Tư vấn về giá trị pháp lý của di chúc

Nội dung tư vấn: Kính chào Luật sư.Tôi có câu hỏi muốn nhờ Luật sư giải đáp giúp trường hợp của gia đình chúng tôi như sau:Bố mẹ chồng tôi sinh được 3 con trai và 1 con gái, giữa năm 2013 bố tôi bị Ung thư và qua đời vào cuối năm ý, Trước khi qua đời, trong thời gian trị xạ còn minh mẫn bố tôi có viết 01 bản di chúc để lại trong di chúc bố tôi ghi rõ ngày tháng lập di chúc trong tình trạng minh mẫn để chia đất cho 3 anh con trai, mẹ (vợ bố) và con gái. Trong di chúc ghi rõ mảnh đó phía trước chia 3 con nào được kích thước như thế nào đều được ghi rõ, phía cuối mảnh là cho mẹ chồng tôi và trong di chúc bố tôi có ghi rõ số thửa và diện tích mảnh đất đó là 881m2 và có chữ ký làm chứng của 2 người hàng xóm liền kề mảnh đất đó. Nhưng thực tế là mảnh đất đó chưa có sổ đỏ mà chỉ có trích lục bản đồ địa chính đã được địa chính đo đạc lưu ở Xã. Sau khi bố chồng tôi qua đời đến đầu năm 2016 bản di chúc đó mới được đọc và công bố cho các con biết. Nay chúng tôi muốn thực hiện chia đất đó theo di chúc luôn được không hay là phải chuyển quyền sử dụng sang cho mẹ tôi (vợ bố) trước rồi lại đợi mẹ tôi chia? Vì trưởng thôn đó có nói với tôi phải chuyển nhượng tên cho mẹ tôi rồi chờ mẹ tôi cho ai thì mới tách ra cho người ý. Tôi thấy không hợp lý lắm vì bố chồng tôi đã có di chúc để lại. Nếu chúng tôi muốn tách luôn cho 3 anh em theo di chúc thì thủ tục như thế nào? Bản di chúc đó tôi có phải đem đi đâu xác thực không vì chỉ là bản viết tay có chữ ký của bố tôi và có 2 chữ ký người làm chứng. Trân trọng cảm ơn Luật sư nhiều ạ.

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi yêu cầu tư vấn tới Công ty Luật Minh Gia, trường hợp này chúng tôi tư vấn cho bạn như sau:

Do bạn không nói về di sản mà bố bạn để lại là tài sản riêng của ông hay tài sản chung của hai vợ chồng. Vì vậy, chúng tôi tư vấn hai trường hợp như sau:

Trường hợp 1, di sản để lại là tài sản riêng

Nếu di sản trên được xác định là tài sản riêng của bố bạn thì sẽ được chia theo di chúc để lại nếu di chúc hợp pháp.

Một bản di chúc được công nhận là hợp pháp khi đáp ứng các điều kiện tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015:

"Điều 630. Di chúc hợp pháp

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng."

Trường hợp 2, di sản nằm trong khối tài sản chung của vợ chồng

Nếu mảnh đất mà bố bạn ghi trong di chúc chia cho các con và vợ là tài sản chung của hai vợ chồng thì đối với trường hợp của bạn, bản di chúc mà bố bạn để lại sẽ không thể thực hiện được nếu không xác định được phần thừa kế theo ý chí của người để lại di chúc thể hiện trong bản di chúc. Do đó, bản di chúc vẫn có thể sử dụng để chia di sản nếu xác định được phần thừa kế mỗi người được hưởng và được những người thừa kế đồng ý chia, và không thể chia theo di chúc vì đây là tài sản chung, do vậy mẹ bạn cũng có quyền đối với mảnh đất đó nên mình bố bạn không có quyền tự quyết định theo ý chí của mình. 

Trong trường hợp di chúc không hợp pháp hoặc không thể chia theo di chúc thì di sản sẽ chia theo pháp luật. 

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi - Số điện thoại liên hệ: 1900.6169 để được hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng !

CV tư vấn: Phạm Huệ - Luật Minh Gia