Em trai mất, anh trai có phải trả nợ thay không?

Nội dung tư vấn: Xin chào luật sư! Tôi có gặp phải một trường hợp như sau, xin nhờ luật sư tư vấn giúp! Cách đây khoảng 10 năm bố chồng tôi có đứng ra vay bảo lãnh tiền sinh viên cho chồng tôi và em trai của chồng đi học trung cấp bên Ngân hàng chính sách xã hội. Sau đó bố chồng có vay thêm một khoản hỗ trợ làm nước sạch. Sau khi ra trường cả hai chưa có khả năng chi trả nên vẫn đóng tiền lời hàng tháng. Cách đây khoảng 3 năm thì bên Ngân hàng có làm thủ tục gộp hồ sơ 3 khoản vay trên và em trai chồng tôi đứng tên vay. Nhưng cách đây 2 năm, em trai chồng bị đột quỵ và mất. Sau đó một năm bố chồng cũng bệnh và qua đời. Bố mẹ chồng đều đã lớn tuổi và không có khả năng lao động. Chỉ còn mình chồng tôi đi làm xa nhà. Hiện tại ngân hàng đã đến gia đình làm việc nhưng mẹ chồng tôi không có tên trong hộ khẩu của gia đình. Và nhân viên ngân hàng thông báo vì chồng tôi có tên trong danh sách vay nên bây giờ chồng tôi phải trả hết khoản tiền đó (bao gồm tiền vay sinh viên của chồng, em trai và tiền vay làm nước sạch). Số tiền khoảng 50 triệu đồng. Hiện tại chồng tôi không có đủ khả năng để chi trả một lúc số tiền đó. Tôi xin luật sư tư vấn giúp:

- Trong trường hợp này chồng tôi có phải trả hết khoản tiền đó hay không? Nếu không trả có bị kiện hay phát mãi tài sản (vì hiện tại sổ đỏ đất của gia đình cũng đang vay thế chấp của Ngân hàng).

- Còn trong trường hợp chồng tôi chỉ muốn trả số tiền sinh viên của chồng tôi mà bố chồng đã đứng ra vay thì có được không? Mong sớm nhận được thông báo.

Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Công ty Luật Minh Gia. Với vấn đề của bạn, chúng tôi xin đưa ra tư vấn như sau:

Theo thông tin bạn cung cấp, cách đây khoảng 3 năm thì bên Ngân hàng có làm thủ tục gộp hồ sơ 3 khoản vay mà bố chồng, chồng và em chồng bạn đã vay thành khoản nợ em trai chồng bạn đứng tên vay. Tuy nhiên, để xác định nghĩa vụ trả nợ của chồng bạn trong trường hợp này phải dựa vào nội dung của hợp đồng vay.

Trường hợp sau khi gộp chung 3 khoản vay đứng tên em chồng bạn và em chồng bạn là người chịu trách nhiệm hoàn toàn với khoản vay này, khi đó, sau khi em trai chồng bạn mất, khoản vay này sẽ trở thành Nghĩa vụ tài sản do người chết để lại.

Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

“1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

2. Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.

3. Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

4. Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân.”

Theo quy định trên, khoản vay của em chồng bạn khi em chồng bạn mất đi sẽ trở thành nghĩa vụ tài sản được những người thừa kế di sản của em chồng bạn chiụ trách nhiệm thực hiện trong phạm vi di sản được thừa hưởng. Do đó, nếu sau khi dùng toàn bộ phần di sản của em chồng bạn để trả mà không đủ, chồng bạn và những người thân trong gia đình sẽ không phải thực hiện nghĩa vụ trả khoản nợ đứng tên em chồng bạn.

Trường hợp em trai chồng bạn đứng tên trên hợp đồng vay nhưng nội dung hợp đồng quy định chồng bạn có nghĩa vụ liên đới với khoản vay này.

Điều 288 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

“1.Nghĩa vụ liên đới là nghĩa vụ do nhiều người cùng phải thực hiện và bên có quyền có thể yêu cầu bất cứ ai trong số những người có nghĩa vụ phải thực hiện toàn bộ nghĩa vụ.

2.Trường hợp một người đã thực hiện toàn bộ nghĩa vụ thì có quyền yêu cầu những người có nghĩa vụ liên đới khác phải thực hiện phần nghĩa vụ liên đới của họ đối với mình.

...”

Nếu trong hợp đồng vay đứng tên em chồng bạn có điều khoản quy định về việc đây là khoản nợ chung và chồng bạn có nghĩa vụ liên đới trả nợ thì Ngân hàng có quyền yêu cầu chồng bạn thanh toán toàn bộ khoản vay này. Tuy nhiên, sau khi chồng bạn thanh toán toàn bộ số tiền trong hợp đồng, chồng bạn có quyền yêu cầu những người thừa kế di sản của em chồng bạn thực hiện nghĩa vụ liên đới với khoản nợ em chồng bạn chịu trách nhiệm theo quy định tại Điều 615 Bộ luật trên.

Trân trọng

Phòng Luật sư tư vấn Dân sự - Công ty Luật Minh Gia.