Đòi chia đất thừa kế và hủy sổ đỏ đã cấp do thừa kế thế nào?

Do các Bác, Cô người đi lấy chồng và thoát ly nên không ai ở với Ông Bà nội tôi. Đến năm 1993 thì bà Nội tôi chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho bố mẹ tôi ( diện tích khoảng 500 M2 ). Bà Nội tôi mất năm 1998. Năm 2003 nhà tôi cấp lại sổ đỏ. Năm 2011, cô ruột tôi (là con thứ năm trong nhà) vì không có chồng, con nên cô ấy đã bán đất, nhà ở TP A và xin với bố mẹ tôi là về quê xây nhà trên đất của gia đình tôi và ở nhờ (không nói đến chuyện đòi chia đất) và sau khi cô ấy mất thì sẽ để lại cho vợ chồng tôi.Nhưng từ năm 2015 cô ấy đòi bố mẹ tôi phải cắt đất cho cô ấy, nhưng bố mẹ tôi không đồng ý ( Bố mẹ tôi đã chuyển quyền sử dụng đất cho vợ chồng tôi từ cuối năm 2015). Hiện nay cô ấy mang đơn kiện gửi phòng tài nguyên môi trường đòi hủy sổ đỏ và đòi chia đất của gia đình chúng tôi.Tôi xin được hỏi: Cô tôi dựa vào đâu mà đòi hủy sổ đỏ và đòi chia đất của gia đình chúng tôi. Nếu phải ra tòa án thì gia đình chúng tôi có giữ được đất không. Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Trả lời tư vấn: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn tới công ty Luật Minh Gia, với trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:

Theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015 về thừa kế theo pháp luật. Cụ thể:

Điều 650. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật

“1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;

b) Di chúc không hợp pháp;

c) Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;

d) Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Và Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;..”

Như vậy, căn cứ quy định trên thì do ông bạn không để lại di chúc nên di sản của ông sẽ được chia theo pháp luật cho những người thừa kế thứ nhất hợp pháp bao gồm bà 8 người con của ông bà (bố bạn và các cô, chú, bác) và những người khác (nếu có). Do đó, cô bạn cũng là một trong những người thừa kế hợp pháp đối với phần di sản của ông bà nên hiện nay cô bạn có quyền yêu cầu chia đất đối với phần di sản thừa kế. Tuy nhiên, để xác định thời điểm hiện nay đơn khởi kiện của cô có được Tòa án thụ lý hay không thì phải căn cứ vào thời hiệu khởi kiện về thừa kế.

 Tiểu mục 2.2 Mục 2 Phần I Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTPquy định:

“2.2. Thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế

a) Đối với trường hợp thừa kế mở trước ngày 01/7/1996, thì thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế được thực hiện theo quy định tại Điều 36 của Pháp lệnh Thừa kế năm 1990 và hướng dẫn tại Nghị quyết 02/HĐTP ngày 19/10/1990 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao "hướng dẫn áp dụng một số quy định của Pháp lệnh Thừa kế".”

Điều 36 Pháp lệnh Thừa kế 1990 44-LCT/HĐNN8 quy định về Thời hiệu khởi kiện về thừa kế:

“1- Trong thời hạn mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế, người thừa kế có quyền khởi kiện để yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác.

2- Trong thời hạn ba năm, kể từ thời điểm mở thừa kế, cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền khởi kiện để yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản do người chết để lại, thanh toán các khoản chi từ di sản.

3- Trong trường hợp do trở ngại khách quan mà không thể thực hiện được quyền khởi kiện trong thời hạn quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều này thì thời gian bị trở ngại khách quan không tính vào thời hiệu khởi kiện.

4- Đối với các việc thừa kế đã mở trước ngày ban hành Pháp lệnh này thì thời hạn quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều này được tính từ ngày công bố Pháp lệnh này.”

Pháp lệnh được công bố vào ngày 10/09/1990 như vậy thì những trường hợp mở thừa kế trước ngày 10/09/1990 thì thời hiệu khởi kiện yêu cầu phân chia di sản thừa kế sẽ tính từ ngày 10/09/1990. Ông bạn mất năm 1986 thì thời hiệu yêu cầu phân chia di sản là bất động sản là 30 năm (Điều 623 Bộ luật dân sự năm 2015 ) và tính từ ngày 10/09/1990. Vậy đến nay thời hiệu yêu cầu chia di sản thừa kế của ông bạn vẫn còn nên cô bạn khởi kiện yêu cầu phân chia thì Tòa án vẫn xem xét, giải quyết.

- Về vấn đề Thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp 

Theo quy định của Luật đất đai năm 2013:

Điều 106. Đính chính, thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp

...

2. Nhà nước thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp trong các trường hợp sau đây:

a) Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất trên Giấy chứng nhận đã cấp;

b) Cấp đổi Giấy chứng nhận đã cấp;

c) Người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất;

d) Giấy chứng nhận đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai, trừ trường hợp người được cấp Giấy chứng nhận đó đã thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật đất đai.

3. Việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp đối với trường hợp quy định tại điểm d khoản 2 Điều này do cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất quy định tại Điều 105 của Luật này quyết định sau khi đã có kết luận của cơ quan thanh tra cùng cấp, văn bản có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về giải quyết tranh chấp đất đai.

Như vậy, mặc dù việc bố bạn được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với toàn bộ mảnh đất trong đó có cả phần di sản của ông chưa được chia thừa kế, không có sự đồng ý của các đồng thừa kế (cô, chú, bác.) là và quy định pháp luật về đất đai. Tuy nhiên, do quyền sử dụng đất mà bố bạn được cấp đã thực hiện chuyển quyền sử dụng sang cho bạn nên về nguyên tắc giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà hiện nay bạn đứng tên sẽ không bị nhà nước thu hồi (bạn vẫn được quyền tiếp tục sử dụng đối với quyền sử dụng đất mà mình đã được cấp).

Đối với yêu cầu của cô bạn là hủy sổ đỏ của bạn và yêu cầu giải quyết tranh chấp về thừa kế thì Tòa án sẽ xem xét và giải quyết yêu cầu phân chia di sản thừa kế của ông bạn để lại.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Minh Gia về vấn đề bạn yêu cầu tư vấn: Thời hiệu khởi kiện về thừa kế và trường hợp thu hồi giấy chứng nhận QSDĐ đã cấp? Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác bạn vui lòng liên hệ bộ phận tư vấn pháp luật trực tuyến để được giải đáp, hỗ trợ kịp thời.

Trân trọng

CV P.Gái - Công ty Luật Minh Gia