về người thừa kế theo pháp luật:

 

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

 

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

 

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

 

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

 

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

 

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

 

Như vậy, phần di sản là mảnh đất không được định đoạt trong di chúc sẽ được chia theo pháp luật. Và những người thừa kế trong trường hợp này sẽ là ông bà bạn (nếu họ còn sống), bạn và anh trai bạn.

 

Khi đã xác định được những đồng thừa kế, lúc này, căn cứ khoản 2 Điều 651 nêu trên, khối tài sản trên sẽ được chia cho mỗi người một phần bằng nhau, nếu các đồng thừa kế không tự thỏa thuận được thì có thể yêu cầu tòa án nơi có mảnh đất chia.

 

Trong trường hợp các bên thỏa thuận được thì phải làm thủ tục nhận tài sản thừa kế và các đồng thừa kế phải thống nhất về việc ủy quyền cho một người đứng tên mới trong giấy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thông qua việc làm văn bản ủy quyền có công chứng, chứng thực.

 

Các thủ tục bao gồm:

 

+ Khai nhận di sản;

 

+ Thỏa thuận phân chia di sản;

 

+ Làm giấy ủy quyền của các đồng thừa kế cho một người đại diện đứng tên trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và thực hiện thủ tục đất sau này.

 

Bước 1: Các đồng thừa kế phải làm thủ tục khai nhận di sản tại phòng công chứng:

 

- Quy trình khai nhận di sản tại phòng công chứng:

 

Người yêu cầu công chứng nộp các giấy tờ sau cho công chứng viên/ cán bộ thụ lý hồ sơ.

 

Nơi tiếp nhận hồ sơ: Phòng công chứng

 

Hồ sơ thủ tục bao gồm:

 

Sơ yếu lý lịch của những người được nhận di sản thừa kế có xác nhận của UBND cấp xã.

 

CMND/ hộ chiếu, hộ khẩu của những người thừa kế.

 

Hợp đồng ủy quyền hoặc giấy ủy quyền (trong trường hợp xác lập giao dịch thông qua người đại diện)

 

Giấy chứng tử của cha, mẹ bạn

 

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là di sản thừa kế của cha mẹ bạn (hoặc các giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất của bố mẹ bạn).

 

- Số lượng hồ sơ: 1 bộ.

 

- Tiếp đó, Công chứng viên ra thông báo để niêm yết tại UBND xã, phường, thị trấn nơi người để lại di sản (bố mẹ bạn) thường trú cuối cùng.

 

Sau khi nhận lại bản niêm yết thừa kế có xác nhận của UBND phường, xã mà không có tranh chấp, khiếu kiện, Công chứng viên hẹn ngày lên ký kết văn bản khai nhận/ thỏa thuận phân chia di sản.

 

Vào ngày hẹn, người thừa kế (lúc này là người được các đồng thừa kế ủy quyền theo văn bản đã được công chứng) mang theo toàn bộ bản chính các giấy tờ đã nộp cho phòng công chứng đến ký kết văn bản khai nhận/thỏa thuận phân chia di sản thừa kế.

 

Bước 2: Sau khi văn bản thỏa thuận phân chia di sản được xác nhận, người đại diện của các đồng thừa kế tiến hành đăng ký quyền sử dụng đất tại Ủy ban nhân dân quận, huyện, thị xã nơi có đất theo thủ tục sau:

 

-  Bên thừa kế nộp hồ sơ tại cơ quan quản lý nhà ở cấp huyện (nếu là cá nhân), cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh (nếu là tổ chức). Nếu bên thừa kế không có di chúc hoặc bản án thì phải đến công chứng làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế hoặc chứng nhận văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế. Trường hợp có tranh chấp thì phải giải quyết xong tranh chấp.

 

 - Căn cứ vào hồ sơ, cơ quan quản lý nhà ở sẽ kiểm tra, xác định vị trí thửa đất và gửi cho cơ quan thuế để xác định nghĩa vụ tài chính (nếu có);

 

 - Sau khi có thông báo của cơ quan thuế, cơ quan quản lý nhà ở sẽ gửi thông báo nộp thuế để chủ nhà đi nộp nghĩa vụ tài chính tại cơ quan thuế (nếu chủ nhà không thuộc diện phải nộp hoặc được miễn nộp nghĩa vụ tài chính thì không có bước này).

 

- Sau khi đã nộp thuế, chủ nhà nộp biên lai thu thuế, lệ phí trước bạn cho cơ quan quản lý nhà ở để nhận Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất ở. Thời gian làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở tối đa là 10 ngày, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Thời gian này không tính vào thời gian chủ nhà đi nộp các nghĩa vụ tài chính cho Nhà nước.

 

Hồ sơ đăng ký thừa kế quyền sử dụng đất gồm:

 

- Đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

 

- Các giấy tờ về thừa kế như: Văn bản khai nhận di sản thừa kế (có công chứng nhà nước);

 

- Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất hoặc một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất của người để lại di sản;

 

- Bản sao Giấy khai sinh của người thừa kế của người chết làm cơ sở miễn nộp nghĩa vụ tài chính (thuế thu nhập cá nhân).

 

- Giấy chứng tử;

 

- Tờ khai nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất và Tờ khai nộp lệ phí trước bạ nhà đất.

 

Lệ phí trước bạ là 0,5% theo quy định của Thông tư 301/2016/TT-BTC về lệ phí trước bạ. Giá đất để tính lệ phí trước bạ là giá đất do UBND tỉnh ban hành áp dụng tại thời điểm đăng ký nộp lệ phí trước bạ. 

 

Trong trường hợp của bạn, trong các hồ sơ cần có kèm theo giấy ủy quyền đứng tên trong giấy tờ nhà đất của các đồng thừa kế cho một người đại diện.

         

Sau khi nhận được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì lúc nhà nước thu hồi đất, người đại diện của các đồng thừa kế sẽ nhận tiền bồi thường giá trị của mảnh đất và sau đó sẽ chia đều cho các đồng thừa kế.

 

Thứ hai, Điều 169 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về quyền yêu cầu chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật đối với việc thực hiện quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản:

“Khi thực hiện quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản, chủ thể có quyền yêu cầu người có hành vi cản trở trái pháp luật phải chấm dứt hành vi đó hoặc có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác buộc người đó chấm dứt hành vi vi phạm.”

 

Như vậy, để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình bạn có quyền yêu cầu Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có bất động sản, cơ quan, tổ chức có thẩm quyền khác buộc anh bạn phải chấm dứt hành vi chiếm hữu trái pháp luật mảnh đất và ngôi nhà của bạn.

 

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Hỏi về quyền sử dụng đất được nhận thừa kế từ bố mẹ. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ qua Email hoặc gọi điện đến bộ phận luật sư tư vấn trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

 

Trân trọng

CV Trung Thị Quỳnh Anh – Công ty luật Minh Gia

Liên hệ để được hỗ trợ nhanh nhất

Liên hệ tư vấn
Chat zalo